Các triệu chứng của mãn kinh có thể khác nhau đối với phụ nữ và trong suốt giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh. Vấn đề liên quan đến giấc ngủ là rất phổ biến, với các rối loạn giấc ngủ ảnh hưởng đến 39 đến 47 % phụ nữ tiền mãn kinh và 35 đến 60 % phụ nữ mãn kinh. Trong giai đoạn mãn kinh, các triệu chứng thường gặp bao gồm mất ngủ, rối loạn hô hấp khi ngủ và các rối loạn giấc ngủ khác.
Mất ngủ là tình trạng khó ngủ hoặc khó giữ giấc ngủ kéo dài, xảy ra nhiều hơn 3 đêm mỗi tuần. Những người bị mất ngủ thường có ngủ không yên giấc, thiếu ngủ, thức dậy sớm và thường cảm thấy buồn ngủ và mệt mỏi trong ngày. Sự thiếu ngủ gây ra bởi mất ngủ có thể làm tăng cảm giác lo lắng và khó chịu, làm suy giảm sự tập trung, trí nhớ, gây ra đau đầu và tình trạng viêm nhiễm.
Theo ước tính, cứ 7 người trưởng thành thì có ít nhất 1 người mắc chứng mất ngủ tuổi tiền mãn kinh và mãn kinh. Đối với phụ nữ, con số này gần như gấp đôi. Nguy cơ mất ngủ tăng lên vào thời kỳ mãn kinh, với tới 61% phụ nữ mãn kinh báo cáo có triệu chứng mất ngủ.
Rối loạn hô hấp khi ngủ là tình trạng xuất hiện các triệu chứng như ngáy và ngưng thở khi ngủ, thường gặp và nghiêm trọng hơn ở phụ nữ mãn kinh. Rối loạn ngủ khi ngưng thở do tắc nghẽn đường thở trong giấc ngủ, dẫn đến những lúc ngừng thở, kèm theo tiếng ngáy và ngạt mũi, cùng với chất lượng giấc ngủ giảm đi. Khi vào giai đoạn tiền mãn kinh, nguy cơ mắc bệnh tăng 4% mỗi năm. Nghiên cứu gần đây cho thấy mức độ progesterone thấp, có thể góp phần gây ra rối loạn hô hấp khi ngủ đặc biệt là ngưng thở.
Các rối loạn giấc ngủ khác có thể phát triển trong thời kỳ mãn kinh, bao gồm hội chứng chân không yên và rối loạn cử động chân tay theo chu kỳ. Những rối loạn này gây ra cảm giác khó chịu hoặc đau nhức ở chân, đặc biệt là vào ban đêm hoặc khi nghỉ ngơi. Cảm giác khó chịu này khiến người bệnh muốn di chuyển chân để giảm bớt cảm giác khó chịu, nhưng việc di chuyển lại gây khó ngủ sau khi mãn kinh.
Khi phụ nữ vào thời kỳ mãn kinh, cơ quan sinh sản của họ sẽ ngừng sản xuất hormone estrogen và progesterone. Cả 2 hormone này đều có tác dụng trong nhiều quá trình trong cơ thể, bao gồm mất ngủ tuổi tiền mãn kinh và mãn kinh, cảm giác thèm ăn, giảm ham muốn tình dục và các vấn đề khác nữa. Do đó, khi hormone này bị giảm, phụ nữ có thể gặp phải các vấn đề liên quan đến giấc ngủ như rối loạn ngủ khi ngưng thở, chứng chân không yên và rối loạn cử động chân tay theo chu kỳ và mất ngủ.
Ngoài ra, việc thay đổi nội tiết tố cũng có thể gây ra thay đổi tâm trạng, tăng stress và lo âu. Trong thời kỳ mãn kinh, phụ nữ có thể gặp phải nhiều căng thẳng trong cuộc sống, như chăm sóc người già, lo lắng về việc lão hóa và con cái lớn tuổi. Những căng thẳng này cũng có thể gây ra các vấn đề giấc ngủ.
Thay đổi chu kỳ giấc ngủ cũng là một yếu tố khác góp phần vào vấn đề giấc ngủ khi phụ nữ vào thời kỳ mãn kinh. Khi chúng ta lớn tuổi, chu kỳ giấc ngủ thường không còn như trước nữa, chúng ta cảm thấy mệt mỏi sớm hơn và thức dậy sớm hơn, dẫn đến giấc ngủ ít hơn.
Ngoài ra, các vấn đề khác như đau khớp, đau cơ thể và vấn đề về bàng quang cũng là những nguyên nhân gây ra mất ngủ ở phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh.
Có 2 phương pháp điều trị mãn kinh phổ biến, đó là thay thế hormone estrogen (ERT) và thay thế hormone (HRT), gồm estrogen và progesterone. Cả 2 phương pháp này đã được chứng minh là hiệu quả trong giảm các triệu chứng mãn kinh, bao gồm mất ngủ.
Tuy nhiên, HRT có những rủi ro nghiêm trọng, đặc biệt là đối với những phụ nữ có tiền sử bệnh đông máu, đột quỵ, cơn đau tim và một số loại ung thư. Do đó, các bác sĩ khuyến cáo chỉ nên sử dụng HRT ở liều tối thiểu và trong thời gian ngắn. Các loại thuốc chống trầm cảm và SSRIs, sản phẩm đậu nành, và melatonin đều có thể giúp giảm triệu chứng mãn kinh và cải thiện giấc ngủ.
Ngoài ra, trị liệu hành vi nhận thức (CBT) cũng là một phương pháp hiệu quả để giảm mất ngủ, bao gồm các triệu chứng liên quan đến mãn kinh. Trong CBT, bạn làm việc với một nhà tâm lý trị liệu để nhận ra những suy nghĩ và hành vi đang ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ của bạn, và học cách thay thế chúng bằng những hành vi lành mạnh khác để có một giấc ngủ tốt.
Dưới đây là một số lời khuyên để ngủ ngon hơn khi mãn kinh:
Trên đây là một số thông tin cơ bản về rối loạn giấc ngủ ở phụ nữ mãn kinh. Tuy nhiên, không phải phụ nữ nào cũng gặp phải các vấn đề này và không phải giải pháp nào cũng phù hợp với tất cả mọi người. Nếu bạn gặp vấn đề về giấc ngủ sau khi mãn kinh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia về sức khỏe của bạn để được tư vấn và điều trị phù hợp. Chúc bạn có giấc ngủ ngon và sức khỏe tốt!
