vi
Tiếng Việt
vi
Tiếng Việt
English
English
日本語
日本語
Chia sẻ:

Hướng dẫn chăm sóc bệnh nhân trầm cảm

14/06/2023
Mọi người đều có những suy nghĩ hoặc cảm xúc tiêu cực đến rồi đi theo thời gian, nhưng khi những cảm xúc này trở nên mãnh liệt hơn và khiến bạn cạn kiệt năng lượng, dễ rơi nước mắt hoặc cáu kỉnh với người thân, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo của bệnh trầm cảm. Bạn và người thân của bạn đều có thể bị trầm cảm và chúng ta cũng nên tìm hiểu về cách chăm sóc bệnh nhân trầm cảm như thế nào là đúng.

1. Triệu chứng trầm cảm

Mọi người trải qua trầm cảm theo những cách khác nhau. Một số có thể cảm thấy các triệu chứng cổ điển như buồn bã và vô vọng. Những người khác có thể có các dấu hiệu mà bạn có thể không coi là trầm cảm, chẳng hạn như mệt mỏi cực độ hoặc cáu kỉnh. Loại và mức độ của các triệu chứng khác nhau tùy theo từng cá nhân và có thể thay đổi theo thời gian. 

Một số triệu chứng trầm cảm bao gồm:

  • Cảm thấy buồn, dễ rơi nước mắt, cảm giác trống rỗng, vô vọng;
  • Thay đổi thói quen ăn uống, sụt cân và không thèm ăn hoặc thèm ăn quá độ;
  • Thay đổi giấc ngủ: Ngủ quá nhiều hoặc không đủ;
  • Lúc nào cũng cảm thấy mệt mỏi, khó có động lực để làm bất cứ việc gì;
  • Mất hứng thú với những người và/hoặc hoạt động từng mang lại niềm vui cho bạn;
  • Cảm thấy tê liệt;
  • Trở nên dễ bị kích động hoặc tức giận;
  • Cảm thấy rằng không có gì bạn làm là ổn;
  • Uống nhiều rượu hoặc sử dụng ma túy;
  • Dành quá nhiều thời gian trên Internet;
  • Khó tập trung, suy nghĩ hoặc lập kế hoạch như thể đầu bạn đầy sương mù;
  • Bỏ bê sức khỏe thể chất và ngoại hình của bạn;
  • Suy nghĩ chạy trốn hoặc thoát khỏi tình huống;
  • Suy nghĩ về cái chết hoặc tự tử, ý tưởng về cách kết thúc cuộc sống của bạn;
  • Các triệu chứng thể chất liên tục không đáp ứng với điều trị, chẳng hạn như nhức đầu, rối loạn tiêu hóa, đau cổ và lưng mãn tính.

2. Kế hoạch chăm sóc bệnh nhân trầm cảm

Người bị trầm cảm có thể được điều trị bằng việc sử dụng thuốc, liệu pháp tâm lý hoặc kết hợp cả 2 phương pháp. Ngoài việc điều trị chuyên nghiệp, người bệnh cũng nên thực hiện một số biện pháp hỗ trợ và giúp ích cho việc chữa chứng trầm cảm tại nhà. Thời điểm này là lúc mà người bệnh cần sự quan tâm, giúp đỡ của người thân. Bạn hãy học cách để cách chăm sóc người bệnh trầm cảm, giúp họ trải quan giai đoạn khó khăn này.

