Bệnh trầm cảm có tái phát không?

Sau khi chữa khỏi, bệnh trầm cảm vẫn có khả năng tái phát hoàn toàn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tỷ lệ tái phát của bệnh trầm cảm phụ thuộc vào số lần bạn đã mắc phải. Ví dụ, người trải qua lần đầu tiên mắc trầm cảm có nguy cơ tái phát khoảng 50%. Đối với những người đã trải qua trầm cảm lần thứ 2, tỷ lệ tái phát tăng lên khoảng 70%. Đặc biệt, những người mắc trầm cảm lần thứ 3 đối diện với tỷ lệ tái phát cao đáng kể, lên đến 90%.

Bên cạnh đó, trầm cảm cũng có khả năng tái phát ở trẻ em và thanh niên. Thống kê từ Viện Nhi khoa Hoa Kỳ cho thấy, trung bình có 1/10 người trẻ từ 16 tuổi trở lên mắc bệnh trầm cảm. Đặc biệt, trẻ em đã trải qua một đợt trầm cảm có nguy cơ mắc trầm cảm tái phát trong vòng 5 năm.

benh-tram-cam-co-tai-phat-khong — Nhiều người thắc mắc bệnh trầm cảm có tái phát không?

Nguyên nhân gây bệnh trầm cảm tái phát

Bệnh trầm cảm tái phát có thể do một số nguyên nhân sau:

Tự ý ngưng điều trị khi chưa có sự cho phép của bác sĩ

Nguyên nhân khiến bệnh trầm cảm tái phát rất đa dạng, tuy nhiên, một trong những nguyên nhân chính là ngừng điều trị trầm cảm khi chưa được sự cho phép của bác sĩ.

Khi điều trị trầm cảm, bác sĩ thường chỉ định thuốc và/ hoặc tư vấn tâm lý để giúp bệnh nhân ổn định tâm trạng, giảm các triệu chứng của bệnh và ngăn ngừa tái phát. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân vẫn có thói quen ngừng điều trị trầm cảm khi cảm thấy các triệu chứng đã giảm hoặc không còn cảm thấy cần thiết tiếp tục điều trị. Điều này có thể dẫn đến tái phát bệnh trầm cảm, thậm chí có thể nặng hơn trước khi điều trị.

Trải qua những sự kiện đau khổ

Nguyên nhân khiến bệnh trầm cảm tái phát có thể liên quan đến những sự kiện đau khổ trong cuộc sống, chẳng hạn như:

Mất mát: Sự mất mát một người thân yêu, đồng nghiệp, bạn bè hoặc thậm chí là một thú cưng có thể gây ra cảm giác đau khổ và buồn bã. Những cảm giác này có thể dẫn đến tái phát trầm cảm.
Chấn thương tâm lý: Các sự kiện đáng sợ như tai nạn, tội phạm, bạo lực gia đình hoặc chiến tranh có thể gây ra chấn thương tâm lý và xuất hiện các triệu chứng trầm cảm.
Áp lực công việc: Nếu bạn làm việc trong môi trường áp lực cao, hoặc cảm thấy bị quá tải do trách nhiệm công việc, đó có thể làm gia tăng nguy cơ tái phát trầm cảm.
Sự thay đổi lớn trong cuộc sống: Những sự thay đổi lớn như chuyển nhà, ly hôn, bị mất việc làm hoặc thất bại trong gia đình hoặc mối quan hệ có thể gây ra stress và dẫn đến tái phát trầm cảm.

Thay đổi hormone

Thay đổi hormone có thể là một nguyên nhân khiến bệnh trầm cảm tái phát, đặc biệt là thay đổi hormone trong thời kỳ tiền mãn kinh, mãn kinh hoặc trong quá trình mang thai và sau sinh. Các thay đổi hormone này có thể ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh và sinh lý của cơ thể, dẫn đến các triệu chứng trầm cảm.

Tiền mãn kinh và mãn kinh: Trong tiền mãn kinh và mãn kinh, sự thay đổi hormone estrogen và progesterone có thể gây ra các triệu chứng trầm cảm, sự lo lắng và rối loạn giấc ngủ. Điều này có thể do thay đổi cấu trúc và hoạt động của các chất dẫn truyền trong hệ thống thần kinh.
Mang thai và sinh con: Trong quá trình mang thai, sự thay đổi hormone có thể gây ra các triệu chứng trầm cảm và rối loạn tâm lý. Sau khi sinh con, thay đổi hormone có thể làm cho người phụ nữ cảm thấy lo lắng, mệt mỏi và trầm cảm, được gọi là trầm cảm sau sinh.
Rối loạn hormone khác: Các rối loạn hormone khác như rối loạn tuyến giáp, u xơ tử cung, viêm tuyến tiền liệt ở nam giới có thể gây ra các triệu chứng trầm cảm.

Sử dụng các loại chất kích thích

Sử dụng các loại chất kích thích, như ma túy và thuốc lá, có thể làm tăng nguy cơ tái phát trầm cảm. Những chất kích thích này có thể ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh và gây ra các triệu chứng trầm cảm.

