vi
Tiếng Việt
vi
Tiếng Việt
English
English
日本語
日本語
Chia sẻ:

Hệ thống miễn dịch hoạt động thế nào khi ta ngủ?

23/06/2023
Hệ thống miễn dịch gồm nhiều tế bào đặc biệt bảo vệ cơ thể khỏi những tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng và nấm. Một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh sẽ bảo vệ con người khỏi các bệnh lý nhiễm trùng và truyền nhiễm nguy hiểm. Vậy hệ thống miễn dịch có hoạt động khi ngủ không hay khi ngủ hệ thống miễn dịch có nghỉ không?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Dược sĩ Bùi Thị Phương Thảo.

1. Hệ thống miễn dịch là gì?

Hệ thống miễn dịch được tạo thành từ mạng lưới các tế bào như protein, mô và cơ quan. Các tế bào đặc biệt này phối hợp với nhau để bảo vệ cơ thể chống lại vi khuẩn và vi sinh vật gây bệnh. Tế bào bạch cầu là một trong những tế bào quan trọng của hệ thống miễn dịch. Hệ thống miễn dịch tấn công những yếu tố gây bệnh cho con người thông qua một loạt các bước được gọi là phản ứng miễn dịch.

Vai trò của hệ thống miễn dịch, bao gồm:

  • Bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm bệnh: Hệ thống miễn dịch là hệ thống phòng thủ tự nhiên của cơ thể, bảo vệ cơ thể khỏi những tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng và nấm. Một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh sẽ bảo vệ con người bằng cách tạo ra một rào cản ngăn chặn mầm bệnh hoặc kháng nguyên lạ xâm nhập vào cơ thể. Nếu những tác nhân gây bệnh có thể vượt qua khỏi hàng rào tự nhiên, hệ thống miễn dịch tiếp tục sản sinh các tế bào bạch cầu, cũng như nhiều chất sinh học và protein khác nhằm tấn công và phá hủy những yếu tố gây bệnh này. Hệ thống miễn dịch hoạt động mạnh mẽ để kìm hãm không cho mầm mống gây bệnh phát triển trong cơ thể.
  • Hệ thống miễn dịch tạo kháng thể chống bệnh cũ tái phát: Con người được sinh ra với một mức độ miễn dịch và sức đề kháng nhất định và sẽ cải thiện dần theo thời gian. Trẻ em khi mắc các bệnh cảm vặt thì hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra một ngân hàng kháng thể trong lần đầu tiên tiếp xúc với căn bệnh và hình thành khả năng chống lại chúng trong tương lai. Vắc-xin hoạt động theo cơ chế đưa những mầm bệnh đã được làm yếu vào trong cơ thể nhằm tạo điều kiện cho hệ thống miễn dịch tạo ra kháng thể và ngăn chặn bệnh tái phát.
he-thong-mien-dich
Hệ thống miễn dịch bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm bệnh.

2. Hệ thống miễn dịch có hoạt động khi ngủ không?

Hệ thống miễn dịch có hoạt động khi ngủ không hay khi ngủ hệ thống miễn dịch có nghỉ không là vấn đề đang được các nhà khoa học quan tâm và nghiên cứu. 

Giấc ngủ là một quá trình sinh lý thể hiện các đặc tính phục hồi và điều tiết. Lý tưởng nhất là cơ thể chúng ta cần một giấc ngủ chất lượng từ 7 - 9 tiếng mỗi ngày để nạp lại năng lượng và giữ cho hệ thống miễn dịch của chúng ta khỏe mạnh. Nhiều nhà nghiên cứu nhắc nhở chúng ra rằng ưu tiên giấc ngủ và cho phép cơ thể nghỉ ngơi có thể ổn định tâm trạng, tiếp thêm sinh lực và thúc đẩy khả năng phục hồi của cơ thể.