2.1. Chuẩn bị tâm lý cho bệnh nhân

Vì đây là 1 dạng của rối loạn tâm thần nên đa phần người bệnh khó có thể chấp nhận được việc bản thân đang bị bệnh, nhất là trong những giai đoạn đầu. Mặt khác, bệnh nhân cũng khá nhạy cảm và rất dễ bị tổn thương. Vì vậy, bạn cần cố gắng cư xử khéo léo và chăm sóc cẩn thận nhằm giúp đỡ họ nhanh chóng vượt qua căn bệnh này.

cham-soc-benh-nhan-tram-cam
Bạn hãy học cách để cách chăm sóc bệnh nhân trầm cảm, giúp họ trải quan giai đoạn khó khăn này 

Trong quá trình chữa bệnh, họ sẽ thường xuyên than phiền về những rối loạn cơ thể như: Chóng mặt, mất ngủ, đau bụng, nhức đầu, đánh trống ngực… Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng hay bi quan, chán nản, khó tập trung, suy giảm trí nhớ… Theo thời gian, người thân của bệnh nhân dần khó chịu, mệt mỏi, đánh mất sự cảm thông và kiên nhẫn, đồng thời tỏ ra bất mãn khi người bệnh kêu than.

Thậm chí, một số người còn cố tình chế giễu bệnh nhân rằng họ quá yếu đuối, dựa dẫm, không có ý chí phấn đấu, không chịu tự lập. Lúc này, không chỉ bị mất đi chỗ dựa tinh thần, người bệnh còn bị tổn thương sâu sắc vì lời nói vô tình của những người thân thương. Do đó, họ trở nên khép mình, không dám chia sẻ và ngại tiếp xúc với thế giới xung quanh. Kết quả là họ ngày càng cô đơn, lạc lõng trong gia đình của chính mình.

Trái lại, người thân cũng cần tránh thái độ quá lo lắng, sốt sắng về bệnh tật của bệnh nhân. Nhiều bậc phụ huynh vì thiếu hiểu biết và quá yêu thương mà vội vàng đưa con em đi thăm khám ngay lập tức khi người bệnh chỉ nhức đầu, đau ngực. Điều này không tốt bởi bệnh nhân sẽ càng thêm bất an, lo lắng vì nghĩ rằng bệnh tình của mình quá nghiêm trọng và khó chữa.

Mọi người nên hiểu rằng, trầm cảm có thể được chữa khỏi hoàn toàn bằng cách sử dụng thuốc Tây và trị liệu tâm lý. Nếu điều trị đúng cách, các triệu chứng sẽ thuyên giảm đáng kể chỉ sau 4 – 6 tuần. Hơn nữa, bệnh nhân trầm cảm luôn cần đến sự giúp đỡ, đồng hành của những người thân thương. Vì vậy, hãy luôn kề vai sát cánh bên họ trong hành trình gian khó này nhé!

2.2. Nên bắt đầu với một buổi trò chuyện

cham-soc-benh-nhan-tram-cam
Trò chuyện là cách chăm sóc bệnh nhân trầm cảm hiệu quả 

Hãy để người thân hay bạn bè của bạn biết bạn luôn sẵn sàng ở bên họ. Bạn có thể bắt đầu cuộc trò chuyện bằng cách chia sẻ mối quan tâm của bạn và hỏi một câu hỏi cụ thể.

Ví dụ:

  • Bạn đang nghĩ gì vậy?
  • Gần đây bạn có gặp khó khăn gì không?
  • Nhìn bạn có vẻ mệt mỏi, bạn có cần giúp gì không?
  • Có vẻ bạn đang ở trong thời kỳ khó khăn. Bạn cảm thấy thế nào về mọi điều xung quanh?...

Điều quan trọng của cuộc nói chuyện là bạn sử dụng các kỹ thuật nghe tích cực:

  • Đặt câu hỏi để có thêm thông tin thay vì cho rằng bạn hiểu ý nghĩa của chúng.
  • Xác nhận cảm xúc của họ.
  • Tôi rất tiếc về điều đó.
  • Thể hiện sự đồng cảm và quan tâm với ngôn ngữ cơ thể của bạn (một cái nắm tay, vỗ vai hay một cái ôm).

Những người bị trầm cảm thường có thể cảm thấy bị cô lập và khó nói về chứng trầm cảm của họ. Sẵn sàng nói chuyện cởi mở với người thân của bạn về cảm xúc của họ và lắng nghe những gì họ nói. Điều này sẽ cho họ thấy rằng bất kể họ có thể phải trải qua điều gì và mọi thứ có thể khiến họ cảm thấy tiêu cực như thế nào, thì họ vẫn được yêu thương và quý trọng.

