Sụn, khớp và lão hóa: Những điều bạn cần biết về viêm khớp
01/08/2023
Viêm khớp là một vấn đề sức khỏe phổ biến gây ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Đây là một tình trạng mà các khớp trong cơ thể trở nên viêm, đau nhức và khó khăn trong việc di chuyển. Viêm khớp có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, từ đau nhẹ đến nặng, có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày của một người. Vậy tình trạng lão hóa cơ xương khớp diễn ra như thế nào?
Cấu trúc của các khớp
Cấu trúc của một khớp bao gồm đầu xương, sụn khớp, màng nhầy và các mô mềm xung quanh khớp. Các thành phần này hoạt động cùng nhau để tạo ra sự linh hoạt và chức năng của khớp:
Đầu xương: Đầu xương là phần cuối của hai xương gặp nhau trong khớp. Nó có hình dạng và cấu trúc phù hợp để khớp vào nhau và tạo nên khớp.
Sụn khớp: Sụn khớp là một lớp mô mềm, linh hoạt và mịn màng bao phủ bề mặt đầu xương trong khớp. Nhiệm vụ chính của sụn khớp là giảm ma sát và chấn động khi các khớp di chuyển. Nó cũng cung cấp sự đàn hồi và độ bền cho khớp.
Màng nhầy: Màng nhầy, còn được gọi là màng bao khớp, là một lớp mô mỏng bao quanh khớp. Nó phân chia và bảo vệ khớp khỏi bất kỳ tác động bên ngoài nào. Màng nhầy tiết ra chất nhầy, giúp bôi trơn khớp và giảm ma sát.
Các mô mềm: Các mô mềm xung quanh khớp, bao gồm cơ, gân, dây chằng và mạch máu, giúp hỗ trợ và bảo vệ khớp. Chúng giúp điều chỉnh và điều hướng chuyển động của khớp.
Lão hoá cơ xương khớp
Lão hoá cơ xương khớp (hay còn được gọi là lão hóa khớp) là quá trình tự nhiên mà cơ thể trải qua khi tuổi tác tăng lên. Khi lão hoá sụn khớp xảy ra, sụn khớp mất đi tính linh hoạt và đàn hồi, các xương trong khớp mòn hoặc tổn thương và các mô mềm xung quanh khớp có thể bị giảm sức mạnh cũng như tính linh hoạt.Và khi bạn đi đứng, leo cầu thang hay tập thể dục, cơ thể sẽ có các triệu chứng đau nhức nhẹ hay nặng, tuỳ thuộc vào tình trạng lão hoá cơ xương khớp ở mức độ nào. Đồng thời sự hồi phục của cơ xương khớp cũng chậm hơn. Như vậy tình trạng lão hoá cơ xương khớp gây nên rất nhiều khó khăn về thể chất cho cơ thể.
Những điều cần biết về viêm khớp
Viêm khớp là gì?
Viêm khớp là tình trạng sưng, nóng, đỏ, đau tại một hay nhiều khớp trên cơ thể. Thường gặp nhất ở người lớn tuổi. Người bị viêm khớp thường bị đau khớp và sau khi nghỉ ngơi lại bị cứng khớp (không thể di chuyển dễ dàng) trong một khoảng thời gian ngắn. Đây là một vấn đề sức khỏe phổ biến và có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khớp nào trong cơ thể, như khớp bàn tay, khớp cổ, khớp gối, khớp hông.
Triệu chứng của viêm khớp
Các triệu chứng của viêm khớp thường sẽ bắt đầu chậm với một hay một vài khớp. Các triệu chứng viêm khớp thường gặp bao gồm:
Đau khi vận động khớp nhiều, có thể cảm thấy đỡ hơn khi nghỉ ngơi. Đối với một số người, trong giai đoạn sau của bệnh, cơn đau có thể nặng hơn vào ban đêm.
Cứng khớp thường kéo dài dưới 30 phút hay xảy ra vào buổi sáng hoặc sau một khoảng thời gian nghỉ ngơi.
Sưng tại khớp và xung quanh khớp, đặc biệt là sau khi vận động liên tục ở vùng này.
Thay đổi khả năng cử động khớp.
Cảm thấy khớp bị lỏng, không ổn định khi đi lại hay vận động.
Khi các triệu chứng trở nên nặng hơn theo thời gian, có thể khó thực hiện một số hoạt động, chẳng hạn như:
Bước lên bậc thang.
Ngồi hoặc đứng lên sau khi đi vệ sinh hay ngồi xuống ghế và đứng lên.
Cơn đau và các triệu chứng khác của viêm khớp có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, khó ngủ và cảm thấy chán nản.
Nguyên nhân gây viêm khớp
Những thay đổi trong mô khớp có thể gây tổn thương hoặc phá vỡ sụn khớp giữa các xương, thường diễn ra từ từ theo thời gian. Và có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra bệnh viêm khớp:
Lớn tuổi: Trước 45 tuổi, nam giới có nhiều khả năng bị viêm khớp hơn. Sau 50 tuổi, phụ nữ có nhiều khả năng bị viêm khớp hơn nam giới. Càng lớn tuổi, khả năng viêm khớp xảy ra ngày càng nhiều và tăng lên.