Khi ngủ hệ thống miễn dịch có nghỉ không? Trong khi ngủ hệ thống miễn dịch của cơ thể vẫn hoạt động, nó sản xuất và giải phóng các protein gọi là cytokine. Protein này nhắm vào nhiễm trùng và viêm nhiễm tạo ra phản ứng miễn dịch. Hệ thống miễn dịch của cơ thể cũng tạo ra tế bào miễn dịch T trong khi ngủ, đây là các tế bào bạch cầu miễn dịch chống lại mầm bệnh nội bào như tế bào bị nhiễm virus cúm, HIV và tế bào ung thư. Do đó, tế bào T đóng vai trò quan trọng trong phản ứng miễn dịch của cơ thể chúng ta đối với nhiều bệnh lý truyền nhiễm. 

Một giấc ngủ chất lượng có thể tăng cường các tế bào T trong cơ thể giúp tăng cường hệ miễn dịch và chống lại nhiễm trùng. Giấc ngủ ngon làm được điều này bằng cách tăng cường khả năng bám dính của các tế bào T và tiêu diệt các tế bào bị nhiễm virus và các mầm bệnh khác. 

he-thong-mien-dich
Giấc ngủ ngon giúp tăng cường hệ thống miễn dịch.

Đối với những người ngủ không ngon giấc, hormone gây căng thẳng có thể ức chế khả năng hoạt động hiệu quả của các tế bào T trong việc tiêu diệt mầm bệnh và làm giảm sản xuất các cytokine bảo vệ. Ngoài ra, các kháng thể và tế bào chống nhiễm trùng cũng bị giảm trong thời gian bạn ngủ không đủ giấc. 

Giấc ngủ không ngon có thể dẫn đến các vấn đề lâu dài về tâm trạng, trí nhớ và lượng đường trong máu cùng nhiều vấn đề khác. Hậu quả ngắn hạn của giấc ngủ không ngon có thể bao gồm buồn ngủ, phán đoán kém, tai nạn xe hơi, ủ rũ, các vấn đề về trí nhớ và sai lầm tại nơi làm việc. Giấc ngủ kém kinh niên không chỉ ảnh hưởng đến khả năng hoạt động tốt vào ngày hôm sau, mà còn ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe thể chất và tinh thần.

3. Một số biện pháp duy trì giấc ngủ ngon giúp tăng cường hệ thống miễn dịch

3.1. Giấc ngủ ổn định

Tính nhất quán là 1 trong những yếu tố quan trọng nhất để có được một giấc ngủ chất lượng. Đi ngủ và thức dậy cùng một thời điểm mỗi ngày giúp cơ thể tạo ra một thói quen thúc đẩy giấc ngủ ngon hơn. Đảm bảo không chợp mắt vào ban ngày hoặc chợp mắt không quá 30 phút sẽ giúp duy trì lịch trình ngủ ổn định.

Duy trì thói quen ngủ phù hợp cùng với chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục có thể giúp bạn có một giấc ngủ ngon từ đó tăng cường hệ thống miễn dịch để giữ cơ thể luôn khỏe mạnh.

3.2. Thay đổi môi trường ngủ của bạn

Môi trường đóng một vai trò lớn trong chất lượng giấc ngủ. Chúng ta có xu hướng ngủ ngon hơn trong một căn phòng yên tĩnh, tối và mát mẻ. Hãy thử dùng rèm chắn sáng, mặt nạ ngủ, nút bịt tai hoặc quạt để giúp tạo môi trường ngủ lý tưởng.

3.3. Ánh sáng xanh

Ánh sáng xanh gây ra sự tỉnh táo, giữ cho não của chúng ta tỉnh táo và ngăn chặn việc sản xuất melatonin. Ánh sáng xanh phát ra từ màn hình điện thoại, máy tính và TV. Đèn LED và bóng đèn huỳnh quang cũng được cho là có tác động tương tự đến chu kỳ giấc ngủ của chúng ta. Cố gắng hạn chế tiếp xúc với những loại ánh sáng này ít nhất một giờ trước khi đi ngủ. Bộ lọc hoặc kính giảm ánh sáng xanh có thể hữu ích nhưng lý tưởng nhất là ngừng sử dụng bất kỳ thiết bị điện tử nào trước khi đi ngủ.

