vi
Tiếng Việt
vi
Tiếng Việt
English
English
日本語
日本語
Chia sẻ:

Chức năng của insulin và phân loại

23/06/2023
Khi bệnh béo phì và tiểu đường trở thành dịch bệnh ở các nước trên thế giới, vai trò của insulin đang trở nên nổi bật. Hiểu được chức năng của hormone insulin trong quá trình sinh lý trên phạm vi rộng và những ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp và bài tiết của nó, cùng với các hoạt động của nó từ cấp độ phân tử đến toàn bộ cơ thể có ý nghĩa quan trọng đối với nhiều bệnh mãn tính. Cùng tìm hiểu về chức năng insulin hormone và phân loại insulin hormone qua bài viết dưới đây.

1. Chức năng insulin

Insulin là một loại hormon được sản xuất ở tuyến tụy, đảm nhận 1 số chức năng quan trọng trong cơ thể con người, đặc biệt là trong việc kiểm soát lượng đường trong máu và ngăn ngừa tăng đường huyết. Insulin cũng có ảnh hưởng đến một số quá trình khác của cơ thể bao gồm cả quá trình tổng hợp lipid và điều hòa hoạt động của enzyme.

chuc-nang-insulin
Insulin hormone kích thích tổng hợp glycogen ở gan.

2. Insulin và quá trình trao đổi chất

Vai trò quan trọng nhất của hormone insulin trong cơ thể con người là sự tương tác của nó với glucose để cho phép các tế bào của cơ thể sử dụng glucose làm năng lượng. Tuyến tụy thường sản xuất nhiều insulin hơn để đáp ứng với lượng đường trong máu tăng đột biến, chẳng hạn như xảy ra sau khi ăn. Điều này là do insulin đóng vai trò là chìa khóa mở các tế bào trong cơ thể để cho phép glucose được sử dụng làm nguồn năng lượng.

Ngoài ra, khi có lượng glucose dư thừa trong máu gây ra một tình trạng được gọi là tăng đường huyết. Insulin khuyến khích việc lưu trữ glucose dưới dạng glycogen trong gan, cơ và tế bào mỡ. Dạng dự trữ này sau đó có thể được sử dụng vào một ngày sau đó khi cơ thể yêu cầu năng lượng cao hơn. Kết quả là có ít hormone insulin hơn trong máu và lượng đường trong máu bình thường được phục hồi.

Insulin hormone kích thích tổng hợp glycogen ở gan. Tuy nhiên, khi gan được bão hòa với glycogen, một con đường thay thế sẽ diễn ra. Điều này liên quan đến việc hấp thu thêm glucose vào mô mỡ dẫn đến sự tổng hợp lipoprotein.

Sự cân bằng của hormone insulin điều chỉnh lượng đường trong máu và nhiều quá trình trong cơ thể. Nếu mức insulin hormone quá thấp hoặc quá cao dẫn đến lượng đường trong máu quá cao hoặc quá thấp có thể bắt đầu gây ra các triệu chứng. Nếu tình trạng lượng đường trong máu tiếp tục thấp hoặc cao các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể bắt đầu phát triển.

3. Kết quả khi cơ thể không có insulin

Khi không có insulin thì cơ thể không thể sử dụng glucose làm năng lượng trong tế bào. Kết quả là, glucose vẫn còn trong máu và có thể dẫn đến tăng đường huyết. Tăng đường huyết mãn tính là đặc trưng của bệnh đái tháo đường và nếu không được điều trị sẽ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như tổn thương hệ thần kinh, mắt, thận và tứ chi.

Trong những trường hợp nghiêm trọng, thiếu insulin và giảm khả năng sử dụng glucose làm nguồn năng lượng có thể dẫn đến sự phụ thuộc vào các kho dự trữ chất béo làm nguồn năng lượng duy nhất. Sự phân hủy của những chất béo này có thể giải phóng ketone vào máu dẫn đến một tình trạng nghiêm trọng gọi là nhiễm toan ceton.

chuc-nang-insulin
Hormone insulin giúp tăng cường trí nhớ và khả năng học tập của não bộ.

