Sinh sôi, thay thế: Tìm hiểu về vòng đời của tế bào

1. Vòng đời của tế bào là gì?

Vòng đời của tế bào hay chu kỳ tế bào (Cell cycle) là một chuỗi các sự kiện diễn ra trong tế bào khi tế bào phát triển và phân chia. Một tế bào dành phần lớn thời gian của nó trong cái được gọi là kỳ trung gian. Trong thời gian này, nó phát triển, sao chép các nhiễm sắc thể và chuẩn bị cho quá trình phân chia tế bào. Tế bào sau đó rời khỏi kỳ trung gian, trải qua quá trình nguyên phân và hoàn thành quá trình phân chia. Các tế bào tạo thành, được gọi là tế bào con, mỗi tế bào bước vào kỳ trung gian của riêng chúng và bắt đầu một vòng đời của tế bào mới.

2. Các giai đoạn của vòng đời tế bào

Vòng đời tế bào là một quá trình gồm 4 giai đoạn bao gồm: Pha G1, pha tổng hợp S, pha G2 và nguyên phân (M), mà một tế bào trải qua khi nó phát triển và phân chia. Sau khi hoàn thành chu trình, nó sẽ bắt đầu lại quá trình từ G1 hoặc thoát qua G0. Từ G0, tế bào có thể trải qua quá trình biệt hóa ở giai đoạn cuối.

Các giai đoạn giữa một lần nguyên phân và lần tiếp theo, bao gồm G1, S và G2, được gọi chung là kỳ trung gian .

Pha G1:

• Tế bào tăng kích thước;
• Các chất cần thiết cho sự thay thế tế bào được nhân đôi.

Giai đoạn S:

• Sao chép DNA;
• Nhiễm sắc thể đơn trong số 46 nhiễm sắc thể (23 cặp) được sao chép bởi tế bào.

Pha G2:

• Tế bào phát triển hơn;
• Bào quan và prôtêin phát triển để chuẩn bị cho sự thay thế tế bào.

Giai đoạn M:

• Nguyên phân theo sau là phân bào (tách tế bào);
• Hình thành hai tế bào con giống hệt nhau.

Pha G0:

Trong khi một số tế bào liên tục phân chia thì những tế bào khác không hoạt động. Các tế bào này thoát khỏi G1 và đi vào trạng thái nghỉ gọi là G0. Trong G0, một tế bào đang thực hiện chức năng của nó mà không tích cực chuẩn bị phân chia. G0 là trạng thái vĩnh viễn đối với một số tế bào, trong khi những tế bào khác có thể bắt đầu phân chia lại nếu chúng nhận được tín hiệu phù hợp.

3. Điều hòa chu kì tế bào

Sự thay thế tế bào trong chu kỳ tế bào được kiểm soát bởi các điểm kiểm tra khác nhau ở các giai đoạn khác nhau. Chúng phát hiện xem một tế bào có chứa DNA bị hư hỏng hay không và đảm bảo những tế bào đó không sao chép và phân chia. Điểm hạn chế r (R) được đặt tại G1 và là điểm kiểm soát chính. Phần lớn các tế bào đi qua điểm R sẽ hoàn thành toàn bộ chu trình. Các điểm kiểm tra khác được đặt tại các điểm chuyển tiếp giữa G1 và S, và G2 và M.

Nếu DNA bị hư hỏng được phát hiện tại bất kỳ điểm kiểm tra nào thì việc kích hoạt điểm kiểm tra đó sẽ dẫn đến việc sản xuất protein p53 tăng lên. P53 là một gen ức chế khối u ngăn chặn sự tiến triển của chu kỳ tế bào và bắt đầu cơ chế sửa chữa DNA bị hư hỏng. Nếu DNA này không thể được sửa chữa, nó đảm bảo tế bào sẽ trải qua quá trình chết theo chương trình và không thể tái tạo được nữa.

Chu trình này cũng được điều chỉnh chặt chẽ bởi các cyclin kiểm soát sự phát triển của tế bào bằng cách kích hoạt các enzyme kinase phụ thuộc cyclin (CDK).

4. Cách thúc đẩy tế bào sinh sôi

Có thể thúc đẩy tế bào sinh sôi, phát triển thông qua việc tác động đến một số yếu tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến sự tăng sinh của tế bào gốc như sau.

4.1. Nhịn ăn gián đoạn và hạn chế calo làm tăng sinh tế bào gốc

Số lượng tế bào gốc lưu thông trong máu tăng lên khi hạn chế calo. Ngoài ra, tuổi thọ của các cơ quan được kéo dài. Nhịn ăn gián đoạn là một cách tốt để tạo ra tế bào gốc và tăng chức năng tổng thể của các tế bào.

