Mất ngủ và các vấn đề sức khỏe tâm thần thường đi đôi với nhau. Đa số những người bị rối loạn tâm lý cũng mắc chứng mất ngủ, và khoảng 1/3 những người được chẩn đoán mắc chứng mất ngủ kinh niên cũng có các vấn đề sức khỏe tâm thần.
Những người mắc chứng mất ngủ gặp khó khăn trong việc ngủ và duy trì giấc ngủ. Họ cũng thường có các triệu chứng trùng khớp với các rối loạn tâm lý. Các triệu chứng mất ngủ rối loạn tâm thần bao gồm:
Đối với những người mắc chứng rối loạn mất ngủ, việc không có đủ giấc ngủ hoặc có giấc ngủ kém chất lượng có thể tăng nguy cơ phát triển các rối loạn sức khỏe tâm thần, làm tăng các triệu chứng của các rối loạn hiện có hoặc làm giảm hiệu quả của liệu pháp điều trị.
Bằng chứng cho thấy, thiếu ngủ có thể gây ra những thay đổi tâm trạng tương tự như những thay đổi được thấy ở người lo lắng và trầm cảm. Nói cách khác, những người mắc chứng mất ngủ có thể dễ cáu gắt và có tâm trạng tiêu cực. Họ cũng có thể có ham muốn tình dục giảm hoặc có những sai lầm trong đánh giá tình huống.
Tình trạng mệt mỏi cũng thường gặp, dẫn đến sự buồn ngủ và nhu cầu nghỉ ngơi tăng lên. Những người mắc chứng mất ngủ có thể thấy mình đang ngủ vào những thời điểm không thích hợp. Mối quan hệ với đối tác và người khác có thể trở nên căng thẳng và họ có thể rút lui khỏi các hoạt động thường ngày. Hiệu suất làm việc cũng có thể giảm sút, đến mức mà những người này có thể bị từ chối thăng tiến hoặc mất việc làm.
Những người mắc các rối loạn tâm thần và bị chẩn đoán mắc các rối loạn mất ngủ đối mặt với những thách thức đặc biệt. Các triệu chứng của rối loạn tâm thần của họ có thể trở nên nặng hơn do giấc ngủ không đều và liệu pháp điều trị của họ có thể không hiệu quả như mong đợi. Nhìn chung, những người mắc các rối loạn tâm thần và chứng mất ngủ có thể khó khăn trong việc xử lý các nhiệm vụ hàng ngày.
Các vấn đề về giấc ngủ có liên quan đến nhiều tình trạng sức khỏe tâm thần, bao gồm trầm cảm, rối loạn mất ngủ, rối loạn lo âu, rối loạn lưỡng cực và các bệnh khác.
Chứng mất ngủ là một đặc điểm chính của trầm cảm. Khoảng 90% những người mắc chứng rối loạn tâm lý này gặp khó khăn khi ngủ hoặc duy trì giấc ngủ. Như với các rối loạn tâm lý khác, các rối loạn giấc ngủ tăng nguy cơ phát triển trầm cảm và các cơn trầm cảm có thể làm cho giấc ngủ trở nên khó khăn hơn.
Những người mắc trầm cảm trải qua nhiều triệu chứng khác nhau, bao gồm:
Những người được chẩn đoán mắc trầm cảm thường ghi nhận đã có chứng mất ngủ trước đó. Nghiên cứu cũng cho thấy, chất lượng giấc ngủ của một người có thể dự đoán khả năng tái phát bệnh trầm cảm.
Phần lớn những người bị rối loạn lo âu cảm thấy khó đi vào giấc ngủ hoặc ngủ không sâu giấc. Nhiều người thường xuyên lo lắng hoặc lo lắng về các yếu tố gây căng thẳng trong cuộc sống đôi khi làm gián đoạn giấc ngủ của họ.
Tuy nhiên, rối loạn lo âu khác ở chỗ chúng mang lại sự sợ hãi và lo lắng không giải quyết được. Nỗi lo lắng không được giải quyết có thể ảnh hưởng đến khả năng ngủ ngon giấc lâu dài của một người, cũng như làm gián đoạn công việc, cuộc sống học đường và các mối quan hệ cá nhân của họ.
Rối loạn lưỡng cực là 1 tình trạng sức khỏe tâm thần, nhận biết bằng những thay đổi về tâm trạng, mức độ tập trung và năng lượng. Những người mắc chứng rối loạn lưỡng cực trải qua sự thay đổi giữa các giai đoạn trầm cảm, hưng phấn và trong một số trường hợp là chứng mê sảng.
Các nghiên cứu cho thấy, hầu hết những người mắc rối loạn lưỡng cực gặp khó khăn về giấc ngủ. Những người đang ở trong giai đoạn trầm cảm của rối loạn lưỡng cực thường gặp vấn đề về giấc ngủ như mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều.
Trong khi đó, những người đang trong giai đoạn hưng phấn của rối loạn lưỡng cực thường có nhu cầu giấc ngủ giảm đi. Điều này khác với khả năng không thể ngủ trong giai đoạn trầm cảm của rối loạn lưỡng cực. Ví dụ, họ có thể đi một vài ngày liền không ngủ, nhưng vẫn cảm thấy có đủ năng lượng và không mệt mỏi.