Một số chức năng insulin hormone, bao gồm:

Ngoài việc điều chỉnh glucose, insulin còn đóng một vai trò trong các chức năng khác của cơ thể. Insulin hormone có thể tham gia vào:

  • Thay đổi hoạt động của các enzyme và các phản ứng trong cơ thể.
  • Xây dựng cơ bắp sau khi bị ốm hoặc chấn thương thông qua việc vận chuyển axit amin đến mô cơ, cần thiết để sửa chữa tổn thương cơ bắp và tăng kích thước cũng như sức mạnh. Nó giúp điều chỉnh sự hấp thu axit amin, sao chép DNA và tổng hợp protein.
  • Chức năng insulin là quản lý quá trình tổng hợp lipid bằng cách hấp thu vào các tế bào mỡ, được chuyển đổi thành chất béo trung tính.
  • Quản lý sự phân hủy protein và chất béo do những thay đổi trong tế bào mỡ.
  • Sự hấp thu axit amin và kali vào tế bào không thể diễn ra khi không có insulin.
  • Quản lý sự bài tiết natri và thể tích chất lỏng trong nước tiểu.
  • Tăng cường trí nhớ và khả năng học tập của não bộ cũng là một chức năng insulin hormone.

4. Phân loại hormone insulin

Một số người có tình trạng hệ thống miễn dịch tấn công các đảo tụy và tụy ngừng sản xuất insulin hormone hoặc không sản xuất đủ. Khi điều này xảy ra đường huyết trong máu tăng cao và các tế bào không thể hấp thụ glucose để chuyển hóa thành năng lượng. Đây là giai đoạn khởi phát của bệnh tiểu đường tuýp 1 và một người mắc bệnh tiểu đường này sẽ cần tiêm insulin thường xuyên để sống sót.

Ở một số người, đặc biệt là những người thừa cân, béo phì hoặc lười vận động, hormone insulin không hiệu quả trong việc vận chuyển glucose vào tế bào và không thể thực hiện các hoạt động của nó. Việc insulin không có khả năng phát huy tác dụng của nó trên các mô được gọi là kháng insulin. Bệnh tiểu đường tuýp 2 sẽ phát triển khi các đảo tụy không thể sản xuất đủ hormone insulin để vượt qua tình trạng kháng insulin.

Từ đầu thế kỷ 20 các bác sĩ đã tách được insulin và cung cấp dưới dạng tiêm để bổ sung nội tiết tố cho những người không thể tự sản xuất hoặc tăng đề kháng insulin.

Ba nhóm chính của insulin, bao gồm:

5. Hormone insulin tác dụng nhanh

Cơ thể hấp thụ loại insulin này vào máu từ mô dưới da cực kỳ nhanh chóng.

Mọi người sử dụng hormone insulin tác dụng nhanh để điều chỉnh tình trạng tăng đường huyết hoặc lượng đường trong máu cao, cũng như kiểm soát lượng đường trong máu tăng đột biến sau khi ăn.

Loại này bao gồm:

  • Các chất tương tự insulin tác dụng nhanh: Thường mất 5 - 15 phút để có tác dụng. Tuy nhiên, liều lượng ảnh hưởng đến thời gian tác dụng. Chất tương tự insulin tác dụng nhanh kéo dài trong 4 giờ là một quy tắc chung an toàn.
  • Insulin người thông thường: Thời gian bắt đầu của insulin hormone người thông thường là từ 30 phút đến 1 giờ và tác dụng của nó đối với lượng đường trong máu kéo dài khoảng 8 giờ. Một liều lượng lớn hơn sẽ tăng tốc độ khởi phát nhưng cũng làm chậm tác dụng cao nhất của hormone insulin người thông thường.

6. Hormone insulin tác dụng trung gian

Loại này đi vào máu với tốc độ chậm hơn nhưng tác dụng lâu dài hơn. Nó hiệu quả nhất trong việc kiểm soát lượng đường trong máu qua đêm cũng như giữa các bữa ăn.