Ma túy: Sử dụng ma túy có thể làm cho người dùng cảm thấy vui vẻ, thoải mái và mất cảm giác đau. Tuy nhiên, khi tác dụng của ma túy kết thúc, người dùng có thể trải qua các triệu chứng trầm cảm, bao gồm cảm giác mệt mỏi và buồn bã.
Thuốc lá: Các hoạt chất trong thuốc lá, đặc biệt là nicotine, có thể ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh và gây ra các triệu chứng trầm cảm. Điều này có thể do nicotine ảnh hưởng đến sự cân bằng của các chất dẫn truyền trong hệ thống thần kinh.
Caffeine: Caffeine là một loại chất kích thích có trong cà phê, trà và các đồ uống năng lượng. Sử dụng quá nhiều caffeine có thể gây ra các triệu chứng trầm cảm, như lo lắng và rối loạn giấc ngủ.

Ngoài ra, sử dụng các loại chất kích thích có thể gây ra rối loạn giấc ngủ và làm giảm chất lượng giấc ngủ, làm tăng nguy cơ tái phát trầm cảm.

Thiếu sự quan tâm của xã hội

Dưới áp lực của cuộc sống và những thách thức, trầm cảm là một căn bệnh tâm lý ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, nếu không được quan tâm và hỗ trợ đúng mức từ xã hội, người bệnh trầm cảm có thể đối mặt với nguy cơ tái phát bệnh.

Thiếu sự quan tâm từ gia đình, bạn bè và cộng đồng có thể làm tăng cảm giác cô đơn và bất lực, dẫn đến tái phát trầm cảm. Đặc biệt, sự kỳ thị và bất bình đối xã hội có thể khiến người bệnh cảm thấy bị bỏ rơi và thiếu giá trị, từ đó làm cho tình trạng bệnh trở nên nặng hơn.

Ngoài ra, nếu hệ thống chăm sóc sức khỏe không đáp ứng đúng nhu cầu của người bệnh trầm cảm, họ có thể không nhận được phác đồ điều trị hiệu quả và từ đó dễ bị mắc lại bệnh.

Dấu hiệu cảnh báo tái phát trầm cảm

Những dấu hiệu cảnh báo cho tái phát bệnh trầm cảm có thể được nhận biết qua các triệu chứng sau đây:

Thường xuyên cảm thấy chán nản: Một trong những dấu hiệu quan trọng của tái phát trầm cảm là cảm giác chán nản, mất hứng thú và mất niềm vui trong cuộc sống hàng ngày. Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi và không có động lực tham gia vào các hoạt động mà trước đây bạn có hứng thú.
Tự cô lập bản thân: Khi trầm cảm tái phát, bạn có thể cảm thấy muốn tự cô lập bản thân và tránh giao tiếp xã hội. Bạn có thể thấy khó khăn trong việc tham gia vào các hoạt động xã hội và có xu hướng rút lui khỏi mối quan hệ.
Thay đổi giấc ngủ: Tái phát trầm cảm có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn. Bạn có thể gặp khó khăn trong việc vào giấc, thức giấc nhiều lần trong đêm hoặc ngủ quá nhiều. Có thể xuất hiện cảm giác mệt mỏi và không có năng lượng.
Hay cáu gắt hơn: Khi trầm cảm tái phát, bạn có thể trở nên cáu gắt, dễ tức giận hơn và mất kiên nhẫn. Những thứ mà trước đây bạn có thể chịu đựng tốt giờ đây có thể khiến bạn cảm thấy bực bội và tức giận.
Giảm hứng thú với mọi hoạt động: Mất hứng thú và không thể tận hưởng những hoạt động mà trước đây bạn thích là một dấu hiệu quan trọng của tái phát trầm cảm. Mọi hoạt động trở nên vô vị và bạn có thể không cảm thấy hứng thú hay niềm vui từ chúng.
Cảm thấy vô dụng: Khi bệnh tái phát, bạn có thể cảm thấy vô dụng, không có giá trị và tự ti. Bạn có thể có suy nghĩ tiêu cực về bản thân và cảm thấy rằng không có gì đáng để sống.
Tăng cảm giác đau và đau mãn tính: Tái phát trầm cảm cũng có thể đi kèm với tăng cảm giác đau và đau mãn tính. Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi về cả thể chất và tinh thần, và cảm giác đau có thể trở nên tăng lên.
Tăng hoặc giảm cân đột ngột: Một trong những biểu hiện của tái phát trầm cảm có thể là thay đổi cân nặng đột ngột. Bạn có thể trở nên mất năng lượng và không có hứng thú với ăn uống, dẫn đến mất cân hoặc ngược lại, bạn có thể ăn quá nhiều để tự an ủi và dẫn đến tăng cân.
Mệt mỏi: Trong trạng thái tái phát trầm cảm, cảm giác mệt mỏi và mất năng lượng là phổ biến. Bạn có thể cảm thấy suy sụp và không có đủ năng lượng để tham gia vào các hoạt động hàng ngày.
Suy nghĩ chậm lại, suy nghĩ tự tử: Trong trạng thái tái phát trầm cảm, suy nghĩ và tư duy của bạn có thể trở nên chậm lại. Bạn có thể có suy nghĩ tiêu cực về cuộc sống, cảm thấy không hy vọng vào bất cứ điều gì và có ý nghĩ tự tử.