Một số nghiên cứu cho thấy, rối loạn giấc ngủ ở những người mắc rối loạn lưỡng cực có liên quan đến sự thay đổi trong chu kỳ giấc ngủ và thức dậy trong ngày.
Mất ngủ và rối loạn sử dụng chất gây nghiện (SUD) thường đi kèm với nhau. Những người bị mất ngủ có nhiều khả năng phát triển vấn đề sử dụng chất kích thích. Ngoài ra, những rắc rối với chứng mất ngủ thường xảy ra ở những người đang hồi phục sau chứng rối loạn sử dụng chất gây nghiện và có thể góp phần làm tái sử dụng chất gây nghiện.
Những người bị SUD lạm dụng các chất như thuốc theo toa, rượu và ma túy bất hợp pháp. Rối loạn sử dụng chất gây nghiện thường xảy ra cùng với các tình trạng sức khỏe tâm thần khác như trầm cảm, rối loạn lưỡng cực, rối loạn lo âu và tâm thần phân liệt.
Các chuyên gia cho rằng, việc sử dụng chất gây nghiện có thể ảnh hưởng đến quá trình điều chỉnh giấc ngủ và thức dậy của con người. Ví dụ, rượu có tác dụng an thần giúp con người thư giãn, cho nên một số người sử dụng rượu trước khi đi ngủ để giúp họ ngủ. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy hơn 10% người sử dụng rượu để giúp họ ngủ, và những người bị rối loạn giấc ngủ thường sử dụng rượu nhiều hơn.
Sử dụng chất gây nghiện có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của người dùng, bất kể họ đang sử dụng, đang trải qua quá trình cai nghiện hay đang trong quá trình phục hồi. Mất ngủ là một vấn đề chính đối với những người đang cố gắng kiểm soát cơn nghiện, và những rối loạn giấc ngủ có thể kéo dài trong nhiều năm sau khi người dùng ngừng sử dụng chất gây nghiện. Nghiên cứu cho thấy rối loạn giấc ngủ liên tục trong quá trình phục hồi làm tăng nguy cơ tái sử dụng chất gây nghiện.
Rối loạn tâm thần phân liệt là 1 rối loạn tâm thần được nhận biết bởi sự thay đổi trong hành vi, suy nghĩ và cảm xúc của người bệnh. Những người mắc rối loạn tâm thần phân liệt có thể trải qua những trải nghiệm không thực tế hoặc tin tưởng mạnh mẽ vào những điều không đúng sự thật. Điều không hiếm khi xảy ra là họ thiếu động lực, mất quan tâm đến cuộc sống hàng ngày, rút lui khỏi gia đình và bạn bè, hoặc không tìm thấy niềm vui trong cuộc sống.
Những người mắc rối loạn tâm thần phân liệt có nhiều vấn đề về giấc ngủ. Nghiên cứu cho thấy một phần đáng kể người mắc rối loạn tâm thần phân liệt báo cáo các triệu chứng mất ngủ. Những rối loạn giấc ngủ khác cũng xảy ra ở những người mắc rối loạn tâm thần phân liệt, bao gồm cả sự rối loạn nhịp sinh học và cách họ trải qua các giai đoạn giấc ngủ.
Giống như rối loạn sử dụng chất, mất ngủ có thể tăng nguy cơ tái phát đối với những người đang điều trị rối loạn tâm thần phân liệt.
2 phương pháp chính để điều trị rối loạn tâm thần gây mất ngủ là tâm lý trị liệu hành vi (CBT-I) và sử dụng thuốc kê đơn.
Khi điều trị rối loạn tâm thần gây mất ngủ cho những người đang nhận liệu pháp cho tình trạng sức khỏe tâm thần, có một số yếu tố độc đáo cần được xem xét. Ví dụ, một số loại thuốc điều trị sức khỏe tâm thần có thể gây mất ngủ. Và một số loại thuốc không nên được kê đơn cho những người mắc rối loạn sử dụng chất gây nghiện, do nguy cơ lạm dụng và quá liều.
Vì những lý do này, bất kỳ ai đang được điều trị cho tình trạng sức khỏe tâm thần và rối loạn mất ngủ nên phối hợp với bác sĩ để phát triển kế hoạch điều trị hiệu quả nhất và hiểu rõ các rủi ro và lợi ích của nó.
Điều quan trọng đối với những người đang phải đối mặt với mất ngủ rối loạn tâm thần là có thói quen ngủ tốt và lành mạnh. Thường được gọi là vệ sinh giấc ngủ, các thói quen ngủ tốt giúp đảm bảo rằng người bệnh được nghỉ ngơi đầy đủ để hỗ trợ sức khỏe thể chất và tinh thần.
Một số người bệnh mất ngủ rối loạn tâm thần có thể gặp khó khăn khi tích hợp các thực hành chăm sóc bản thân như vệ sinh giấc ngủ vào đời sống hàng ngày của họ. Tuy nhiên, có một số chiến lược đơn giản mà người bệnh có thể bắt đầu với:
Trên đây là phần giải đáp cho câu hỏi “mất ngủ rối loạn tâm thần có liên quan đến nhau không?”. Qua bài đó có thể thấy rằng, mất ngủ có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tâm thần và tình trạng tâm lý của một người. Tuy nhiên, việc điều trị cần tiếp cận và đánh giá kỹ lưỡng để xác định nguyên nhân chính xác và phải có sự giám sát từ các chuyên gia y tế tâm lý.