Các lựa chọn của insulin tác dụng trung gian, bao gồm:

  • Insulin người NPH: Quá trình này mất từ 1 đến 2 giờ để bắt đầu và đạt đến đỉnh điểm trong vòng 4 đến 6 giờ. Nó có thể kéo dài hơn 12 giờ trong một số trường hợp. Một liều lượng rất nhỏ sẽ mang lại hiệu quả cao nhất và liều lượng cao sẽ làm tăng thời gian NPH cần để đạt đến đỉnh điểm và thời gian tổng thể tác dụng của nó.
  • Insulin trộn sẵn: Đây là hỗn hợp của NPH với insulin hormone tác dụng nhanh và tác dụng của nó là sự kết hợp của hormone insulin tác dụng trung bình và tác dụng nhanh. Các hỗn hợp có thể ở nhiều dạng kết hợp khác nhau từ 50:50 đến 75:25 hoặc 70:30

7. Hormone insulin tác dụng kéo dài

Mặc dù insulin tác dụng kéo dài chậm đi vào máu và có đỉnh tương đối thấp, nhưng nó có tác dụng ổn định đối với lượng đường trong máu và có thể kéo dài hầu hết thời gian trong ngày.

Insulin tác dụng kéo dài rất hữu ích qua đêm, giữa các bữa ăn và trong thời gian nhịn ăn.

Các chất tương tự insulin tác dụng kéo dài là loại duy nhất có sẵn và chúng có tác dụng khởi phát trong khoảng từ 1.5 đến 2 giờ và kéo dài trong khoảng từ 12 - 24 giờ.

8. Tình trạng đề kháng insulin

Kháng insulin được xác định khi mức insulin bình thường hoặc tăng cao tạo ra phản ứng sinh học suy yếu. Về mặt kinh điển, điều này đề cập đến tình trạng suy giảm độ nhạy đối với việc thải bỏ glucose qua trung gian insulin.

Một số bệnh lý liên quan đến tình trạng đề kháng insulin, bao gồm:

  • Đái tháo đường tuýp 2;
  • Hội chứng chuyển hóa;
  • Rối loạn mỡ máu;
  • Tăng huyết áp;
  • Bệnh gan nhiễm mỡ  không do rượu;
  • Bệnh ung thư;
  • Hội chứng ngưng thở lúc ngủ.

9. Làm thế nào để đảo ngược tình trạng đề kháng insulin?

  • Giảm cân nặng ở người béo phì hoặc thừa cân.
  • Hoạt động thể chất: Luyện tập thể dục thể thao làm tăng độ nhạy insulin bằng cách tăng tín hiệu insulin sau thụ thể, tăng vận chuyển glucose qua trung gian insulin có liên quan đến việc tăng cường truyền tín hiệu ở mức protein.
  • Chế độ ăn giàu chất xơ: Chất xơ có tác dụng gián tiếp lên quá trình tiết và hoạt động của insulin. Tất cả các ảnh hưởng đến nhu động ruột và thời gian vận chuyển, bài tiết hormon đường tiêu hóa và quá trình lên men ở ruột kết tạo ra axit béo chuỗi ngắn ức chế quá trình tạo đường ở gan, làm giảm phản ứng glucose và insulin sau bữa ăn, cải thiện độ nhạy insulin của toàn cơ thể, giảm chất béo trung tính, tăng cảm giác no và giảm tích trữ chất béo.
  • Bổ sung thực phẩm chức năng có chứa Nicotinamide Mononucleotide.  Nicotinamide Mononucleotide là một trong những nguồn năng lượng tế bào chính trong cơ thể có tác dụng cải thiện độ nhạy cảm với insulin, chức năng miễn dịch và mức độ hoạt động thể chất. Nicotinamide mononucleotide (NMN) có thể kiểm soát bệnh tiểu đường loại II. 
chuc-nang-insulin
Insulin hormone giúp kiểm soát cách các tế bào và mô hấp thụ năng lượng cũng như quá trình phân hủy chất béo và protein 

Tóm lại, insulin là 1 hormone quan trọng kiểm soát cách các tế bào và mô hấp thụ năng lượng cũng như quá trình phân hủy chất béo và protein. Ở một số người có tình trạng ngừng sản xuất insulin dẫn đến bệnh tiểu đường tuýp 1 và bệnh tiểu đường tuýp 2 xảy ra khi tình trạng kháng insulin cùng tồn tại với việc thiếu hụt sự gia tăng bù đắp trong sản xuất insulin. Mọi người có thể tiêm insulin để chống lại tác dụng của kháng insulin với các loại insulin tác dụng nhanh, trung bình và kéo dài. Chọn lựa loại hormone insulin nào tùy thuộc vào tốc độ họ cần để lượng đường trong máu giảm xuống và khoảng thời gian mà một người cần kiểm soát lượng đường trong máu.