Điều quan trọng nữa là trở thành một người lắng nghe tích cực và thực sự hòa mình vào cuộc trò chuyện. Duy trì giao tiếp bằng mắt trong suốt cuộc trò chuyện và thường xuyên diễn giải lại những gì người thân của bạn nói lại với họ để làm rõ ý nghĩa và chứng minh rằng bạn đã hiểu họ. Điều này sẽ khiến việc họ mở lòng với bạn trở nên dễ dàng và tự nhiên nhất có thể đối với người thân yêu của bạn, khiến họ có nhiều khả năng sẽ tâm sự với bạn trong tương lai nếu họ cần.

2.3. Tránh chỉ trích hoặc đưa ra các giả định

Nếu bạn chưa bao giờ bị trầm cảm, có thể khó hiểu được những gì người thân của bạn đang trải qua, đó là lý do tại sao điều quan trọng là tránh chỉ trích hoặc thiếu kiên nhẫn. Có lẽ họ đã tự phê bình bản thân họ rồi, vì vậy việc đáp ứng nhu cầu của họ theo cách không phán xét cho thấy rằng bạn nhận ra những gì họ đang trải qua thật khó khăn.

Hãy nhớ rằng, trầm cảm là khác nhau đối với mọi người. Điều thực sự quan trọng là bạn không cố gắng so sánh hoặc giả định. Bởi nó có thể khiến họ cảm thấy họ vô dụng, sau đó có thể dẫn đến tâm trạng của họ sa sút hơn nữa cũng như khiến họ không còn cởi mở với bạn.

2.4. Hỗ trợ họ trong việc tìm kiếm sự giúp đỡ cho chứng trầm cảm

Tất cả các loại trầm cảm đều có thể điều trị được, cho dù đó là rối loạn cảm xúc theo mùa hay bất kỳ loại trầm cảm nào khác, và đây là thông điệp chính để cố gắng củng cố tinh thần cho người thân của bạn.

Khuyến khích họ tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp. Những người bị trầm cảm mãn tính thậm chí có thể không nhận ra rằng họ không cần phải cảm thấy như vậy. Vì trầm cảm khiến mọi người nghĩ rằng mọi thứ sẽ không bao giờ khá hơn nên họ thường không buồn tìm kiếm sự giúp đỡ. Điều tốt nhất bạn có thể làm là kiên nhẫn nhưng kiên quyết khuyến khích người bị trầm cảm tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp. Có rất nhiều phương pháp trị liệu tâm lý hiệu quả để điều trị chứng trầm cảm. 

Tuy nhiên, chỉ khi họ cảm thấy sẵn sàng, hãy đưa họ đến gặp các chuyên gia trong lĩnh vực tâm thần để họ có thể nhận được điều trị chuyên nghiệp và có được kế hoạch chăm sóc bệnh nhân trầm cảm cụ thể hơn.

Nếu họ lo lắng về việc nói chuyện với một chuyên gia tâm thần, hãy đề nghị đi cùng họ đến bất kỳ cuộc hẹn ban đầu nào và giúp họ lập danh sách các triệu chứng để thuận tiện cho cuộc trao đổi.

Ngoài ra còn có một số lựa chọn thuốc tốt, vì vậy hãy khuyến khích người đó tìm kiếm sự tư vấn với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc chính của họ hoặc bác sĩ tâm thần. Bác sĩ của họ cũng có thể đề xuất liệu pháp ánh sáng, có thể giúp “đánh thức” não bộ nếu họ thường xuyên bị trầm cảm hơn trong những ngày ngắn ngủi của mùa đông.

