Rối loạn lo âu có tên tiếng Anh là anxiety disorder, đây là tình trạng gây ra các rối loạn tâm thần cho bệnh nhân. Người bị rối loạn lo âu sẽ thường xuyên căng thẳng, lo lắng quá mức mà không thể xác định được lý do. Chính sự căng thẳng, lo lắng quá mức sẽ ảnh hưởng đến hành vi, các hoạt động sinh hoạt hàng ngày và quan hệ xã hội của người bệnh, giảm hiệu suất học tập và làm việc. Vậy làm thế nào để test rối loạn lo âu?
Rối loạn lo âu có nguy hiểm không?
Rối loạn lo âu có tên tiếng Anh là anxiety disorder, là tình trạng gây ra các rối loạn tâm thần cho bệnh nhân. Người bị rối loạn lo âu sẽ thường xuyên căng thẳng, lo lắng quá mức mà không thể xác định được lý do. Chính sự căng thẳng, lo lắng quá mức sẽ ảnh hưởng đến hành vi, các hoạt động sinh hoạt hàng ngày và quan hệ xã hội của người bệnh, giảm hiệu suất học tập và làm việc. Hơn nữa, tình trạng này kéo dài có thể ảnh hưởng đến cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của một người. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời rối loạn lo âu sẽ giúp rút ngắn thời gian điều trị và mang lại chất lượng sống tốt hơn cho người bệnh. Hình: Rối loạn lo âu là tình trạng gây ra các rối loạn tâm thần cho bệnh nhân
Khi nào thì nên thực hiện các bài test rối loạn lo âu?
Theo đánh giá của các bác sĩ chuyên khoa tâm thần, bên cạnh trầm cảm, rối loạn lo âu đang là chứng rối loạn tâm thần phổ biến trong những năm gần đây. Những người mắc hội chứng rối loạn lo âu không thể kiểm soát được nỗi lo của chính mình trong khi họ nhận thức được rằng sự lo âu thái quá sẽ khiến bản thân bị căng thẳng, dễ cáu giận, gây khó khăn trong giao tiếp.
Vì vậy, bạn cần thực hiện các bài test rối loạn lo âu khi nhận thấy bản thân có những triệu chứng, biểu hiện cụ thể sau:
Cảm thấy lo lắng thái quá, lo lắng nhiều vấn đề, khó kiểm soát được lo lắng (đặc biệt là khi lo lắng kéo dài trên 6 tháng).
Thường xuyên cảm thấy bồn chồn, căng thẳng, dễ cáu gắt, nổi nóng
Ưu điểm của các bài quiz test rối loạn lo âu đó là ngắn gọn và thời gian thực hiện nhanh chóng. Nếu nghi ngờ bản thân mình bị rối loạn lo âu bạn có thể tiến hành thực hành bài quiz test theo bảng đánh giá GAD7. Đây là bài test khá đơn giản gồm 7 câu hỏi đánh giá về biểu hiện xảy ra trong vòng 2 tuần qua của bạn, mỗi câu hỏi sẽ có thang điểm trả lời từ 0-3 điểm dựa trên mức độ của bạn. Cách chấm điểm cho từng câu hỏi trong bảng đánh giá GAD7 như sau:
0 điểm: Hoàn toàn không có biểu hiện này (biểu hiện chưa từng xuất hiện)
1 điểm: Khi có biểu hiện xuất hiện một vài ngày (khoảng 1-6 ngày trong vòng 14 ngày qua)
2 điểm: Khi biểu hiện xuất hiện từ một nửa số ngày trở lên (7-12 ngày trong vòng 14 ngày qua).
3 điểm: Khi biểu hiện xuất hiện hầu hết ở các ngày trong vòng 14 ngày qua (13-14 ngày trong vòng 14 ngày qua).
Ưu điểm của các bài quiz test rối loạn lo âu đó là ngắn gọn và thời gian thực hiện nhanh chóng
Bộ 7 câu hỏi theo bảng đánh giá GAD7 bao gồm:
Câu 1. Có biểu hiện, cảm giác bồn chồn, lo lắng và dễ cáu kỉnh, tức giận
Câu 2. Bạn không thể kiềm chế sự lo lắng của bản thân
Câu 3. Tinh thần hoàn toàn không thoải mái, hầu như không có cảm giác thư giãn
Câu 4. Lo lắng, trăn trở về nhiều việc, nhiều vấn đề khác nhau trong cuộc sống.
