Nguyên nhân khiến hệ miễn dịch bị rối loạn

Hệ miễn dịch là gì?

Hệ thống miễn dịch là mạng lưới phức tạp các tế bào, mô và cơ quan cùng nhau tạo thành hàng rào giúp chống lại các tình trạng nhiễm trùng hoặc bệnh lý trong cơ thể. Trong đó, hệ bạch huyết là một phần chính của hệ miễn dịch gồm các hạch bạch huyết và mạch máu phân nhánh khắp cơ thể mang theo chất lỏng chứa dịch mô, chất thải và tế bào hệ thống miễn dịch. Các hạch bạch huyết lại là các khối nhỏ hình hạt đậu của tế bào hệ thống miễn dịch được kết nối bởi các mạch bạch huyết chứa các tế bào bạch cầu giúp chống lại các tác nhân ngoại lai như virus, vi khuẩn, thậm chí là tế bào ung thư. Ngoài ra còn có một số thành phần khác của hệ miễn dịch như:

• Da giúp ngăn vi trùng xâm nhập vào cơ thể
• Màng nhầy đóng vai trò như lớp lót bên trong một số cơ quan và khoang cơ thể có thể tạo ra chất nhầy hoặc một số chất khác giúp bẫy và chống lại vi khuẩn
• Các tế bào bạch cầu chống lại vi khuẩn

Rối loạn hệ thống miễn dịch là như thế nào?

Khi một hệ miễn dịch hoạt động không bình thường được gọi là rối loạn hệ thống miễn dịch, các dạng rối loạn hệ thống miễn dịch có thể là:

• Khi sinh ra đã có hệ miễn dịch kém được gọi là thiếu hụt miễn dịch nguyên phát
• Mắc bệnh làm hệ miễn dịch suy yếu được gọi là suy giảm miễn dịch mắc phải
• Có một hệ thống miễn dịch quá tích cực gây ra các phản ứng dị ứng
• Có một hệ thống miễn dịch chống lại cơ thể gọi là bệnh tự miễn

Nguyên nhân gây rối loạn hệ miễn dịch

Tuỳ thuộc là kiểu rối loạn miễn dịch mà nguyên nhân gây ra có thể khác nhau, cụ thể như sau:

Suy giảm miễn dịch:

• Sự thiếu hụt miễn dịch có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn
• Sự suy giảm miễn dịch tạm thời có thể gây ra bởi các bệnh nhiễm trùng thông thường như cúm, bệnh bạch cầu đơn nhân gây ức chế hệ thống miễn dịch
• Các trường hợp hệ miễn dịch suy yếu nghiêm trọng có thể do các tế bào miễn dịch là mục tiêu của nhiễm trùng như bệnh HIV
• Bệnh nhân được hoá trị, cấy ghép tuỷ xương hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch cũng sẽ bị suy yếu hệ thống miễn dịch cho đến khi mức độ tế bào miễn dịch được phục hồi
• Mang thai cũng gây ức chế hệ thống miễn dịch của người mẹ, làm tăng khả năng bị nhiễm trùng bởi các vi khuẩn thông thường

Dị ứng:

• Dị ứng thực chất là một dạng phản ứng quá mẫn cảm của hệ miễn dịch đối với các tác nhân vô hại trong môi trường như thức ăn hoặc phấn hoa
• Việc sản xuất quá mức các kháng thể đáp ứng với chất gây dị ứng sẽ kích hoạt các tế bào miễn dịch như bạch cầu ái kiềm, tế bào mast giải phóng các hoá chất gây viêm như histamin.

Bệnh tự miễn dịch:

• Các bệnh tự miễn dịch xảy ra khi các tế bào miễn dịch tự chống lại cơ thể và không kiểm soát được gây ảnh hưởng tới toàn bộ cơ thể
• Các kháng thể của con người khi có bệnh tự miễn có khả năng nhận ra tất cả các kháng nguyên của tế bào khỏe mạnh dẫn tới phản ứng có hại

Nhiễm trùng huyết:

• Nhiễm trùng huyết là tình trạng nhiễm trùng máu hoặc viêm nhiễm toàn thân do sự giải phóng không kiểm soát được của các cytokine kích hoạt các tế bào miễn dịch khắp cơ thể
• Đây là tình trạng hết sức nghiêm trọng và thường được kích hoạt bởi quá trình nhiễm khuẩn. Tuy nhiên bản thân hoạt động của các cytokine cũng tạo ra “cơn bão cytokine” dễ dẫn tới giảm huyết áp, sốc nhiễm trùng và suy đa cơ quan

Ung thư:

• Một số dạng ung thư có thể được gây ra trực tiếp bởi sự phát triển không kiểm soát của các tế bào miễn dịch như bệnh bạch cầu, ung thư hạch, u tuỷ. Sự phát triển không kiểm soát của bất kỳ loại tế bào nào trong số các tế bào bạch cầu, tế bào lympho hoặc tế bào B trưởng thành, tế bào plasma đều có thể gây ung thư

Tóm lại, có rất nhiều nguyên nhân gây ra rối loạn hệ miễn dịch trong cơ thể thiếu hụt miễn dịch bẩm sinh, suy giảm miễn dịch mắc phải do bệnh tật, do thuốc, phản ứng miễn dịch quá mức gây dị ứng… Vì vậy việc tăng cường hệ miễn dịch trong cơ thể rất cần thiết và chính là tạo một hàng rào đầu tiên hết sức quan trọng trong bảo vệ sức khoẻ tổng thể.