2.5. Chăm sóc bệnh nhân trầm cảm trong quá trình trị liệu

Dù bệnh nhân đã tiếp nhận việc trị liệu, xong người bị trầm cảm vẫn có thể gặp vấn đề không ổn trong suốt quá trình đối mặt với căn bệnh này. Chính lúc này, với vai trò là người thân, người bạn, người chăm sóc, bạn hãy hỗ trợ để họ có thể tiếp tục trị liệu. Nếu người bệnh muốn hủy bỏ buổi hẹn với bác sĩ, bạn hãy động viên bằng việc ghi nhận sự cố gắng của họ trong những lần hẹn khám trước. Đồng thời, hãy gợi mở cho họ về những điều tích cực có thể xảy ra ở buổi trị liệu này.

Ngoài ra, việc dùng thuốc điều trị trầm cảm đúng liều và đúng giờ rất quan trọng, bạn hãy giúp họ việc này. Nếu bạn nhận thấy họ quá khó chịu với những tác dụng phụ của thuốc, bạn có thể giúp họ thông báo với bác sĩ.

Điểm đặc biệt cần lưu ý, chúng ta không nên tự ý quyết định giúp người bệnh ngưng uống thuốc trầm cảm. Việc này có thể gây ra những hậu quả đáng tiếc mà bạn không lường trước được.

2.6. Hỗ trợ người bệnh trầm cảm những công việc thường ngày

Để chăm sóc bệnh nhân trầm cảm được tốt, bạn hãy chủ động giúp đỡ họ trong những công việc thường ngày. Với người bị trầm cảm, những hoạt động thường nhật như thức dậy, nấu ăn, dọn dẹp, giặt quần áo,… đều trở nên khó khăn. Thậm chí họ cũng không biết cách mở lời nhờ đến sự giúp đỡ như thế nào. Vì thế, bạn hãy chủ động hỏi xem họ cần giúp điều gì nhất và hỗ trợ theo lời đề nghị đó.

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể quan sát xem họ đang cần điều gì và đề nghị làm điều đó cùng với họ. Một công việc như đi mua đồ ăn, cùng rửa bát hoặc giặt giũ,… Điều đó vừa giúp họ bớt đi việc tự cô lập bản thân vừa giúp công việc được hoàn thành tốt hơn.

Thường xuyên đưa họ ra ngoài trời, tiếp xúc với thiên nhiên và nhiều người hơn. Thực hiện các bài tập thể dục hay các động tác yoga đơn giản giúp cả hai thay đổi môi trường sống và có nhiều trải nghiệm tốt cho cảm xúc của người bệnh.

2.7. Nâng cao sự hiểu biết của bạn về bệnh trầm cảm

Việc hiểu về bệnh trầm cảm không chỉ có ích trong việc chăm sóc người bệnh mà còn tốt đối với chính bạn. Khi hiểu rõ những triệu chứng cũng như nguy cơ mà căn bệnh mang lại, bạn sẽ chủ động hơn khi chăm sóc.

Ngoài ra, kiến thức về bệnh trầm cảm và cách chăm sóc người bệnh trầm cảm sẽ giúp bạn dễ dàng có những cuộc trò chuyện sâu hơn với người bệnh. Bạn sẽ dễ nắm bắt được những cảm xúc tiêu cực mà người bệnh đang gặp phải. Điều này còn đặc biệt hữu ích nếu người bệnh trầm cảm bị ám ảnh bởi cái chết và có ý định tự tử.

2.8. Hạn chế các hành động và suy nghĩ cá nhân

Một điều cần nhớ khi chăm sóc bệnh nhân trầm cảm là bạn nên hạn chế lại những hành động hay suy nghĩ cá nhân. Điển hình là việc đưa ra lời khuyên, cố gắng sửa chữa tình trạng trầm cảm hay coi việc mắc bệnh là một tội lỗi.

cham-soc-benh-nhan-tram-cam
Một điều cần nhớ khi chăm sóc bệnh nhân trầm cảm là bạn nên hạn chế lại những hành động hay suy nghĩ cá nhân 

Trầm cảm là 1 bệnh lý nghiêm trọng và cần được chữa trị một cách nghiêm túc. Bệnh sẽ không biến mất chỉ bằng vài câu nói mang tính tích cực. Người bệnh cũng chưa chắc đã có thể tiếp thu những lời khuyên dù chúng tốt như thế nào.