Câu 5. Cảm giác bồn chồn quá mức, chi phối hành vi khiến bạn không thể tập trung ngồi yên một chỗ.
Câu 6. Bạn luôn có cảm giác sợ hãi, bất an về một điều gì đó có thể sắp xảy ra với bạn.
Câu 7. Bản thân dễ cảm thấy buồn bực, lo âu, kích động thái quá với những người xung quanh.
Sau khi trả lời hết bộ 7 câu hỏi của bảng đánh giá GAD7, bạn hãy tính tổng cộng điểm số của 7 câu để xem kết quả:
Nếu tổng số điểm từ 5-9 điểm: Bạn ở mức độ lo âu nhẹ, không đáng ngại.
Nếu tổng số điểm từ 10-14 điểm: Lo âu ở mức độ vừa
Nếu tổng số điểm từ 15-21 điểm: Lo âu ở mức độ nặng cần có biện pháp cải thiện sớm để tránh tình trạng bệnh tiến triển xấu hơn.
Một điều lưu ý là trước khi làm bài test bạn nên quan sát bản thân mình trong vòng 2 tuần và thực hiện ghi chép những biểu hiện mà bản thân gặp phải. Sau đó dựa trên những biểu hiện này bạn sẽ trả lời những câu hỏi của bài test, từ đó mới cho kết quả khách quan, chính xác nhất.
Bài test đánh giá mức độ lo âu bằng thang đánh giá HAM-A
Cho đến hiện nay thang đánh giá của Hamilton HAM-A (Hamilton Anxiety Rating Scale) vẫn được xem là công cụ hỗ trợ tốt cho quá trình đo lường về mức độ lo âu, bởi độ chính xác cao và dễ thực hiện. Việc thực hiện thang đánh giá HAM-A nên được tiến hành ngay sau khi bạn thực hiện bài quiz test cho kết quả bạn đang bị lo âu ở mức độ trung bình cho đến nặng. Bài test này bao gồm 14 mục và bạn có 15-20 phút để hoàn thành bài test. Mỗi mục sẽ có thang điểm từ 0-4 điểm trong đó:
0 điểm: Hoàn toàn không có biểu hiện này (biểu hiện chưa xuất hiện)
1 điểm: Có biểu hiện, thỉnh thoảng mới gặp phải và mức độ thường nhẹ.
2 điểm: Có biểu hiện ở mức độ trung bình.
3 điểm: Có biểu hiện gặp phải ở mức độ nghiêm trọng.
4 điểm: Có biểu hiện ở mức độ rất nghiêm trọng.
14 mục của thang đánh giá HAM-A bao gồm:
Mục 1: Tình trạng lo âu bao gồm cảm giác lo lắng, bất an sau đó chuyển sang trạng thái dễ kích thích, lo sợ và hoảng loạn (khiếp sợ) không thể kiểm soát cảm xúc. Sự lo lắng thái quá này liên quan đến tương lai mơ hồ, vô định.
Mục 2: Căng thẳng thần kinh - là tình trạng bản thân không có khả năng thư giãn, cơ thể mệt mỏi, căng cơ, run và bồn chồn lo lắng, đứng ngồi không yên, không tập trung làm việc.
Mục 3: Lo sợ - sợ ở một mình, sợ người lạ, sợ bóng tối, sợ nơi công cộng, sợ ở giữa đám đông người hoặc sợ các loài vật cụ thể, ám ảnh. Lưu ý khi đánh giá là nỗi lo này chỉ xuất hiện trong những hoàn cảnh kể trên.
Mục 4: Mất ngủ, khó ngủ, có cảm giác giấc ngủ nông, ngủ không sâu giấc và khó chìm vào giấc ngủ.
Mục 5: Trí nhớ giảm và khả năng tập trung kém, khó đưa ra các quyết định cho các vấn đề dù không phải vấn đề quan trọng, lơ đễnh trong học tập và làm việc.
