Khả năng nhận thức là khả năng suy nghĩ, học hỏi và ghi nhớ rõ ràng, là một thành phần quan trọng để thực hiện các hoạt động hàng ngày. Khi khả năng nhận thức suy giảm sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần và thể chất của con người. Vậy khả năng nhận thức là gì và cải thiện khả năng nhận thức như thế nào?
Khả năng nhận thức là gì?
Khả năng nhận thức là những kỹ năng mà bộ não của bạn sử dụng để hoàn thành các công việc thiết yếu hàng ngày như suy nghĩ, học tập, đọc, ghi nhớ, nói, nghe và chú ý. Khả năng nhận thức xuất hiện tự nhiên trong não, nhưng bạn có thể phát triển và củng cố chúng hơn nữa bằng cách thử thách bản thân.Có 4 loại khả năng nhận thức, bao gồm:
Chú ý: Chú ý là khả năng tập trung vào một nhiệm vụ trong một thời gian dài, ngay cả khi xung quanh bạn có những thứ khiến bạn mất tập trung hoặc trong khi thực hiện nhiều nhiệm vụ cùng một lúc. Phát triển kỹ năng này rất quan trọng vì nhiều công việc đòi hỏi bạn phải tập trung trong một môi trường bận rộn.
Bộ nhớ: Trí nhớ là khả năng nhớ lại thông tin gần đây hoặc thông tin bạn đã lưu trữ trong quá khứ, bao gồm trí nhớ ngắn hạn và dài hạn. Sử dụng bộ nhớ của bạn là cần thiết cho mọi công việc để ghi nhớ thông tin quan trọng.
Logic và lý luận: Logic và lý luận là khả năng giải quyết vấn đề, hình thành ý tưởng và lập luận một cách độc lập. Những kỹ năng này cần thiết cho mọi công việc vì chúng cho phép bạn đưa ra giải pháp cho bất kỳ vấn đề nào bạn gặp phải. Chúng cũng giúp bạn cộng tác với một nhóm và đề xuất các giải pháp mang lại lợi ích cho cả nhóm. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc quyết định phải làm gì tiếp theo hoặc gặp khó khăn trong việc hiểu hướng dẫn, thì việc cải thiện kỹ năng lập luận và logic của bạn có thể hữu ích.
Xử lý thính giác và thị giác: Quá trình xử lý thính giác và thị giác cho phép bạn giải thích bất kỳ thông tin nào bạn nhận được thông qua hình ảnh hoặc âm thanh. Xử lý thính giác cho phép bạn phân tích âm thanh, chẳng hạn như ai đó nói chuyện với bạn hoặc nghe nhạc. Xử lý hình ảnh cho phép bạn suy nghĩ trực quan và xử lý thông tin hình ảnh, chẳng hạn như chữ cái, số, màu sắc và phương hướng. Tốc độ xử lý cũng là điều cần xem xét với khả năng nhận thức này, vì nó cho phép bạn thực hiện các tác vụ thông thường một cách nhanh chóng và chính xác.
Cách cải thiện khả năng nhận thức của con người
Hoạt động thể chất
Hoạt động thể chất có lợi cho sức khỏe và nhận thức của não bộ. Nghiên cứu phát hiện ra rằng một số hormone tăng lên trong quá trình tập thể dục, có thể giúp cải thiện trí nhớ. Các nhà nghiên cứu đã có thể xác định mối tương quan giữa nồng độ hormone trong máu từ việc tập thể dục nhịp điệu và xác định những tác động tích cực đến chức năng bộ nhớ liên quan đến việc tập thể dục.Các nhà khoa học đã nghiên cứu về một phân tử cụ thể gọi là irisin được tạo ra trong não khi luyện tập sức bền thông qua một phản ứng dây chuyền. Irisin được cho là có tác dụng bảo vệ thần kinh. Các nhà nghiên cứu cũng có thể tăng mức độ irisin trong máu một cách giả tạo để kích hoạt các gen liên quan đến học tập và trí nhớ.Bên cạnh đó, một số lợi ích mà hoạt động thể chất mang lại cho sức khỏe con người, bao gồm:
Giữ và cải thiện sức mạnh của bạn.
Có nhiều năng lượng hơn.
Ngăn ngừa hoặc trì hoãn bệnh tim, tiểu đường và đột quỵ.
Ngăn ngừa hoặc kiểm soát huyết áp cao không chỉ giúp ích cho tim mà còn có thể giúp ích cho não của bạn. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng huyết áp cao ở tuổi trung niên làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức sau này trong cuộc đời. Một thử nghiệm lâm sàng phát hiện ra rằng việc hạ huyết áp mạnh làm giảm nguy cơ suy giảm nhận thức nhẹ, 1 yếu tố nguy cơ dẫn đến chứng sa sút trí tuệ.
Chế độ ăn uống có lợi cho sức khỏe
Một chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh mãn tính như bệnh tim, tiểu đường và giúp giữ cho bộ não của bạn khỏe mạnh.Một chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm trái cây và rau quả, các loại ngũ cốc, thịt nạc, cá, gia cầm, các sản phẩm từ sữa ít béo hoặc không béo. Bạn cũng nên hạn chế chất béo rắn, đường và muối. Đảm bảo kiểm soát khẩu phần ăn và uống đủ nước cũng như các chất lỏng khác.