4.2. Thúc đẩy tế bào sinh sôi bằng cách giảm Triglyceride

Triglyceride là hệ thống lưu trữ carbohydrate không mong muốn. Tiêu thụ nhiều carbohydrate hơn chúng ta đốt cháy dẫn đến triglycerid cao. Những người có triglycerid cao dễ tăng cân, dẫn đến hội chứng chuyển hóa. Ngoài ra, các tế bào gốc không phát triển tốt trong các cơ thể có triglycerid cao. 

Dùng nhiều axit béo omega-3 chất lượng cao hơn có thể cân bằng triglycerid và giúp phát triển tế bào gốc. Axit béo omega-3 cũng sẽ hỗ trợ các quá trình viêm khỏe mạnh, một dấu hiệu cho hoạt động của tế bào gốc.

4.3. Tập thể dục tăng cường hoạt động của tế bào gốc

Tăng sinh tế bào gốc được tăng cường với tập thể dục. Đặc biệt, bài tập aerobic đã được chứng minh là giúp tế bào gốc biến thành xương thay vì chất béo. Các nhà khoa học tại Đại học Illinois đã phát hiện ra rằng các tế bào gốc được kích hoạt trong cơ bắp khi tập thể dục. Các tế bào gốc trung mô tăng sinh trong quá trình tập luyện, hình thành các cấu trúc xương và cơ mới.

4.4. Giảm tiêu thụ đường giúp thúc đẩy tế bào sinh sôi 

Chứng viêm mãn tính và hội chứng chuyển hóa có thể xảy ra do có quá nhiều đường trong hệ thống của chúng ta. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc giảm tiêu thụ glucose sẽ làm tăng tuổi thọ của tế bào gốc. Đường đã qua chế biến rất dễ phát hiện, tuy nhiên, carbohydrate cũng chuyển thành glucose trong hệ thống của chúng ta và gây ra bệnh nhiên liệu. Giảm đường cải thiện hoạt động của tế bào gốc. Cắt bỏ đường và giảm carbohydrate rất được khuyến khích cho những người đang trải qua cấy ghép tế bào gốc.

4.5. Hỗ trợ quá trình viêm lành mạnh

Tình trạng viêm ức chế hoạt động của tế bào gốc và làm giảm quá trình sản xuất các yếu tố điều trị của chúng. Do đó, để thúc đẩy sự phát triển của tế bào gốc, tình trạng viêm phải được giảm thiểu. Không ăn các thực phẩm gây viêm như thực phẩm chế biến sẵn, soda và rượu.

4.6. Bổ sung tế bào gốc

Có 2 trường hợp chính để hỗ trợ tăng sinh tế bào gốc, thứ nhất là khi tế bào gốc được cấy ghép và thứ hai là hỗ trợ quá trình sản xuất tế bào gốc tự nhiên của cơ thể. Trong cả hai trường hợp, các chất bổ sung sau đây có thể giúp ích:

• Vitamin D3: thúc đẩy khả năng của các tế bào gốc để tạo ra các mô và cơ quan mới khỏe mạnh. Vitamin D điều chỉnh tăng hoạt động của tế bào gốc trong cả tế bào gốc phôi và iPSC.
• Resveratrol: Tế bào gốc trung mô (xương và cơ) được nghiên cứu và sử dụng rộng rãi cho các liệu pháp tế bào gốc. Resveratrol đã được chứng minh là hỗ trợ quá trình hình thành xương. Do đó, nó là một chất bổ sung quan trọng để tăng cường khả năng của tế bào gốc. Resveratrol hỗ trợ các đặc tính của con đường gây viêm khỏe mạnh và làm trẻ hóa tế bào động vật - đặc biệt là tế bào gốc trung mô.
• Curcumin: Tiêu thụ chất bổ sung nghệ / curcumin hỗ trợ hoạt động chống oxy hóa, làm giảm sự tích tụ gốc tự do. Curcumin là một chất chống oxy hóa mạnh. Ngoài ra, chất curcumin đã được chứng minh là làm tăng sự phát triển trong các tế bào gốc thần kinh .
• NMN cải thiện sức khỏe tế bào gốc: Trong quá trình lão hóa, các tế bào gốc suy giảm và bị rối loạn chức năng. Nhiều nghiên cứu cho thấy NMN có thể cải thiện sức khỏe tế bào gốc và tự sản sinh ra tế bào mới.

Hy vọng thông qua bài viết đã giúp bạn hiểu hơn về vòng đời của tế bào. Ngày nay, ngoài việc ăn uống khoa học và sinh hoạt lành mạnh thì bạn có thể thực phẩm bảo vệ sức khỏe có chứa thành phần Nicotinamide Mononucleotide. Nicotinamide Mononucleotide có khả năng làm tăng nồng độ NAD+ và giúp tế bào tăng sản sinh năng lượng ATP, sửa chữa DNA bị hư tổn, tế bào mất khả năng phân chia, sao chép DNA không chính xác và đồng thời kích hoạt gen trường thọ Sirtuins. Nhờ đó giúp thúc đẩy tế bào sinh sôi 1 cách hiệu quả.