Mạch máu và quá trình lão hóa: Vì sao mạch máu lại là điểm khởi đầu?
Mạch máu đóng vai trò thiết yếu trong việc vận chuyển oxy, dưỡng chất và loại bỏ chất thải cho toàn bộ cơ thể. Khi mạch máu lão hóa, khả năng tân sinh giảm, các mạch máu “già” không còn đủ khả năng cung cấp máu đến các cơ quan, dẫn đến hàng loạt các rối loạn liên quan đến tuổi tác như
sa sút trí tuệ, suy tim, rối loạn vận động hoặc viêm loét mạn tính.
Theo nhiều nghiên cứu sinh học mạch máu, vai trò của mạch máu trong quá trình lão hóa là trung tâm: nội mô mạch máu mất dần khả năng tăng sinh, giảm tạo mạch mới, gia tăng phản ứng viêm và tích tụ các tế bào lão hóa. Đây là nguyên nhân sâu xa khiến các cơ quan khác cũng suy yếu theo thời gian.
Nicotinamide mononucleotide (
NMN) là tiền chất trực tiếp của NAD⁺ – một phân tử giữ vai trò trung tâm trong sản xuất năng lượng, sửa chữa DNA và điều hòa phản ứng tế bào. Khi cơ thể già đi, mức NAD⁺ suy giảm mạnh, ảnh hưởng lớn đến hoạt động của tế bào, đặc biệt là tế bào nội mô. Do đó, bổ sung NMN để nâng cao NAD⁺ đã được nhiều nhóm nghiên cứu quan tâm trong bối cảnh lão hóa mạch máu.
Một nghiên cứu gần đây từ Đại học Harvard, đăng trên tạp chí
iScience (2025), đã cung cấp bằng chứng thực nghiệm cho thấy NMN hỗ trợ tái tạo mạch máu lão hóa trên cả mô hình tế bào và động vật sống.
NMN hỗ trợ tái tạo mạch máu lão hóa
Để khẳng định mạch máu suy yếu theo tuổi tác, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, so với chuột non, chuột già có ít mao mạch hơn ở cơ chân. Hơn nữa, sự hình thành mạch máu mới ở chuột già giảm gấp đôi so với chuột non. Sự hình thành mạch máu mới được đánh giá bằng cách quan sát các lát cắt động mạch chủ.
Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học sử dụng:
- Tế bào nội mô người (HUVECs) và tế bào gốc nội mô từ máu cuống rốn (ECFCs) – được chia làm ba nhóm: tế bào trẻ, tế bào già, và tế bào già được xử lý NMN (100 μM).
- Chuột già (~20 tháng tuổi) được bổ sung NMN đường uống liều 500 mg/kg/ngày trong 3 tuần.
Các kết quả chính thu được từ thực nghiệm bao gồm:
- Ở cấp độ tế bào: NMN làm tăng khả năng tăng sinh và hình thành ống mao mạch của tế bào nội mô lão hóa. Ngoài ra, NMN còn tăng biểu hiện các gen liên quan đến chức năng mạch máu như CD31 (PECAM1), VE-cadherin (CDH5), và VEGF – những yếu tố thiết yếu cho khả năng tạo mạch và duy trì hàng rào nội mô.
- Trên mô hình chuột già: Sau điều trị bằng NMN, mật độ mao mạch ở cơ chi sau tăng lên đáng kể. Đồng thời, khả năng phục hồi lưu lượng máu sau thiếu máu cục bộ được cải thiện so với chuột không được điều trị.
Các chỉ số hình thái, khả năng tạo mạch và biểu hiện gen ở tế bào nội mô lão hóa có NMN trở nên gần hơn với tế bào trẻ, cho thấy NMN phần nào phục hồi đặc tính chức năng của tế bào mạch máu trẻ tuổi. Từ các dữ liệu này, nhóm nghiên cứu cho rằng NMN có thể góp phần cải thiện chức năng nội mô trong bối cảnh lão hóa mạch máu. Tuy nhiên, vẫn cần được kiểm chứng thêm ở người bằng các nghiên cứu lâm sàng chuyên sâu với quy mô lớn, thời gian kéo dài.
Liệu NMN có mở ra hướng mới trong chống lão hóa mạch máu ở người?
Thông qua nghiên cứu trên, có thể thấy rằng, cơ chế hoạt động của NMN đối với tế bào nội mô được giải thích qua việc phục hồi mức NAD⁺ nội bào, từ đó:
- Kích hoạt SIRT1 liên quan đến tăng cường khả năng sống sót của tế bào và ức chế lão hóa.
- Giảm các chỉ dấu senescence như p16 và SA-β-gal, cho thấy tế bào giảm tình trạng già hóa.
- Thúc đẩy tái cấu trúc mạch máu: tăng biểu hiện các yếu tố chống viêm, tăng đáp ứng với tín hiệu tạo mạch và duy trì sự toàn vẹn của hàng rào nội mô.
Các kết quả trên chủ yếu thu được từ mô hình chuột già và tế bào người trong môi trường nuôi cấy, do đó vẫn chưa thể khẳng định tác dụng tương tự ở người. Tuy nhiên, nếu các cơ chế này được xác nhận trong thử nghiệm lâm sàng, NMN có thể trở thành một phần của chiến lược hỗ trợ chống lão hóa mạch máu, phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến tuổi tác như suy tuần hoàn, thiếu máu ngoại biên, suy giảm trí nhớ do thiếu máu mạch,...
Nghiên cứu của Harvard đã cung cấp những bằng chứng sinh học cho thấy NMN hỗ trợ tái tạo mạch máu lão hóa thông qua việc phục hồi chức năng tế bào nội mô và thúc đẩy hình thành mao mạch mới. Kết quả được ghi nhận rõ rệt cả ở mô hình tế bào và chuột già. Tác dụng này hiện mới được ghi nhận trong môi trường tiền lâm sàng. Việc NMN có hiệu quả tương tự ở người vẫn cần được kiểm chứng thông qua các nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn, với thời gian theo dõi dài hơn và tiêu chí đánh giá rõ ràng.
Tuy nhiên không thể phủ nhận rằng NMN là một giải pháp hữu hiệu để cải thiện sức khỏe với dựa trên bằng chứng từ những nghiên cứu lâm sàng khác. Đặc biệt, bạn nên lựa chọn các sản phẩm rõ nguồn gốc và chất lượng cao, minh bạch như
Yang NMN 15000mg đã được các chuyên gia và khách hàng tin dùng nhờ bổ sung NMN tinh khiết cùng liều lượng tiêu chuẩn theo khuyến nghị.
Nguồn tham khảo, trích dẫn:
5. Vascular senescence and aging: mechanisms, clinical implications, and therapeutic prospects: https://link.springer.com/article/10.1007/s10522-025-10256-5
.jpeg)
