vi
Tiếng Việt
vi
Tiếng Việt
English
English
日本語
日本語
Chia sẻ:

Các loại lão hoá, nguyên nhân và phòng ngừa

03/07/2023
Lão hoá là vấn đề mà bất cứ ai rồi cũng phải đối mặt, tuy nhiên rất ít người hiểu rõ về giai đoạn này của cơ thể. Lão hoá có thể liên quan đến sự suy giảm khả năng tái tạo mô mới của cơ thể khiến cho xương khớp, mạch máu và các bộ phận khác hoạt động kém hơn khi còn trẻ. Vậy thực sự quá trình lão hoá là gì?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Dược sĩ Bùi Thị Phương Thảo.

1. Quá trình lão hoá là gì?

Lão hoá là quá trình thay đổi về mặt sinh học của cơ thể người theo thời gian khi con người già đi. Lão hoá có thể xảy ra tự nhiên trong cơ thể khi các tế bào và cơ quan đạt tới giới hạn nhưng cũng có thể do các yếu tố nguy cơ khác, chẳng hạn như sự lão hoá da có thể do tiếp xúc ánh nắng mặt trời quá nhiều. Vì vậy có thể nói lão hoá là sự kết hợp của những thay đổi sinh lý trong cơ thể người và các yếu tố mà con người phải tiếp xúc. Mặc dù yếu tố lão hoá tự nhiên khó có thể kiểm soát được nhưng việc kiểm soát các yếu tố môi trường tác động có thể làm chậm quá trình lão hoá hiệu quả.

cac-loai-lao-hoa
Lão hóa là gì? 

2. Nguyên nhân gây lão hoá

Có rất nhiều nguyên nhân gây nên lão hoá có thể từ bên trong cơ thể hoặc do yếu tố bên ngoài làm đẩy nhanh quá trình lão hoá.

2.1. Các nguyên nhân bên trong gây lão hoá

  • Suy giảm miễn dịch khiến cơ thể nhạy cảm, tạo cơ hội cho vi sinh vật có hại tấn công gây suy giảm chức năng các cơ quan
  • Thiếu hụt elastin - một loại protein của cơ thể, cùng với collagen là các thành phần quan trọng đối với làn da. Vì vậy khi elastin suy giảm có thể khiến da chảy xệ, nhanh lão hoá và nhiều nếp nhăn
  • Giảm sản sinh lipid khiến các mô thần kinh, tuỷ não suy giảm chức năng, hấp thu dinh dưỡng kém dẫn tới lão hoá sớm
  • Giảm thiểu hoạt động cơ bắp: Việc thường xuyên ngồi một chỗ, ít vận động khiến mạch máu lưu thông kém, cơ bắp mất đi sức lực dần và trở nên yếu hơn.
  • Trao đổi chất trì trệ khiến cho các dinh dưỡng nạp vào không được cơ thể hấp thu và các chất độc hại không thể đào thải ra ngoài. Cơ thể không nhận được dinh dưỡng để nuôi tế bào và các cơ quan. Chức năng của cơ quan và làn da cũng bị ảnh hưởng và suy yếu dần
  • Stress, căng thẳng thường xuyên cũng là tác nhân đẩy mạnh quá trình lão hoá sớm

2.2. Các nguyên nhân bên ngoài gây lão hoá

  • Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh như uống ít nước, ăn nhiều đồ chiên, dầu mỡ, uống nước có gas, nước ngọt, thực phẩm gây viêm (đường tinh luyện, bột mì trắng)
  • Ăn kiêng không hợp lý, nhịn ăn khiến cơ thể thiếu dưỡng chất, suy giảm chức năng và lão hoá
  • Sử dụng chất kích thích như rượu bia, thuốc lá thường xuyên
  • Môi trường ô nhiễm, thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, tia UV
  • Ngủ sai tư thế
  • Thức khuya thời gian dài, thiếu ngủ
  • Chăm sóc da sai cách
  • Biểu cảm khuôn mặt quá nhiều, cơ mặt bị co giãn thường xuyên

3. Có các loại lão hoá nào?

Lão hoá thường được chúng ta gọi là lão hoá toàn bộ cơ thể, tuy nhiên quá trình lão hoá thực ra phức tạp hơn chúng ta nghĩ với nhiều loại lão hoá khác nhau như:

3.1. Lão hoá tế bào

Giới hạn của một tế bào là 50 lần sao chép trước khi vật liệu di truyền không còn có thể được sao chép chính xác. Lỗi sao chép tế bào được gọi là quá trình lão hoá tế bào, trong đó các tế bào mất đi đặc tính chức năng của chúng.