Ngoài ra, đừng cố so sánh bệnh tình của họ với ai khác hoặc coi trải nghiệm của họ là điều thông thường. Thay vào đó, bạn chỉ cần hiện diện và đồng cảm với tất cả những gì người bệnh đang trải qua.

2.9. Tìm hiểu và cảnh giác với các dấu hiệu tự tử

Trầm cảm có thể làm tăng nguy cơ tự tử hoặc tự gây thương tích, vì vậy, rất hữu ích khi biết cách nhận biết các dấu hiệu. Một số dấu hiệu có thể cho thấy bạn của bạn đang có những suy nghĩ tự tử nghiêm trọng bao gồm:

  • Tâm trạng thường xuyên hoặc thay đổi tính cách;
  • Nói về cái chết hoặc chết;
  • Mua phương tiện phục vụ cho việc tự tử;
  • Tăng sử dụng chất kích thích hay rượu bia;
  • Có hành vi rủi ro hoặc nguy hiểm;
  • Loại bỏ đồ đạc hoặc cho đi những tài sản quý giá;
  • Thường hay nói về cảm giác bị mắc kẹt hoặc muốn tìm một lối thoát;
  • Đẩy mọi người đi hoặc nói rằng họ muốn bị bỏ lại một mình;
  • Nói lời tạm biệt nhiều hơn bình thường.

Nếu bạn nghĩ rằng bạn của bạn đang xem xét việc tự tử, hãy gọi ngay cho bác sĩ điều trị của họ. 

2.10. Chăm sóc bản thân

Chăm sóc người bệnh trầm cảm cần nhiều công sức và sự nhẫn nại. Để làm tốt được những điều này, bạn cũng cần phải chăm sóc tốt bản thân bạn.

Đừng dành toàn bộ thời gian của bạn cho người bệnh vì việc này có thể khiến bạn kiệt sức và luôn cảm thấy mệt mỏi. Bởi vậy, đừng quên quan tâm hơn đến bản thân và dành cho mình những khoảng thời gian để nghỉ ngơi, thư giãn. Nhận biết giới hạn của bản thân đến đâu và luôn bảo đảm rằng bạn vẫn có thời gian để nạp năng lượng lại cho cơ thể. Chỉ khi bạn thực sự ổn thì mới có thể chăm sóc người khác được tốt nhất.

Những người bị trầm cảm có thể rất khó gần gũi, ngay cả đối với người yêu thương và có thiện chí nhất. Vì những rối loạn này chiếm đoạt lối suy nghĩ của mọi người, nên khó có thể giải quyết được sự tiêu cực và bi quan đang diễn ra của họ. Tiến trình cũng có thể rất chậm đối với người bị trầm cảm. Ngay cả với sự trợ giúp chuyên nghiệp, có thể mất vài tuần hoặc vài tháng để cho thấy sự cải thiện, vì vậy cần phải hết sức kiên nhẫn.

Nạp năng lượng cho bạn và người thân của bạn bị trầm cảm bằng cách cho họ sử dụng sản phẩm tăng cường sức khỏe có chứa thành phần Nicotinamide Mononucleotide (NMN). Nicotinamide Mononucleotide có tác dụng giảm tác hại của các gốc tự do trong tế bào não từ đó chống lại sự thoái hóa thần kinh. Người bệnh có thể cải thiện khả năng nhận thức, trí nhớ và khơi dậy khả năng sáng tạo bằng cách cải thiện giao tiếp giữa các tế bào thần kinh. Ngoài ra, Nicotinamide Mononucleotide còn giúp ổn định tâm trạng, chống stress, chống trầm cảm và chống suy nhược thần kinh.

