Vì sao phụ nữ dễ bị loãng xương sau mãn kinh

1. Loãng xương sau mãn kinh

1.1. Loãng xương là gì?

Loãng xương là một rối loạn chuyển hóa xương được đặc trưng bởi khối lượng xương thấp và sự suy giảm cấu trúc vi mô của mô xương. Loãng xương thường gặp nhất ở những người cao tuổi và người sau mãn kinh. Vì vậy gây lên tỷ lệ gãy xương cao.

Gãy xương ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của 1 cá nhân và đang trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng lớn do dân số già đi. 

Loãng xương sau mãn kinh, là do thiếu hụt estrogen, là loại loãng xương phổ biến nhất. Thiếu hụt estrogen dẫn đến tăng chu chuyển xương do ảnh hưởng đến tất cả các loại tế bào xương. Sự mất cân bằng trong quá trình hình thành và hủy xương có ảnh hưởng đến xương xốp (mất kết nối) và vỏ xương (vỏ xương mỏng đi và xốp). 

Loãng xương được chẩn đoán bằng cách đo mật độ xương của cột sống thắt lưng và đầu gần xương đùi. Các chiến lược phòng ngừa để cải thiện sức khỏe của xương bao gồm chế độ ăn uống, tập thể dục và kiêng hút thuốc. 

1.2. Triệu chứng bị loãng xương sau mãn kinh

Vì các triệu chứng ban đầu của bệnh loãng xương ít được chú ý đến nên bệnh có thể tiến triển mà người bệnh không hề hay biết. Thông thường, một người bị loãng xương sẽ không được chẩn đoán cho đến khi họ bị gãy xương.

Thông thường nhất, gãy xương liên quan đến loãng xương ảnh hưởng đến hông, đốt sống hoặc cổ tay. Một người cũng có thể bị gãy các xương khác, chẳng hạn như xương ở cánh tay hoặc xương chậu. Một cái gì đó nhỏ như ho hoặc hắt hơi đôi khi có thể gây gãy xương.

Ngoài gãy xương, các triệu chứng khác cũng có thể xảy ra. Chúng có thể bao gồm: Nóng bừng, bị khô âm đạo, thay đổi thời kỳ kinh nguyệt, nhức đầu, đổ mồ hôi về đêm, hoặc giảm ham muốn tình dục, khớp cứng, hay tâm trạng dễ bị thay đổi, lo lắng, hồi hộp và tim đập nhanh. 

Thời kỳ mãn kinh làm tăng tốc đáng kể quá trình mất xương, làm tăng nguy cơ mắc bệnh loãng xương phụ nữ sau mãn kinh.

Xương bao gồm 1 mạng lưới protein và khoáng chất cung cấp cho chúng sự linh hoạt và sức mạnh mà cơ thể cần để hỗ trợ chuyển động. Chúng cũng chứa các tế bào chuyên biệt khác nhau, chẳng hạn như tế bào xương, giúp duy trì mạng lưới này.

Một yếu tố có thể ảnh hưởng đến cấu trúc xương là hormone estrogen.

Mặc dù các chuyên gia không biết chính xác làm thế nào estrogen giữ cho xương chắc khỏe, nhưng họ tin rằng các tế bào xương tạo ra một loại protein có tên là SEMA3A giúp duy trì chất nền xương. Họ cho rằng khi con người già đi, lượng estrogen và SEMA3A của họ giảm xuống, các tế bào xương bắt đầu chết đi, khiến xương không thể duy trì cấu trúc của nó.