3.4. Caffeine - Kẻ thù hóa học của giấc ngủ

Caffeine là một chất kích thích trực tiếp làm suy yếu tín hiệu đi ngủ của bạn. Cố gắng tránh tiêu thụ bất kỳ nguồn caffeine nào sau 2 giờ chiều để tránh mất ngủ vào ban đêm. Caffeine có thể được tìm thấy trong cà phê, trà, nước ngọt và thậm chí cả chocolate. Đồ uống không chứa caffeine vẫn có một ít caffeine có thể khiến mọi người tỉnh táo vào ban đêm.

3.5. Thể dục và giấc ngủ

Tập thể dục được cho là không chỉ giúp bạn đi vào giấc ngủ nhanh hơn mà còn cải thiện chất lượng giấc ngủ của bạn bằng cách tăng thời gian ngủ sâu. Giai đoạn ngủ sâu của chu kỳ giấc ngủ giúp tăng cường chức năng miễn dịch và hỗ trợ kiểm soát căng thẳng và lo lắng. Tuy nhiên, tránh tập thể dục gắng sức gần giờ đi ngủ vì điều này có thể gây tác động ngược lại đến chất lượng giấc ngủ bằng cách tăng nhiệt độ cơ thể và nhịp tim của bạn.

he-thong-mien-dich
Tập thể dục đầy đủ giúp nâng cao hệ thống miễn dịch 

3.6. Dinh dưỡng và giấc ngủ

Ăn khuya hoặc ăn nhẹ sát giờ đi ngủ có thể ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa dẫn đến giấc ngủ không ngon. Tốt nhất là tránh ăn 2 đến 3 giờ trước khi ngủ. Ngoài ra, điều quan trọng là phải đảm bảo cơ thể bạn đủ nước suốt cả ngày và đủ nước vào ban đêm để có chất lượng giấc ngủ tối ưu.

Nếu bạn muốn ăn nhẹ trước khi đi ngủ hãy thử các loại thực phẩm có chứa magie hoặc canxi như các loại hạt, sữa chua hoặc bột yến mạch. Những thực phẩm này đã được chứng minh là giúp thúc đẩy giấc ngủ do tác dụng làm dịu của chúng và có thể là một lựa chọn tốt hơn so với đồ ăn nhẹ có đường có thể gây tăng đột biến năng lượng và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ nói chung.

3.7. Trị liệu bằng hương thơm

Trị liệu bằng hương thơm có thể thúc đẩy sự thư giãn và giấc ngủ. Hoa oải hương là một mùi hương được sử dụng rộng rãi có thể làm tăng chất lượng giấc ngủ và có thể làm giảm lo lắng. Mùi hương gỗ tuyết tùng có thể làm tăng thời gian ngủ và giảm thức dậy quá sớm. Một số mùi hương như mùi hương thảo hoặc gỗ đàn hương có thể hoạt động như một chất kích thích. Vì vậy, hãy cố gắng tránh những mùi hương đó trong hỗn hợp liệu pháp mùi hương. Những loại tinh dầu này có thể được tìm thấy trong bình xịt thơm hoặc máy khuếch tán tinh dầu.

3.8. Thiền

Các bài tập thiền và thở đã được chứng minh là giúp thư giãn và dễ ngủ. Thiền có thể cải thiện khả năng kiểm soát hệ thần kinh đối giao cảm giúp giảm mức độ dễ dàng đánh thức bạn và cho phép bạn nghỉ ngơi.

3.9. Bổ sung thực phẩm chức năng

Bổ sung thực phẩm chức năng có chứa Nicotinamide Mononucleotide (NMN). Nicotinamide Mononucleotide có tác dụng giảm tác hại của các gốc tự do trong tế bào não từ đó chống lại sự thoái hóa thần kinh. Người bệnh có thể cải thiện giấc ngủ, tăng khả năng nhận thức, trí nhớ và khơi dậy khả năng sáng tạo bằng cách cải thiện giao tiếp giữa các tế bào thần kinh. Ngoài ra, Nicotinamide Mononucleotide còn giúp ổn định tâm trạng, chống stress, chống trầm cảm và chống suy nhược thần kinh.

