Tế bào não được tạo ra khi lão hóa như thế nào?

Tế bào não được tạo ra khi lão hóa như thế nào?

Khi dân số sống lâu hơn và số lượng người lớn tuổi tăng dần, việc hiểu cách bộ não phản ứng khi già đi và tế bào não tái tạo ở tuổi nào ngày càng trở nên quan trọng hơn. Các nhà nghiên cứu nhận thấy những người đàn ông và phụ nữ khỏe mạnh tiếp tục tạo ra các tế bào thần kinh mới trong suốt cuộc đời, cho thấy được những người lớn tuổi vẫn còn nguyên vẹn về nhận thức và cảm xúc. Mối quan tâm đặc biệt là về việc sản xuất các tế bào thần kinh mới hay sự hình thành thần kinh ở vùng hải mã. Đây là vùng não quan trọng đối với trí nhớ, cảm xúc, nhận thức và để chuyển những ký ức ngắn hạn thành ký ức dài hạn. Nếu vùng hải mã thoái hóa thì hiệu suất bộ nhớ sẽ giảm. Trong nhiều năm, các nhà khoa học cho rằng sự hình thành thần kinh ở vùng hải mã dừng lại khi chúng ta bước vào tuổi xế chiều. Tuy nhiên, một nghiên cứu của Đại học Columbia cho thấy những người lớn tuổi tiếp tục sản xuất tế bào thần kinh ở vùng hải mã với tốc độ tương tự như những người trẻ tuổi.  Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra não của 28 người có tiền sử khỏe mạnh đột ngột qua đời trong độ tuổi từ 14 đến 79. Những người được nghiên cứu này không có các vấn đề sức khỏe lâu dài hoặc suy giảm nhận thức và không ai từng trải qua một sự kiện căng thẳng nghiêm trọng nào trong cuộc đời trong 3 tháng cuối cuộc đời. Nhóm cũng đảm bảo rằng không có cá nhân nào bị trầm cảm hoặc dùng thuốc chống trầm cảm. Điều này rất quan trọng vì nghiên cứu trước đây của cùng một nhóm đã chứng minh rằng thuốc trầm cảm ảnh hưởng tiêu cực đến sự hình thành thần kinh.  Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, những người lớn tuổi có khả năng tạo ra hàng nghìn tế bào thần kinh mới ở vùng hải mã từ các tế bào tiền thân tương tự như những người trẻ tuổi. Ngay cả những bộ não lâu đời nhất, trong thập kỷ thứ 8 của cuộc đời vẫn đang tạo ra các tế bào não mới.  Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng có ít mạch máu và kết nối giữa các tế bào trong não người lớn tuổi hơn, làm giảm nguồn cung cấp tế bào tiền thân tương tự như tế bào gốc. Các nhà khoa học tin rằng, nhóm tế bào tiền thân giảm này có thể góp phần giải thích sự suy giảm khả năng phục hồi nhận thức và cảm xúc ở người lớn tuổi.  Ngoài ra, việc giảm các mạch máu và giảm tương tác giữa các tế bào ở vùng hải mã cũng có thể dẫn đến tình trạng chậm nhận thức. Cuối cùng, thông điệp được rút ra từ nghiên cứu này là các tế bào não ở vùng hải mã tiếp tục được sản sinh trong cuộc sống sau này, nhưng các tế bào đó cũng ít kết nối hơn và nguồn cung cấp oxy và chất dinh dưỡng giảm đi.

Một số biện pháp tái tạo tế bào não khi bị lão hóa

Giữ cho bộ não khỏe mạnh là điều cần thiết để sống một cuộc sống lâu dài và khỏe mạnh. Cùng tìm hiểu một số biện pháp làm chậm quá trình lão hóa não và giúp tái tạo tế bào não khi bị lão hóa.

Giữ tinh thần tích cực

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các hoạt động của não kích thích các kết nối mới giữa các tế bào thần kinh và thậm chí có thể giúp não tạo ra các tế bào mới, phát triển tính mềm dẻo của thần kinh và xây dựng một kho dự trữ chức năng cung cấp hàng rào chống lại sự mất tế bào trong tương lai. Đọc, chơi bài, ghép hình, chơi ô chữ, Sudoku hoặc hoàn thành tìm kiếm từ là những cách dễ dàng để tăng cường trí nhớ và sự tập trung. Thử nghiệm với những thứ đòi hỏi sự khéo léo của bàn tay và nỗ lực tinh thần như vẽ, tô màu và các đồ thủ công khác. Thử dùng tay không thuận để làm những việc như đánh răng hoặc ăn uống. Kết hợp nhiều hoạt động khác nhau để tăng hiệu quả và không nên xem ti vi quá nhiều, vì đó là hoạt động thụ động, ít kích thích trí não của bạn. 

Luyện tập thể dục đều đặn

Tập thể dục nhịp điệu cường độ cao và cường độ vừa phải không chỉ tốt cho tim mà còn rất tốt cho não của bạn. Tập thể dục giúp cải thiện tâm trạng và chức năng tim, giảm căng thẳng, làm chậm quá trình lão hóa não và giúp tinh thần bạn minh mẫn hơn. Bạn không cần nhiều hoạt động để tạo sự khác biệt. Khoảng 20 đến 30 phút hoạt động aerobic với nhịp độ vừa phải như đi bộ, đạp xe hoặc bơi lội nhiều lần trong tuần đã được chứng minh là có tác động tích cực lâu dài đến nhận thức.

Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh

Ăn uống lành mạnh với chế độ ăn nhiều trái cây, rau củ, dầu tốt cho sức khỏe, cá và hạn chế tối đa đồ ăn vặt và thịt béo rất quan trọng đối với sức khỏe não bộ. Các loại rau như bông cải xanh, rau bina, cà chua và một số loại quả mọng giúp cải thiện trí nhớ và chức năng tổng thể của não. Axit béo omega-3 có trong dầu cá và một số loại ngũ cốc giúp ngăn ngừa viêm nhiễm, duy trì chức năng nhận thức và ngăn ngừa trầm cảm, căng thẳng và lo lắng. Protein chứa hàm lượng axit amin cao, từ đó khiến tế bào thần kinh sản xuất chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến sự tỉnh táo của tinh thần. Ngoài ra, các chế độ ăn Địa Trung Hải, chế độ ăn DASH và chế độ ăn MIND đều cho thấy tác động tích cực đến nhận thức và hoạt động lành mạnh của não. 

Ngủ nhiều

Giấc ngủ kém là một trong những nguyên nhân lớn nhất làm giảm khả năng tập trung và hoạt động của trí nhớ. Các nhà khoa học tin rằng giấc ngủ giúp loại bỏ các protein bất thường trong não của bạn và củng cố ký ức, tăng cường trí nhớ tổng thể và sức khỏe não bộ của bạn. Người trưởng thành cần ngủ từ 7 đến 9 tiếng mỗi đêm để có thể đạt hiệu quả cao nhất về nhận thức mỗi ngày. Khi có thể, hãy cố gắng ngủ nhiều giờ liên tục mỗi đêm, không ngủ gián đoạn với khoảng thời gian hai hoặc ba giờ. Có được nhiều giờ liên tục giúp bộ não của bạn có thời gian để củng cố và lưu trữ những ký ức của bạn một cách hiệu quả.

Cải thiện huyết áp và cholesterol máu

Huyết áp cao làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức. Nồng độ cholesterol LDL xấu cao cũng có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ. Những thay đổi lối sống đơn giản sẽ giúp giữ cho huyết áp của bạn ở mức thấp nhất có thể và cholesterol ở mức phù hợp. Áp dụng lối sống lành mạnh như ăn kiêng, tập thể dục, kiểm soát cân nặng, hạn chế uống rượu và tránh thuốc lá sẽ giúp ích rất nhiều trong việc cải thiện cả hai.

Duy trì lượng đường trong máu thấp

Bệnh tiểu đường là một yếu tố nguy cơ đáng kể đối với chứng mất trí nhớ. Giống như giảm huyết áp hoặc kiểm soát cholesterol, bạn có thể giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường bằng cách ăn uống hợp lý, tập thể dục thường xuyên và giữ dáng. Duy trì lượng đường trong máu của bạn cũng sẽ giúp giải quyết các vấn đề về đường, có thể gây ra tình trạng hôn mê não.

Chăm sóc cho cảm xúc của bạn

Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến tâm trạng, trí nhớ và thúc đẩy sự lo lắng. Tham gia vào các bài tập giảm căng thẳng hàng tuần sẽ cải thiện cảm giác bình tĩnh tổng thể của bạn. Căng thẳng liên tục và lâu dài tác động tiêu cực đến não và thậm chí có liên quan đến chứng viêm và bệnh mãn tính. 

Xây dựng mạng xã hội

Các mối quan hệ tích cực có thể có ý nghĩa như dinh dưỡng và hoạt động thể chất đối với sức khỏe và hạnh phúc của chúng ta. Duy trì một mạng lưới quan hệ xã hội mạnh mẽ có thể góp phần mang lại một cuộc sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn. Tìm kiếm cơ hội để kết nối với những người thân yêu, bạn bè và những người khác, đặc biệt nếu bạn sống một mình. Cân nhắc tham gia các sự kiện cộng đồng hoặc nhà thờ, tình nguyện hoặc trở nên tích cực trong câu lạc bộ hoặc hoạt động mà bạn quan tâm. Nghiên cứu liên kết việc biệt giam với chứng teo não, vì vậy việc duy trì hoạt động xã hội có thể có tác dụng ngược lại và củng cố sức khỏe não bộ của bạn.

Bài viết đã cho chúng ta biết được rằng các tế bào não ở vùng hải mã của người lớn tuổi phát triển với tốc độ tương đương những người trẻ tuổi. Sự suy giảm về nhận thức và cảm xúc ở người lớn tuổi được cho là hậu quả của tình trạng giảm mạch máu não và các tế bào não ít kết hơn. Tuy nhiên, có nhiều biện pháp có thể cải thiện sự lão hóa não như chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục, các bài tập kích thích não và chất bổ sung chứa hoạt chất Nicotinamide Mononucleotide (NMN).