1.3. Loãng xương sau mãn kinh có nguy hiểm?

Xương là 1 bộ phận vô cùng quan trọng đối với cơ thể người. Vì nó không chỉ đảm nhiệm vai trò nâng đỡ toàn bộ cho cơ thể, giúp chúng ta có thể đứng thẳng mà nó còn là bộ phận giúp bảo vệ các cơ quan phía trong, tạo ra huyết cầu (máu) hay trao đổi chất để duy trì sự sống…

Bởi vậy, khi khối lượng xương bị mất dần đi, nó có thể để lại những hậu quả vô cùng nghiêm trọng sau:

• Gãy đầu dưới xương cẳng tay;
• Gãy xương hông;
• Lún xẹp đốt sống;
• Bị thấp đi 6.4cm;
• Bị gù, còng lưng hay vẹo cột sống.

2. Nguyên nhân loãng xương sau mãn kinh

Sở dĩ những người phụ nữ đã mãn kinh thường dễ bị gãy xương là vì:

• Tiền sử gia đình bị loãng xương.
• Tiền sử gãy xương của bản thân.
• Kém phát triển thể chất (BMI thấp).
• Tuổi trên 50.
• Kích thước khung xương nhỏ.
• Thiếu canxi.
• Ít hoạt động thể lực.
• Uống rượu, bia, hút thuốc lá.
• Ảnh hưởng của các hormon khác: tăng hormon tuyến giáp, tuyến cận giáp, tuyến thượng thận.

3. Cách điều trị loãng xương sau mãn kinh

Điều trị loãng xương ở phụ nữ mãn kinh luôn quan tâm. Để điều trị sẽ mất một thời rất gian dài, có thể điều trị bằng dùng thuốc, cùng với đó là thay đổi lối sống lành mạnh. 

3.1. Điều trị bằng cách thay đổi lối sống

Trước khi người bệnh sử dụng thuốc đặc trị thì việc thay đổi lối sống là quan trọng. Sau đây là những cách "điều trị lối sống" cho phụ nữ mãn kinh bị loãng xương. 

• Duy trì cân nặng 1 cách hợp lý cũng là cách điều trị bệnh loãng xương. Các chị em ở độ tuổi mãn kinh thường hay bị tăng cân, vì vậy hãy duy trì cân nặng tiêu chuẩn cũng là biện pháp giúp điều trị loãng xương sau mãn kinh. 
• Hạn chế sử dụng những chất có hại cho cơ thể như:  Rượu, bia, thuốc lá để có thể giảm thiểu và ngăn ngừa các tình trạng loãng xương sau mãn kinh.
• Tập thể dục thể thao cũng là một trong những biện pháp giúp điều trị loãng xương sau mãn kinh. Tập thể dục thể thao không chỉ nâng cao sức khỏe mà còn giúp xương khỏe mạnh hơn, sức mạnh cơ bắp cũng được tăng cường. Tuy nhiên phụ nữ loãng xương sau mãn kinh nên tập những môn tập nhẹ nhàng như: Đi bộ, yoga…

• Để đề phòng té ngã gây ảnh hưởng đến xương, bạn nên thực hiện biện pháp phòng ngừa. Hạn chế đi các loại giày cao gót, nên đi đế thấp để chống trượt ngã, lên đi chậm để tránh các chướng ngại vật dễ gây té ngã,...
• Thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng mặt trời vào lúc sáng sớm để hấp thụ ánh nắng và tăng cường sản xuất vitamin D để có thể hấp thu canxi một cách tốt hơn.

3.2. Điều trị bằng thuốc

Khi cơ thể phát hiện bị loãng xương thì ngoài cần bổ sung dinh dưỡng qua đường ăn uống, chị em phụ nữ còn cần phải bổ sung bằng các loại thuốc điều trị. Mỗi bệnh nhân loãng xương sau mãn kinh sẽ có tình trạng bệnh loãng xương khác nhau. Vì vậy tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể mà các bác sĩ sẽ tư vấn loại thuốc điều trị phù hợp.

Khi điều trị loãng xương ở phụ nữ mãn kinh sẽ giúp làm giảm nguy cơ gây gãy xương, đồng thời cũng làm tăng khối lượng xương. Nhưng cần phải lưu ý khi sử dụng thuốc để điều trị bệnh loãng xương sau mãn kinh là phải sử dụng theo đúng sự hướng dẫn của bác sĩ.