Thừa cân hoặc béo phì: Trọng lượng tăng sẽ gây căng thẳng cho các khớp, đặc biệt là các khớp chịu trọng lượng như hông và đầu gối. Sự căng thẳng này làm tăng nguy cơ viêm khớpở khớp đó. Béo phì ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất nên cũng làm tăng nguy cơ viêm khớp.
Tiền sử bị chấn thương khớp hoặc phẫu thuật khớp: Tăng nguy cơ gây viêm khớp ở những khớp đã từng bị tổn thương.
Cử động khớp lặp lại quá nhiều: Khi một khớp phải hoạt động liên tục, lặp đi lặp lại thường xuyên, dẫn tới khớp đó dễ bị viêm, thoái hoá hơn.
Tiền sử gia đình: Những gia đình có thành viên bị viêm khớp có nhiều khả năng bị viêm khớp hơn. Những người bị viêm khớp tay có nhiều khả năng bị viêm khớp gối hơn.
Phòng ngừa và điều trị viêm khớp
Phòng ngừa bệnh viêm khớp
Phòng ngừa bệnh viêm khớp là một phần quan trọng để duy trì sức khỏe xương và khớp. Dưới đây là một số cách bạn có thể thực hiện để phòng ngừa bệnh viêm khớp:
Duy trì một lối sống lành mạnh: Hãy ăn một chế độ ăn cân đối và giàu dinh dưỡng, tập thể dục đều đặn và tránh hút thuốc lá và uống rượu.
Bảo vệ khớp: Khi làm việc hoặc tham gia vào các hoạt động mạo hiểm, hãy đảm bảo rằng bạn đang đeo bảo hộ cho khớp của mình, chẳng hạn như đeo kính bảo hộ, mũ bảo hiểm hoặc băng đỡ.
Giữ cân nặng lý tưởng: Một cân nặng quá lớn có thể tạo ra áp lực lên khớp, gây ra viêm khớp và các vấn đề liên quan. Hãy duy trì một cân nặng lý tưởng bằng cách ăn một chế độ ăn lành mạnh và tập thể dục đều đặn.
Tập thể dục: Tập thể dục đều đặn có thể giúp cung cấp sự mạnh mẽ cho cơ bắp xung quanh khớp, giảm áp lực lên khớp và tăng cường linh hoạt. Hãy lựa chọn các hoạt động như bơi, yoga, đi bộ nhanh hoặc đi xe đạp.
Tránh thực hiện các động tác gây căng thẳng cho khớp: Hạn chế hoặc tránh các hoạt động có thể gây ra căng thẳng lớn cho khớp, chẳng hạn như nhảy múa, chạy bộ trên bề mặt cứng, hay tập thể dục quá mức.
Điều chỉnh vị trí làm việc: Nếu bạn làm việc trong một vị trí cố định trong thời gian dài, hãy đảm bảo rằng bạn có một môi trường làm việc thoải mái và vị trí đúng để tránh căng thẳng lên khớp.
Thực hiện các bài tập khớp: Các bài tập nhẹ nhàng như xoay, uốn cong và duỗi các khớp có thể giúp duy trì linh hoạt và sức khỏe cho khớp.
Điều trị bệnh viêm khớp
Điều trị bệnh viêm khớp phụ thuộc vào nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và vị trí của bệnh. Thông thường, thuốc không kê đơn, thay đổi lối sống và các biện pháp hỗ trợ tại nhà giúp giảm đau, cứng và sưng khớp. Đối với trường hợp nặng hơn thì can thiệp ngoại khoa từ Bác sĩ là cần thiết.
Thuốc giảm đau và kháng viêm: Bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm đau và kháng viêm để giảm triệu chứng như đau và sưng. Có nhiều loại thuốc kháng viêm như thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), corticosteroids và thuốc ức chế miễn dịch.
Vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu như nhiệt liệu, lạnh liệu, siêu âm và xoa bóp có thể giúp giảm đau và cải thiện sự di chuyển của khớp.
Tập thể dục và vận động: Bác sĩ có thể khuyên bạn tham gia vào các bài tập và chương trình vận động nhẹ nhàng để tăng cường cơ bắp xung quanh khớp và duy trì linh hoạt.
Chăm sóc khớp: Bảo vệ khớp bằng cách sử dụng đệm hoặc băng đỡ, tránh các hoạt động căng thẳng, và thực hiện các bài tập khớp nhẹ nhàng.
Thay thế khớp: Trong trường hợp nghiêm trọng, khi bệnh viêm khớp gây hủy hoại nghiêm trọng cho khớp, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật thay thế khớp bằng khớp nhân tạo.
Điều trị bổ sung: Một số người bệnh có thể được khuyến nghị sử dụng các loại thuốc bổ sung như glucosamine, chondroitin để giảm triệu chứng và cải thiện sức khỏe của khớp. Ngoài ra sử dụng thực phẩm hoặc viên uống bổ sung chứa thành phần NMN (Nicotinamide mononucleotide) cũng có tác dụng rất lớn trong việc làm tăng mật độ xương và cơ bắp, hỗ trợ làm chậm quá trình lão hoá cơ xương khớp một cách rất hiệu quả.
Trên đây là những thông tin cần biết về bệnh viêm khớp, việc nắm rõ những nguyên nhân gây bệnh, tình trạng cũng như cách phòng ngừa sẽ giúp bạn hạn chế được những cơn đau cũng như biến chứng do viêm khớp gây ra.