Các bài viết khác

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

27/06/2023
Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải và tăng vài kilogam cân nặng không mong muốn, có lẽ đã đến lúc bạn nên kiểm soát sức khỏe của mình. Dưới đây là 10 cách cải thiện sức khỏe thể chất của bạn ngay hôm nay.
Quản lý stress hiệu quả với 7 bước được chuyên gia khuyến nghị

Quản lý stress hiệu quả với 7 bước được chuyên gia khuyến nghị

14/08/2025
Quản lý stress hiệu quả không chỉ là kỹ năng giúp bạn vượt qua áp lực công việc, mà còn là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe và duy trì năng lượng mỗi ngày.
Thói quen gây stress trong công việc và cách khắc phục hiệu quả

Thói quen gây stress trong công việc và cách khắc phục hiệu quả

14/08/2025
Vì sao bạn cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng dù công việc không quá nặng? Lý do đôi khi nằm ở thói quen gây stress đang âm thầm “rút cạn” năng lượng tinh thần của bạn.
Stress ở người lớn tuổi là gì? Hướng dẫn nhận biết và khắc phục

Stress ở người lớn tuổi là gì? Hướng dẫn nhận biết và khắc phục

14/08/2025
Việc nhận diện và can thiệp stress ở người lớn tuổi kịp thời sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm nguy cơ bệnh lý liên quan và duy trì sự gắn kết xã hội.
Vì sao bạn nên tìm đến tư vấn tâm lý stress khi áp lực kéo dài

Vì sao bạn nên tìm đến tư vấn tâm lý stress khi áp lực kéo dài

14/08/2025
Khi stress, nhiều người nghĩ chỉ cần “nghỉ ngơi một chút” là sẽ ổn, nhưng thực tế, tư vấn tâm lý stress mới là bước giúp bạn chủ động kiểm soát và phục hồi tinh thần.
Stress và tăng cân: Cơ thể bạn đang tích mỡ vì căng thẳng?

Stress và tăng cân: Cơ thể bạn đang tích mỡ vì căng thẳng?

14/08/2025
Stress và tăng cân có mối quan hệ chặt chẽ thông qua phản ứng thay đổi chuyển hóa, kích thích thèm ăn, ăn nhiều, dẫn đến tăng cân âm thầm và khó kiểm soát.
Bạn có đang nhầm lẫn giữa stress và trầm cảm? Phân biệt thế nào?

Bạn có đang nhầm lẫn giữa stress và trầm cảm? Phân biệt thế nào?

14/08/2025
Stress và trầm cảm dễ bị nhầm lẫn. Theo khảo sát, có 51% người bị stress xuất hiện triệu chứng trầm cảm, nhấn mạnh sự cần thiết của việc nhận thức và can thiệp đúng.
6 hậu quả stress ảnh hưởng đến sức khỏe bạn không nên bỏ qua

6 hậu quả stress ảnh hưởng đến sức khỏe bạn không nên bỏ qua

14/08/2025
Stress ảnh hưởng đến sức khỏe không chỉ ở mức độ cảm xúc mà còn gây tổn hại toàn diện đến thể chất, tinh thần và cả các mối quan hệ xung quanh. Tìm hiểu qua bài viết sau.
Thiền để giảm stress: Hướng dẫn giúp bạn nhẹ đầu, ngủ ngon

Thiền để giảm stress: Hướng dẫn giúp bạn nhẹ đầu, ngủ ngon

14/08/2025
Thiền để giảm stress là phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả, không cần kinh nghiệm hay thiết bị cầu kỳ, chỉ với vài phút mỗi ngày, bạn có thể tìm lại sự cân bằng nội tâm.
12 loại thực phẩm giảm căng thẳng hiệu quả nên có trong thực đơn

12 loại thực phẩm giảm căng thẳng hiệu quả nên có trong thực đơn

13/08/2025
Ngoài việc nghỉ ngơi hợp lý, lựa chọn đúng thực phẩm giảm căng thẳng cũng là chiến lược quan trọng giúp tái tạo sức khỏe thần kinh và tinh thần một cách tự nhiên.

Theo dõi tin tức và thông tin khoa học
mới nhất của chúng tôi

phone icon