• Các loại thuốc dùng để điều trị bệnh loãng xương sau mãn kinh ở phụ nữ mãn kinh gồm có:  Bisphosphonate, Calcitonin, Estrogen chủ vận/ đối kháng, Estrogen và liệu pháp hormone,..
• Bộ điều biến thụ thể estrogen chọn lọc (SERMS): Những loại thuốc này ảnh hưởng đến xương theo cách tương tự như estrogen, vì vậy chúng có thể giúp giảm nguy cơ gãy xương.
• Bisphosphonates: Những loại thuốc này làm chậm quá trình mất xương. Bằng cách này, chúng duy trì khối lượng và mật độ xương, giảm nguy cơ gãy xương. Các loại bisphosphonate khác nhau bao gồm axit risedronic, axit alendronic, axit zoledronic và acid ibandronic.
• Bổ sung canxi và vitamin D: Canxi là khoáng chất chính trong xương. vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi. Các chuyên gia khuyên người trưởng thành nên tiêu thụ ít nhất 700 miligam canxi và 10 microgam vitamin D mỗi ngày.
• Liệu pháp thay thế hormone (HRT): Các bác sĩ đôi khi khuyên dùng HRT cho những người đang trải qua thời kỳ mãn kinh. Mặc dù HRT có thể giúp cải thiện sức mạnh của xương, nhưng các chuyên gia không khuyến nghị phương pháp điều trị này đặc biệt để giải quyết bệnh loãng xương vì những rủi ro của nó.
• Hormone tuyến cận giáp: Hormone này điều chỉnh nồng độ canxi trong xương. Các phương pháp điều trị tuyến cận giáp, chẳng hạn như teriparatide, kích thích các tế bào tạo xương mới.

4. Lưu ý khi điều trị loãng xương sau mãn kinh

 Khi điều trị loãng xương ở phụ nữ mãn kinh nên chú ý một số vấn đề như sau:

• Tập thể dục rất tốt cho người bị bệnh này, tuy nhiên cũng cần lưu ý là phụ nữ mãn kinh bị loãng xương nên tập nhẹ nhàng, tránh vận động quá mạnh.
• Một số loại thuốc điều trị như: Bisphosphonate có thể gây ra các tác dụng phụ cho người dùng như bị đầy hơi, hoặc buồn nôn, đau đầu, và đầy bụng,... Vì vậy để tránh gặp những tình trạng bị tác dụng phụ thì bạn nên uống thuốc vào buổi sáng khi bụng còn đói. 
• Sau khi uống thuốc bạn nên đứng thẳng một lúc và không nên ăn trong vòng 30 phút. Nếu thấy có bất kỳ cơn đau nào ở các vị trí như: hông, hoặc đùi trong quá trình dùng thuốc thì nên báo với bác sĩ. 
• Thuốc bisphosphonate có các tác dụng phụ gây ảnh hưởng đến xương hàm, vì vậy bạn nên đi khám sức khỏe răng miệng trước khi sử dụng. 
• Thuốc calcitonin cũng gây ra tác dụng phụ như là buồn nôn, phát ban hoặc tăng canxi máu. Vì vậy những người bệnh mắc các bệnh về nồng độ canxi trong máu cao, hoặc quá mẫn cảm không nên sử dụng.
• Loãng xương sau mãn kinh cũng là do lão hóa cơ thể gây ra nhiều nguy cơ và sự mệt mỏi cho phụ nữ sau mãn kinh. Phụ nữ hãy quan tâm đến sức khỏe chủ động hơn, chăm sóc cơ thể đẩy lùi lão hóa để cơ thể được trẻ hóa từ bên trong sẽ giúp thuyên giảm đáng kể các bệnh sau mãn kinh, nhất là loãng xương sau mãn kinh.