Vì sao sữa chua được xem là thực phẩm có lợi cho stress?
Nhiều nghiên cứu y học đã chỉ ra mối quan hệ chặt chẽ giữa hệ vi sinh đường ruột và não bộ, gọi là hệ trục não - ruột. Hệ vi sinh đường ruột ảnh hưởng đến nhiều quá trình sinh học, bao gồm sản xuất hormone và chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, đây là yếu tố đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa tâm trạng.
Thực tế, khi hệ vi sinh mất cân bằng, cơ thể dễ rơi vào trạng thái viêm mạn tính dẫn đến tăng hormone stress (cortisol) và khiến căng thẳng trở nên trầm trọng hơn. Ngược lại, một hệ vi sinh khỏe mạnh ngoài giúp duy trì sức khỏe tổng thể còn có tác động tích cực đến cảm xúc và tăng khả năng thích ứng với stress.
Sữa chua là nguồn cung cấp lợi khuẩn probiotic, protein và vitamin nhóm B. Các thành phần này có vai trò quan trọng:
- Probiotic giúp duy trì sự cân bằng hệ vi sinh đường ruột, từ đó gián tiếp hỗ trợ điều hòa hormone stress.
- Vitamin nhóm B trong sữa chua tham gia vào quá trình chuyển hóa năng lượng và duy trì chức năng thần kinh.
- Protein và axit amin từ sữa chua cũng có thể hỗ trợ sự ổn định của tâm trạng.
Nhiều nghiên cứu sơ bộ đã ghi nhận sữa chua giúp giảm stress, hiệu quả trong cải thiện cảm giác lo âu và nâng cao khả năng tập trung.
Một nghiên cứu nhỏ đăng trên tạp chí
Gastroenterology cho thấy việc tiêu thụ sữa chua chứa probiotic trong 4 tuần đã làm thay đổi hoạt động của vùng não liên quan đến xử lý cảm xúc ở phụ nữ. Khi thực hiện các nhiệm vụ nhận diện cảm xúc (ví dụ: khuôn mặt giận dữ hoặc sợ hãi), nhóm dùng probiotic yogurt ghi nhận giảm hoạt động ở vùng insula và vỏ somatosensory — hai khu vực não xử lý cảm giác nội tại và phản ứng xúc giác.
Một
thử nghiệm lâm sàng cho kết quả rằng phụ nữ mãn kinh uống sữa chua probiotic trong 6 tuần có giảm điểm lo âu và stress, đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống so với nhóm đối chứng. Đây là một minh chứng thực tiễn hơn về tác động của sữa chua chứa lợi khuẩn lên tinh thần trong một nhóm đối tượng cụ thể.
Tuy vậy, cần lưu ý rằng các nghiên cứu này vẫn còn hạn chế về số lượng mẫu và thời gian theo dõi. Điều đó có nghĩa là bằng chứng hiện tại chỉ gợi ý rằng sữa chua giúp giảm stress, chứ chưa thể coi là biện pháp điều trị hay thay thế các phương pháp y tế chính thống.
Ăn sữa chua như thế nào để tối ưu lợi ích?
Để tận dụng lợi ích của sữa chua giúp giảm stress, tác động tích cực đến sức khỏe tinh thần, bạn có thể lưu ý:
- Thời điểm: Nên ăn sau bữa chính hoặc dùng như bữa phụ.
- Liều lượng: 1–2 hộp (100–200g) mỗi ngày, kết hợp cùng chế độ ăn cân bằng.
- Chọn loại phù hợp: ưu tiên sữa chua ít đường, bổ sung lợi khuẩn probiotic (Lactobacillus, Bifidobacterium).
-
Kết hợp: ăn kèm trái cây tươi, ngũ cốc nguyên cám hoặc các loại hạt (
thực phẩm giảm căng thẳng nói chung) để tăng hiệu quả dinh dưỡng.
Tuy nhiên, không phải ai cũng nên sử dụng sữa chua. Người không dung nạp lactose, có bệnh dạ dày cấp tính hoặc tiểu đường cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thường xuyên.
Giải đáp thắc mắc về việc sữa chua giúp giảm stress
Sữa chua giúp giảm stress không?
Có. Các nghiên cứu bước đầu cho thấy có lợi ích tiềm năng nhờ probiotic và các dưỡng chất trong sữa chua, nhưng hiệu quả còn tùy thuộc cơ địa mỗi người. Sữa chua nên được coi là một phần trong lối sống lành mạnh, không phải phương thuốc đặc trị.
Có nên kết hợp sữa chua với thực phẩm khác để tăng tác dụng?
Hoàn toàn có thể.
Trái cây giàu chất xơ và vitamin, cùng hạt chứa omega-3, có thể kết hợp với sữa chua để nâng cao giá trị dinh dưỡng, đồng thời hỗ trợ tâm trạng và năng lượng tốt hơn.
Ăn sữa chua vào buổi tối có gây khó ngủ không?
Thông thường không. Sữa chua giàu tryptophan, đây là tiền chất của serotonin và melatonin, thậm chí có thể hỗ trợ giấc ngủ. Tuy nhiên, người có dạ dày nhạy cảm nên tránh ăn quá muộn.
Người cao tuổi có bệnh nền (tim mạch, huyết áp) có nên ăn sữa chua để giảm stress không?
Vẫn có thể, nhưng cần ưu tiên sữa chua ít đường, ít béo. Với người đang dùng thuốc điều trị bệnh nền, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh tương tác không mong muốn.
Có thể thấy, sữa chua giúp giảm stress dựa trên cơ chế cân bằng hệ vi sinh đường ruột và lợi ích cho tâm trạng. Dù vậy, đây chỉ là một phần trong lối sống lành mạnh chứ không phải phương pháp điều trị thay thế. Để quản lý stress hiệu quả, bạn cần kết hợp ăn uống khoa học, vận động đều đặn, ngủ đủ giấc và duy trì tinh thần tích cực.
Bên cạnh các thực phẩm như sữa chua, khoa học hiện đại cũng quan tâm đến những hoạt chất có tiềm năng hỗ trợ sức khỏe tế bào và khả năng chống stress oxy hóa, gián tiếp cải thiện khả năng thích ứng của cơ thể trước căng thẳng. Một trong số đó là
NMN (Nicotinamide Mononucleotide).
Yang NMN 15000 mg là dòng NMN Nhật Bản cao cấp đang được tin dùng như một giải pháp hỗ trợ toàn diện cho sức khỏe, bao gồm cả thể chất lẫn tinh thần.
Nguồn tham khảo, trích dẫn chung:
2. The effect of probiotics on mood and sleep quality in postmenopausal women: A triple-blind randomized controlled trial: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35871917/