Giữ tâm trí của bạn hoạt động
Tham gia các hoạt động trí tuệ có thể có lợi cho não. Những người tham gia vào các hoạt động có ý nghĩa cá nhân, chẳng hạn như tình nguyện hoặc sở thích, nói rằng họ cảm thấy hạnh phúc và khỏe mạnh hơn. Học các kỹ năng mới cũng có thể cải thiện khả năng tư duy của bạn. Một nghiên cứu cho thấy những người lớn tuổi học cách chụp ảnh kỹ thuật số, hoạt động âm nhạc và viết sáng tạo cải thiện trí nhớ nhiều hơn so với những người chỉ giao tiếp xã hội hoặc thực hiện các hoạt động ít đòi hỏi nhận thức hơn.Rất nhiều hoạt động có thể giữ cho tâm trí của bạn hoạt động, ví dụ như đọc sách, chơi game, tham gia dạy một lớp học và học một kỹ năng mới hoặc sở thích mới. Những loại hoạt động kích thích tinh thần này được chứng minh có thể cải thiện khả năng nhận thức của con người.
Luôn kết nối với các hoạt động xã hội
Kết nối với những người khác thông qua các hoạt động xã hội và các chương trình cộng đồng có thể giữ cho bộ não của bạn luôn hoạt động và giúp bạn cảm thấy bớt bị cô lập và gắn kết hơn với thế giới xung quanh. Tham gia các hoạt động xã hội có thể làm giảm nguy cơ mắc một số vấn đề sức khỏe và cải thiện sức khỏe. Những người tham gia vào các hoạt động hữu ích và có ý nghĩa cá nhân với những người khác có xu hướng sống lâu hơn và cải thiện tâm trạng tốt hơn. Các nghiên cứu cho thấy rằng những hoạt động này dường như giúp duy trì sức khỏe của họ và có thể cải thiện chức năng nhận thức của họ.
Quản lý căng thẳng
Căng thẳng là một phần tự nhiên trong cuộc sống hàng ngày. Căng thẳng ngắn hạn có thể giúp tập trung suy nghĩ của chúng ta và thúc đẩy chúng ta hành động. Tuy nhiên, theo thời gian căng thẳng mãn tính có thể thay đổi não bộ, ảnh hưởng đến trí nhớ và làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer cũng như các chứng mất trí liên quan. Để giúp kiểm soát căng thẳng và xây dựng khả năng hồi phục sau những tình huống căng thẳng, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau:
Luyện tập thể dục đều đặn: Tập thái cực quyền và đi dạo trong tự nhiên có thể khôi phục lại cảm giác hạnh phúc.
Viết nhật ký: Viết ra giấy những suy nghĩ hoặc lo lắng của bạn có thể giúp bạn tìm ra giải pháp giải quyết vấn đề.
Thực hành chánh niệm với sự tập trung nhận thức vào thời điểm hiện tại mà không phán xét hoặc các bài tập thở có thể giúp cơ thể thư giãn, giảm căng cơ và giảm căng thẳng.
Giữ thái độ tích cực: Kiểm soát những suy nghĩ tiêu cực và thực hành lòng biết ơn để tận hưởng những điều đơn giản trong cuộc sống, chẳng hạn như sự thoải mái của một tách trà hoặc vẻ đẹp của bình minh.
Hạn chế rượu bia
Uống quá nhiều rượu ảnh hưởng đến não bằng cách làm chậm hoặc suy giảm khả năng giao tiếp giữa các tế bào não. Điều này có thể dẫn đến nói lắp, trí nhớ mờ, buồn ngủ và chóng mặt. Các ảnh hưởng lâu dài có thể bao gồm những thay đổi về thăng bằng, trí nhớ, cảm xúc, khả năng phối hợp và nhiệt độ cơ thể. Tránh xa rượu có thể đảo ngược một số thay đổi này.
Cải thiện giấc ngủ
Ở mọi lứa tuổi, có được một giấc ngủ ngon sẽ hỗ trợ sức khỏe não bộ và cải thiện khả năng nhận thức của con người tốt hơn. Các vấn đề về giấc ngủ như ngủ không đủ giấc, ngủ không ngon giấc và rối loạn giấc ngủ có thể dẫn đến các vấn đề về trí nhớ, khả năng giải quyết vấn đề và các chức năng nhận thức khác.
Chơi game trí tuệ
Chơi các trò chơi trí tuệ là một cách tuyệt vời để cải thiện trí nhớ, kỹ năng giải quyết vấn đề và khả năng xử lý thông tin của bạn. Có rất nhiều sách hoặc trò chơi rèn luyện trí óc tuyệt vời trên mạng mà bạn có thể sử dụng trong vài phút mỗi ngày. Biến nó thành hoạt động hàng ngày với cả gia đình hoặc một số đồng nghiệp để giúp bạn có động lực.
Thực phẩm chức năng
Nicotinamide Mononucleotide là tiền thân để tổng hợp coenzym NAD+, có khả năng chống lão hóa, cải thiện các rối loạn chuyển hóa và chống lại sự thoái hóa thần kinh. Nicotinamide Mononucleotide có thể giúp cải thiện khả năng nhận thức, trí nhớ, duy trì sự minh mẫn và linh hoạt bằng cách cải thiện giao tiếp giữa các tế bào thần kinh trung ương. Ngoài ra, Nicotinamide Mononucleotide còn tăng cường hiệu quả an thần, giảm lo âu và rối loạn trầm cảm.Tóm lại, bài viết đã trả lời được câu hỏi khả năng nhận thức là gì và chỉ ra được những biện pháp góp phần cải thiện khả năng nhận thức của con người như duy trì hoạt động thể chất, chế độ ăn uống lành mạnh, chơi game trí tuệ, quản lý căng thẳng và bổ sung thực phẩm chức năng chứa hoạt chất Nicotinamide Mononucleotide.