Bài viết trên đã trả lời được câu hỏi hệ thống miễn dịch có hoạt động khi ngủ không hay khi ngủ hệ thống miễn dịch có nghỉ không? Hệ thống miễn dịch vẫn hoạt động trong khi ngủ, nó sản xuất các cytokine và tế bào miễn dịch T giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh lý nhiễm trùng. Vì vậy, đảm bảo duy trì những giấc ngủ chất lượng giúp tăng cường hệ thống miễn dịch bảo vệ cơ thể.

Các bài viết khác

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

27/06/2023
Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải và tăng vài kilogam cân nặng không mong muốn, có lẽ đã đến lúc bạn nên kiểm soát sức khỏe của mình. Dưới đây là 10 cách cải thiện sức khỏe thể chất của bạn ngay hôm nay.
Rối loạn dẫn truyền thần kinh và cách chăm sóc não bộ đúng từ gốc

Rối loạn dẫn truyền thần kinh và cách chăm sóc não bộ đúng từ gốc

26/06/2025
Rối loạn dẫn truyền thần kinh là tình trạng ngày càng phổ biến ở cả người trẻ và trung niên. Khi quá trình truyền tín hiệu trong não bị rối loạn, bạn sẽ dễ dàng cảm thấy mất ngủ, hay quên, cáu gắt, giảm động lực và trí nhớ. Không phải ai cũng biết rằng, để cải thiện rối loạn dẫn truyền thần kinh, bạn cần chăm sóc não từ gốc tức là đi vào nguyên nhân bên trong chứ không chỉ xử lý triệu chứng bên ngoài. Hãy cùng tìm hiểu ngay qua bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về rối loạn dẫn truyền thần kinh!
Myelin là gì? Cảnh báo sớm nguy cơ thoái hóa thần kinh

Myelin là gì? Cảnh báo sớm nguy cơ thoái hóa thần kinh

26/06/2025
Myelin là gì và tại sao nó lại đóng vai trò quan trọng với hoạt động thần kinh? Đây là lớp bao bảo vệ thần kinh, liên quan mật thiết đến trí nhớ, vận động và cảm xúc. Khi lớp bao này bị tổn thương, quá trình truyền tín hiệu bị gián đoạn, dẫn đến nhiều rối loạn nghiêm trọng. Trong bài viết này, bạn sẽ hiểu rõ hơn về myelin, hiện tượng thoái hóa myelin chất trắng, và cách chăm sóc sức khỏe thần kinh hiệu quả.
Tế bào thần kinh ở người: Vai trò, cấu trúc và cách bảo vệ

Tế bào thần kinh ở người: Vai trò, cấu trúc và cách bảo vệ

26/06/2025
Tế bào thần kinh ở người là nền tảng cho mọi hoạt động của não bộ và cơ thể. Từ suy nghĩ, cảm xúc đến trí nhớ, phản xạ tất cả đều bắt nguồn từ sự truyền dẫn của hệ thần kinh. Khi những tế bào này suy yếu hoặc tổn thương, chất lượng sống sẽ bị ảnh hưởng rõ rệt. Nếu bạn muốn hiểu rõ cách hệ thần kinh vận hành, vì sao chúng suy giảm theo thời gian và làm sao để bảo vệ chúng hiệu quả, hãy tìm hiểu ngay trong bài viết này.
NMN Nhật Bản: Bí quyết trẻ hóa và tăng cường sức khỏe toàn diện

NMN Nhật Bản: Bí quyết trẻ hóa và tăng cường sức khỏe toàn diện

26/06/2025
Trong thời đại mà con người ngày càng chú trọng đến việc duy trì tuổi xuân và sức khỏe, NMN của Nhật nổi lên như một giải pháp ưu việt được nhiều người săn đón. Với công nghệ sinh học tiên tiến cùng nền y học phát triển, NMN của Nhật không chỉ hỗ trợ chống lão hóa mà còn cải thiện toàn diện sức khỏe từ bên trong.
Uống NMN có tác dụng gì? Bật mí lợi ích cho sức khỏe tuổi tác và trí óc minh mẫn