Nếu bạn hoặc người nhà bệnh nhân trầm cảm nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào ở trên, hãy tìm sự hỗ trợ và tư vấn từ một bác sĩ tâm lý để được đánh giá và điều trị phù hợp.

Điều trị trầm cảm tái phát như thế nào?

Trầm cảm tái phát ở trẻ nhỏ

Nếu không được điều trị trầm cảm đúng cách, trẻ em có thể gặp nguy cơ tái phát bệnh ở giai đoạn trưởng thành với mức độ nghiêm trọng hơn. Vì vậy, cha mẹ cần nhận biết sớm và can thiệp tích cực ngay từ khi trẻ bắt đầu có dấu hiệu trầm cảm.

Hiện nay, bác sĩ chuyên khoa thường kê đơn cho trẻ dùng các loại thuốc được chọn lọc, kết hợp với phương pháp trị liệu tâm lý, đặc biệt đối với trẻ bị trầm cảm ở mức độ từ trung bình đến nặng.

Song song với điều trị chuyên nghiệp, cha mẹ cần dành nhiều thời gian để quan tâm, chăm sóc và trò chuyện hàng ngày với con. Bên cạnh việc lắng nghe, chia sẻ những khó khăn và hỗ trợ cho con, cha mẹ cũng cần tránh những hành vi như:

Can thiệp quá sâu hoặc định đoạt tất cả quyết định cho con.
Khiến con cảm thấy tổn thương bằng cách chỉ trích hoặc mắng mỏ quá mức khi con phạm lỗi.
So sánh con với những người khác.
Áp đặt quá mức và quá khắt khe.

Bằng tình yêu thương chân thành và sự thấu hiểu, cha mẹ có thể đồng hành cùng con vượt qua những thách thức, đặc biệt là trong giai đoạn trầm cảm khi con ở độ tuổi dậy thì.

Trầm cảm tái phát ở người lớn

Để điều trị trầm cảm tái phát hoặc kiểm soát ở người lớn, có thể áp dụng các biện pháp sau:

Sử dụng thuốc đúng chỉ định: Người bệnh cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ và không được tự ý tăng hoặc giảm liều thuốc.

Kiểm tra các chứng bệnh khác: Người bệnh nên kiểm tra các chứng bệnh khác, như lo âu, rối loạn giấc ngủ, bệnh tim mạch, tiểu đường, để điều trị đồng thời.
Điều chỉnh đơn thuốc: Nếu thuốc hiện tại không hiệu quả hoặc gây ra tác dụng phụ, bác sĩ có thể điều chỉnh đơn thuốc để tìm ra loại thuốc phù hợp hơn.
Liệu pháp tâm lý: Các phương pháp tâm lý như tư vấn, trị liệu hành vi, trị liệu nhóm và trị liệu gia đình cũng có thể giúp giảm triệu chứng trầm cảm.
Lối sống lành mạnh: Người bệnh cần thay đổi lối sống và tạo ra một môi trường sống lành mạnh, bao gồm tập thể dục thường xuyên, tránh stress, ăn uống và ngủ đủ giấc.
Sử dụng một số thực phẩm viên uống bổ sung: Các thực phẩm chức năng có chứa Nicotinamide Mononucleotide (NMN) có thể hỗ trợ điều trị trầm cảm hiệu quả. Nicotinamide Mononucleotide có tác dụng giảm tác hại của các gốc tự do trong tế bào não từ đó chống lại sự thoái hóa thần kinh. Người bệnh có thể cải thiện khả năng nhận thức, trí nhớ và khơi dậy khả năng sáng tạo bằng cách cải thiện giao tiếp giữa các tế bào thần kinh. Ngoài ra, Nicotinamide Mononucleotide còn giúp ổn định tâm trạng, chống stress, chống trầm cảm và chống suy nhược thần kinh.
Xây dựng mạng lưới xã hội và hỗ trợ: Hãy tìm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và những người thân yêu xung quanh bạn. Tham gia vào các hoạt động xã hội và nhóm hỗ trợ có thể giúp bạn tạo ra một mạng lưới xã hội mạnh mẽ và tạo ra cảm giác kết nối và hỗ trợ.

Tuy nhiên, trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc hoặc thực phẩm viên uống bổ sung nào, người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Trong bài viết này, chúng ta đã khám phá về câu hỏi liệu bệnh trầm cảm có tái phát không. Bệnh trầm cảm hoàn toàn có thể tái phát nếu không được điều trị đúng cách hoặc không tuân thủ điều trị. Tuy nhiên, nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh trầm cảm có thể được kiểm soát và ngăn ngừa tái phát. Ngoài ra, thay đổi lối sống lành mạnh và tham gia vào các hoạt động thể chất và tâm lý cũng có thể giúp giảm nguy cơ tái phát bệnh trầm cảm.