Các bài viết khác

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

27/06/2023
Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải và tăng vài kilogam cân nặng không mong muốn, có lẽ đã đến lúc bạn nên kiểm soát sức khỏe của mình. Dưới đây là 10 cách cải thiện sức khỏe thể chất của bạn ngay hôm nay.
Quản lý stress hiệu quả với 7 bước được chuyên gia khuyến nghị

Quản lý stress hiệu quả với 7 bước được chuyên gia khuyến nghị

14/08/2025
Quản lý stress hiệu quả không chỉ là kỹ năng giúp bạn vượt qua áp lực công việc, mà còn là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe và duy trì năng lượng mỗi ngày.
Thói quen gây stress trong công việc và cách khắc phục hiệu quả

Thói quen gây stress trong công việc và cách khắc phục hiệu quả

14/08/2025
Vì sao bạn cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng dù công việc không quá nặng? Lý do đôi khi nằm ở thói quen gây stress đang âm thầm “rút cạn” năng lượng tinh thần của bạn.
Stress ở người lớn tuổi là gì? Hướng dẫn nhận biết và khắc phục

Stress ở người lớn tuổi là gì? Hướng dẫn nhận biết và khắc phục

14/08/2025
Việc nhận diện và can thiệp stress ở người lớn tuổi kịp thời sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm nguy cơ bệnh lý liên quan và duy trì sự gắn kết xã hội.
Vì sao bạn nên tìm đến tư vấn tâm lý stress khi áp lực kéo dài

Vì sao bạn nên tìm đến tư vấn tâm lý stress khi áp lực kéo dài

14/08/2025
Khi stress, nhiều người nghĩ chỉ cần “nghỉ ngơi một chút” là sẽ ổn, nhưng thực tế, tư vấn tâm lý stress mới là bước giúp bạn chủ động kiểm soát và phục hồi tinh thần.
Stress và tăng cân: Cơ thể bạn đang tích mỡ vì căng thẳng?

Stress và tăng cân: Cơ thể bạn đang tích mỡ vì căng thẳng?

14/08/2025
Stress và tăng cân có mối quan hệ chặt chẽ thông qua phản ứng thay đổi chuyển hóa, kích thích thèm ăn, ăn nhiều, dẫn đến tăng cân âm thầm và khó kiểm soát.
Bạn có đang nhầm lẫn giữa stress và trầm cảm? Phân biệt thế nào?

Bạn có đang nhầm lẫn giữa stress và trầm cảm? Phân biệt thế nào?

14/08/2025
Stress và trầm cảm dễ bị nhầm lẫn. Theo khảo sát, có 51% người bị stress xuất hiện triệu chứng trầm cảm, nhấn mạnh sự cần thiết của việc nhận thức và can thiệp đúng.
6 hậu quả stress ảnh hưởng đến sức khỏe bạn không nên bỏ qua

6 hậu quả stress ảnh hưởng đến sức khỏe bạn không nên bỏ qua

14/08/2025
Stress ảnh hưởng đến sức khỏe không chỉ ở mức độ cảm xúc mà còn gây tổn hại toàn diện đến thể chất, tinh thần và cả các mối quan hệ xung quanh. Tìm hiểu qua bài viết sau.
Thiền để giảm stress: Hướng dẫn giúp bạn nhẹ đầu, ngủ ngon

Thiền để giảm stress: Hướng dẫn giúp bạn nhẹ đầu, ngủ ngon

14/08/2025
Thiền để giảm stress là phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả, không cần kinh nghiệm hay thiết bị cầu kỳ, chỉ với vài phút mỗi ngày, bạn có thể tìm lại sự cân bằng nội tâm.
12 loại thực phẩm giảm căng thẳng hiệu quả nên có trong thực đơn

12 loại thực phẩm giảm căng thẳng hiệu quả nên có trong thực đơn

13/08/2025
Ngoài việc nghỉ ngơi hợp lý, lựa chọn đúng thực phẩm giảm căng thẳng cũng là chiến lược quan trọng giúp tái tạo sức khỏe thần kinh và tinh thần một cách tự nhiên.

Theo dõi tin tức và thông tin khoa học
mới nhất của chúng tôi

phone icon