Sự tích tụ của các tế bào lão hoá là dấu hiệu đặc trưng của quá trình lão hoá tế bào, từ đó dẫn tới lão hoá sinh học. Càng có nhiều tổn thương tế bào do các gốc tự do và các yếu tố môi trường gây ra thì càng nhiều tế bào cần tái tạo và quá trình lão hoá tế bào phát triển càng nhanh

3.2. Lão hoá nội tiết tố

Nội tiết tố đóng vai trò quan trọng trong quá trình lão hoá. Theo thời gian, sản lượng của nhiều loại hormone sẽ bắt đầu giảm dần dẫn đến sự thay đổi trên da (như nếp nhăn, da mất tính đàn hồi) và mất đi độ săn chắc của cơ, mật độ xương và ham muốn tình dục

cac-loai-lao-hoa
Lão hóa nội tiết tố là một trong các loại lão hóa  dẫn đến sự thay đổi trên da 

Bởi vì mức độ hormone giới tính khác nhau giữa nam và nữ nên độ tuổi bắt đầu lão hoá của hai giới cũng khác nhau.

3.3. Tổn thương tích luỹ

Lão hóa do tổn thương tích luỹ là sự hao mòn của cơ thể do các yếu tố bên ngoài theo thời gian. Việc tiếp xúc với chất độc, bức xạ tia cực tím, thực phẩm không lành mạnh và ô nhiễm có thể là các yếu tố gây lão hoá tích luỹ.

Theo thời gian, các yếu tố bên ngoài có thể trực tiếp làm hỏng DNA trong tế bào. Các tổn thương tích luỹ cũng làm suy yếu khả năng tự sửa chữa của cơ thể, thúc đẩy quá trình lão hoá nhanh chóng

3.4. Lão hoá trao đổi chất

Việc các tế bào liên tục chuyển hoá thức ăn thành năng lượng, tạo ra các sản phẩm phụ - một số trong đó sẽ gây hại cho cơ thể. Quá trình chuyển hoá mặc dù thực sự cần thiết nhưng có thể gây tổn thương dần cho các tế bào, gọi là lão hoá chuyển hoá.

Một số chuyên gia còn tin rằng, việc làm chậm quá trình trao đổi chất thông qua thực hành hạn chế calo có thể làm chậm quá trình lão hoá ở người.

4. Có thể phòng ngừa lão hoá được không?

Quá trình lão hoá là không thể tránh khỏi đối với bất cứ ai nhưng vẫn có những yếu tố có khả năng ngăn ngừa, làm chậm quá trình lão hoá như:

  • Ăn uống lành mạnh: sử dụng quá nhiều đường, muối và chất béo bão hoà có thể gây hại cho cơ thể, làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, đái tháo đường và bệnh tim mạch. Vì vậy, bạn có thể tăng cường ăn trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, sữa ít béo, thịt nạc và cá để hạn chế quá trình lão hoá.
  • Kiểm soát dinh dưỡng nạp vào: Bạn nên cố gắng kiểm soát lượng natri tiêu thụ dưới 1500 mg/ngày, lượng đường nên nạp vào cơ thể dưới 25 mg/ngày và lượng chất béo bão hoà nên dưới 10% lượng calo hàng ngày.
  • Bỏ thuốc lá: không sử dụng thuốc lá có thể cải thiện tuần hoàn và huyết áp, đồng thời giảm đáng kể nguy cơ mắc ung thư.
  • Tập thể dục: Hầu hết người trưởng thành hiện nay không đáp ứng các yêu cầu về vận động hàng ngày. Việc vận động ít nhất 15 phút mỗi ngày có thể cải thiện tuổi thọ so với việc không tập. Mỗi người nên vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày trong 5 ngày/ tuần để cải thiện tình trạng lão hoá.
  • Ngủ đủ giấc: thiếu ngủ mãn tính có liên quan đến sức khoẻ kém hơn và giảm tuổi thọ. Việc vệ sinh giấc ngủ và đảm bảo ngủ 7-8 tiếng mỗi đêm giúp bạn cảm thấy khoẻ hơn và cải thiện tình trạng lão hoá.
  • Giảm căng thẳng: Căng thẳng và lo lắng mãn tính có thể gây hại cho cơ thể khi kích thích giải phóng hormone gây viêm- cortisol. Việc kiểm soát căng thẳng bằng các kỹ thuật thư giãn và liệu pháp tâm trí giúp giảm bớt áp lực viêm lên các tế bào.
cac-loai-lao-hoa
Vậy có thể phòng ngừa lão hóa được không? 

Tóm lại, lão hoá là quá trình không thể tránh khỏi khi bạn bước vào giai đoạn sau của cuộc đời. Tuy nhiên quá trình lão hoá có thể kiểm soát và làm chậm được thông qua các thay đổi lối sống, sinh hoạt lành mạnh và tập thể dục thường xuyên.