Uống NMN có tác dụng gì? Bật mí lợi ích cho sức khỏe tuổi tác và trí óc minh mẫn

26/06/2025
Trong vài năm gần đây, NMN (Nicotinamide Mononucleotide) được nhiều người quan tâm như một giải pháp chống lão hoá hiện đại. Không chỉ giới chuyên môn, mà cả người nổi tiếng và giới làm đẹp điều truyền tai nhau về hiệu quả thần kỳ của hoạt chất này. Nhưng thật sự thì uống NMN có tác dụng gì? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ công dụng thật sự của NMN đối với cơ thể.
Thực phẩm giảm stress: Ăn gì để phục hồi sức khỏe tinh thần hiệu quả?

Thực phẩm giảm stress: Ăn gì để phục hồi sức khỏe tinh thần hiệu quả?

24/06/2025
Thực phẩm giảm stress không còn là một khái niệm mơ hồ. Ngày càng nhiều bằng chứng khoa học cho thấy, dinh dưỡng không chỉ nuôi cơ thể mà còn có sức ảnh hưởng sâu sắc đến trạng thái tâm lý, cảm xúc và khả năng phục hồi của hệ thần kinh. Đặc biệt với những người thường xuyên làm việc cường độ cao, mệt mỏi kéo dài, mất ngủ hoặc dễ cáu gắt, lựa chọn đúng loại thực phẩm có thể là bước đầu tiên để tái tạo cân bằng nội sinh và tinh thần vững vàng hơn mỗi ngày.
Căng thẳng tâm lý đang âm thầm tàn phá sức khỏe của bạn như thế nào?

Căng thẳng tâm lý đang âm thầm tàn phá sức khỏe của bạn như thế nào?

24/06/2025
Nhịp sống hiện đại ngày càng nhanh và áp lực từ công việc, tài chính, gia đình luôn hiện diện, căng thẳng tâm lý dần trở thành một vấn đề phổ biến nhưng lại bị xem nhẹ. Không chỉ ảnh hưởng đến cảm xúc và hành vi, căng thẳng kéo dài còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sức khỏe thể chất và tinh thần. Hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và giải pháp vượt qua sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ chính mình và người thân khỏi những hệ lụy nguy hiểm.
Bạn có đang trải qua các triệu chứng stress mà không hề hay biết?

Bạn có đang trải qua các triệu chứng stress mà không hề hay biết?

24/06/2025
Triệu chứng stress có thể âm thầm bào mòn sức khỏe tinh thần và thể chất của bạn mỗi ngày. Đặc biệt với người trung niên và người thường xuyên làm việc với cường độ cao, việc không nhận diện đúng dấu hiệu sớm khiến stress kéo dài dễ dẫn đến trầm cảm, rối loạn giấc ngủ, suy giảm trí nhớ… Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ những triệu chứng stress phổ biến, cách phân biệt với mệt mỏi thông thường, và gợi ý giải pháp giúp phục hồi sức khỏe hệ thần kinh từ bên trong.
Pure NMN là gì? Vì sao độ tinh khiết quyết định hiệu quả NMN?

Pure NMN là gì? Vì sao độ tinh khiết quyết định hiệu quả NMN?

24/06/2025
Thị trường NMN ngày càng đa dạng, nhưng chỉ có những sản phẩm đạt chuẩn “pure NMN” với độ tinh khiết trên 99% mới thật sự mang lại hiệu quả vượt trội và an toàn cho người dùng. Đây chính là yếu tố quyết định giúp bạn tối ưu hóa khả năng sản sinh năng lượng, tái tạo tế bào và kéo dài tuổi thanh xuân từ bên trong. Vậy Pure NMN thực chất là gì? Tại sao độ tinh khiết lại quan trọng đến vậy? Và làm thế nào để chọn được NMN thật sự “pure” giữa muôn vàn sản phẩm hiện nay?

Theo dõi tin tức và thông tin khoa học
mới nhất của chúng tôi

phone icon