Mục 6: Khí sắc trầm buồn, buồn rầu, chán nản, tuyệt vọng, phiền muộn,... thể hiện rõ trên khuôn mặt, mất dần hứng thú với những sở thích trước đây.
Mục 7: Các triệu chứng liên quan đến căng cơ bắp như đau âm ỉ hoặc đau nhức nhiều, tê cứng, cơ thể suy nhược, sụt cân.
Mục 8: Các triệu chứng cơ thể, giác quan như thể trạng yếu đuối, mệt mỏi, ù tai, có cảm giác kiến bò khắp người, nóng lạnh thất thường.
Mục 9: Các triệu chứng tim mạch như tim đập nhanh, đau thắt ngực, uể oải, đánh trống ngực, có cảm giác ngực bị chèn ép.
Mục 10: Các triệu chứng hô hấp như cảm giác ngạt thở, khó thở, thở nông, có cảm giác co thắt ở vùng ngực, nghẹn ở cổ họng, hay thở dài.
Mục 11: Các triệu chứng về tiêu hóa như nôn nao ở vùng thượng vị, khó khăn trong việc nuốt, chán ăn, tiêu hóa kém, ợ chua, ợ nóng, đầy bụng, đầy hơi, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, táo bón, ăn không ngon miệng, cảm thấy thức ăn không có mùi vị.
Mục 12: Các triệu chứng tiết niệu sinh dục như xuất tinh sớm, rối loạn cương dương, không muốn quan hệ tình dục, đau khi giao hợp, lãnh cảm, rối loạn kinh nguyệt, tiểu nhiều lần, tiểu không tự chủ,...
Mục 13: Các triệu chứng liên quan đến thần kinh thực vật như đổ nhiều mồ hôi, chóng mặt, khô miệng, đỏ mặt hoặc mặt tái nhợt, dễ bốc hỏa, ….
Mục 14: Người hỗ trợ sẽ quan sát biểu hiện của bệnh nhân trong thời gian thực hiện phỏng vấn. Dựa vào mức độ của các biểu hiện của bệnh nhân như run, kích động, căng thẳng, bồn chồn, đổ mồ hôi, thở gấp, … để cho điểm từ 0-4.
Sau khi cộng điểm của tất cả 14 mục, bạn có thể xem xét kết quả để từ đó đánh giá mức độ lo âu của bản thân:
Nếu tổng số điểm từ 0-13 điểm: Bạn không có biểu hiện lo âu
Nếu tổng số điểm từ 14-17 điểm: Ở mức độ lo âu nhẹ
Nếu tổng số điểm từ 18-24 điểm: Rối loạn lo âu ở mức độ trung bình
Nếu tổng số điểm từ 25 điểm trở lên: Mức độ lo âu nghiêm trọng cần được can thiệp điều trị trong thời gian sớm nhất.
Để đánh giá chính xác nhất bạn nên nhờ những người thân cận với mình hỗ trợ để thực hiện thang đánh giá HAM-A. Những người hỗ trợ này phải hiểu rõ tính cách, thói quen sinh hoạt và có tiếp xúc thân mật với bạn trong ít nhất 1 tháng trở lại đây.
Chủ động thực hiện bài test rối loạn lo âu tại nhà là vô cùng cần thiết
Chủ động thực hiện bài test rối loạn lo âu tại nhà là vô cùng cần thiết. Tuy nhiên kết quả này chỉ phần nào phản ánh tình trạng sức khỏe, giúp sàng lọc nguy cơ mắc bệnh và có giá trị tham khảo để cung cấp những thông tin hữu ích cho các bác sĩ đưa ra kết quả chẩn đoán và điều trị phù hợp. Vì vậy, sau khi kết thúc bài test mà kết quả cho thấy bạn có biểu hiện rối loạn lo âu từ nhẹ đến nặng bạn đều nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa tâm thần để được khám và điều trị kịp thời, tránh ảnh hưởng đến tâm lý và thể chất và gây ra các biến chứng tâm thần khác như loạn thần, trầm cảm.