Để phòng ngừa lão hóa, ngoài chế độ dinh dưỡng và lối sống bạn cũng có thể sử dụng viên uống chống lão hóa YANG NMN 15000MG+ với nguồn gốc từ Nhật Bản. Sản phẩm này bao gồm các thành phần tự nhiên như NMN giúp bảo vệ tế bào não khỏi các gốc tự do và cải thiện hoạt động của tế bào não. Đặc biệt, sản phẩm có khả năng cải thiện các triệu chứng trầm cảm, giảm stress và cải thiện giấc ngủ, phòng ngừa lão hóa.

Các bài viết khác

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

27/06/2023
Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải và tăng vài kilogam cân nặng không mong muốn, có lẽ đã đến lúc bạn nên kiểm soát sức khỏe của mình. Dưới đây là 10 cách cải thiện sức khỏe thể chất của bạn ngay hôm nay.
Quản lý stress hiệu quả với 7 bước được chuyên gia khuyến nghị

Quản lý stress hiệu quả với 7 bước được chuyên gia khuyến nghị

14/08/2025
Quản lý stress hiệu quả không chỉ là kỹ năng giúp bạn vượt qua áp lực công việc, mà còn là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe và duy trì năng lượng mỗi ngày.
Thói quen gây stress trong công việc và cách khắc phục hiệu quả

Thói quen gây stress trong công việc và cách khắc phục hiệu quả

14/08/2025
Vì sao bạn cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng dù công việc không quá nặng? Lý do đôi khi nằm ở thói quen gây stress đang âm thầm “rút cạn” năng lượng tinh thần của bạn.
Stress ở người lớn tuổi là gì? Hướng dẫn nhận biết và khắc phục

Stress ở người lớn tuổi là gì? Hướng dẫn nhận biết và khắc phục

14/08/2025
Việc nhận diện và can thiệp stress ở người lớn tuổi kịp thời sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm nguy cơ bệnh lý liên quan và duy trì sự gắn kết xã hội.
Vì sao bạn nên tìm đến tư vấn tâm lý stress khi áp lực kéo dài

Vì sao bạn nên tìm đến tư vấn tâm lý stress khi áp lực kéo dài

14/08/2025
Khi stress, nhiều người nghĩ chỉ cần “nghỉ ngơi một chút” là sẽ ổn, nhưng thực tế, tư vấn tâm lý stress mới là bước giúp bạn chủ động kiểm soát và phục hồi tinh thần.
Stress và tăng cân: Cơ thể bạn đang tích mỡ vì căng thẳng?

Stress và tăng cân: Cơ thể bạn đang tích mỡ vì căng thẳng?

14/08/2025
Stress và tăng cân có mối quan hệ chặt chẽ thông qua phản ứng thay đổi chuyển hóa, kích thích thèm ăn, ăn nhiều, dẫn đến tăng cân âm thầm và khó kiểm soát.
Bạn có đang nhầm lẫn giữa stress và trầm cảm? Phân biệt thế nào?

Bạn có đang nhầm lẫn giữa stress và trầm cảm? Phân biệt thế nào?

14/08/2025
Stress và trầm cảm dễ bị nhầm lẫn. Theo khảo sát, có 51% người bị stress xuất hiện triệu chứng trầm cảm, nhấn mạnh sự cần thiết của việc nhận thức và can thiệp đúng.
6 hậu quả stress ảnh hưởng đến sức khỏe bạn không nên bỏ qua

6 hậu quả stress ảnh hưởng đến sức khỏe bạn không nên bỏ qua

14/08/2025
Stress ảnh hưởng đến sức khỏe không chỉ ở mức độ cảm xúc mà còn gây tổn hại toàn diện đến thể chất, tinh thần và cả các mối quan hệ xung quanh. Tìm hiểu qua bài viết sau.
Thiền để giảm stress: Hướng dẫn giúp bạn nhẹ đầu, ngủ ngon

Thiền để giảm stress: Hướng dẫn giúp bạn nhẹ đầu, ngủ ngon

14/08/2025
Thiền để giảm stress là phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả, không cần kinh nghiệm hay thiết bị cầu kỳ, chỉ với vài phút mỗi ngày, bạn có thể tìm lại sự cân bằng nội tâm.
12 loại thực phẩm giảm căng thẳng hiệu quả nên có trong thực đơn

12 loại thực phẩm giảm căng thẳng hiệu quả nên có trong thực đơn

13/08/2025
Ngoài việc nghỉ ngơi hợp lý, lựa chọn đúng thực phẩm giảm căng thẳng cũng là chiến lược quan trọng giúp tái tạo sức khỏe thần kinh và tinh thần một cách tự nhiên.

Theo dõi tin tức và thông tin khoa học
mới nhất của chúng tôi

phone icon