vi
Tiếng Việt
vi
Tiếng Việt
English
English
日本語
日本語
Chia sẻ:

Mất ngủ rối loạn tâm thần có liên quan đến nhau không?

26/05/2023
Mất ngủ dẫn đến tâm thần, ngoài ra có thể gây ra sự mệt mỏi, ảnh hưởng đến tinh thần và khả năng hoạt động hàng ngày. Để hiểu rõ hơn về những thông tin liên quan đến mất ngủ rối loạn tâm thần, mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây.

Mất ngủ và bệnh tâm thần có mối liên hệ như thế nào?

Mất ngủ và các vấn đề sức khỏe tâm thần thường đi đôi với nhau. Đa số những người bị rối loạn tâm lý cũng mắc chứng mất ngủ, và khoảng 1/3 những người được chẩn đoán mắc chứng mất ngủ kinh niên cũng có các vấn đề sức khỏe tâm thần.

Những người mắc chứng mất ngủ gặp khó khăn trong việc ngủ và duy trì giấc ngủ. Họ cũng thường có các triệu chứng trùng khớp với các rối loạn tâm lý. Các triệu chứng mất ngủ rối loạn tâm thần bao gồm:

  • Dễ cáu gắt.
  • Gặp các vấn đề trong giao tiếp xã hội trong công việc và học tập.
  • Chán nản và mất động lực.
  • Dễ nóng giận. hay gây hấn.
  • Tăng động.
mat-ngu-roi-loan-tam-than
Dễ cáu gắt là một trong những triệu chứng của mất ngủ rối loạn tâm thần 

Mất ngủ dẫn đến tâm thần như thế nào?

Đối với những người mắc chứng rối loạn mất ngủ, việc không có đủ giấc ngủ hoặc có giấc ngủ kém chất lượng có thể tăng nguy cơ phát triển các rối loạn sức khỏe tâm thần, làm tăng các triệu chứng của các rối loạn hiện có hoặc làm giảm hiệu quả của liệu pháp điều trị.

Bằng chứng cho thấy, thiếu ngủ có thể gây ra những thay đổi tâm trạng tương tự như những thay đổi được thấy ở người lo lắng và trầm cảm. Nói cách khác, những người mắc chứng mất ngủ có thể dễ cáu gắt và có tâm trạng tiêu cực. Họ cũng có thể có ham muốn tình dục giảm hoặc có những sai lầm trong đánh giá tình huống.

Tình trạng mệt mỏi cũng thường gặp, dẫn đến sự buồn ngủ và nhu cầu nghỉ ngơi tăng lên. Những người mắc chứng mất ngủ có thể thấy mình đang ngủ vào những thời điểm không thích hợp. Mối quan hệ với đối tác và người khác có thể trở nên căng thẳng và họ có thể rút lui khỏi các hoạt động thường ngày. Hiệu suất làm việc cũng có thể giảm sút, đến mức mà những người này có thể bị từ chối thăng tiến hoặc mất việc làm.

Những người mắc các rối loạn tâm thần và bị chẩn đoán mắc các rối loạn mất ngủ đối mặt với những thách thức đặc biệt. Các triệu chứng của rối loạn tâm thần của họ có thể trở nên nặng hơn do giấc ngủ không đều và liệu pháp điều trị của họ có thể không hiệu quả như mong đợi. Nhìn chung, những người mắc các rối loạn tâm thần và chứng mất ngủ có thể khó khăn trong việc xử lý các nhiệm vụ hàng ngày.

Bệnh tâm thần có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ như thế nào?

Các vấn đề về giấc ngủ có liên quan đến nhiều tình trạng sức khỏe tâm thần, bao gồm trầm cảm, rối loạn mất ngủ, rối loạn lo âu, rối loạn lưỡng cực và các bệnh khác.

mat-ngu-roi-loan-tam-than
Rối loạn mất ngủ gây ảnh hưởng đến sức khỏe 

Trầm cảm

Chứng mất ngủ là một đặc điểm chính của trầm cảm. Khoảng 90% những người mắc chứng rối loạn tâm lý này gặp khó khăn khi ngủ hoặc duy trì giấc ngủ. Như với các rối loạn tâm lý khác, các rối loạn giấc ngủ tăng nguy cơ phát triển trầm cảm và các cơn trầm cảm có thể làm cho giấc ngủ trở nên khó khăn hơn.

Những người mắc trầm cảm trải qua nhiều triệu chứng khác nhau, bao gồm:

  • Tuyệt vọng hoặc buồn bã;
  • Dễ cáu gắt, khó chịu hoặc giận dữ;
  • Thay đổi cân nặng và khẩu vị;
  • Mệt mỏi;
  • Cảm giác thất bại, tội lỗi và vô giá trị;
  • Khó khăn trong việc đưa ra quyết định;
  • Gặp vấn đề về ghi nhớ;
  • Gặp vấn đề về tập trung.

Những người được chẩn đoán mắc trầm cảm thường ghi nhận đã có chứng mất ngủ trước đó. Nghiên cứu cũng cho thấy, chất lượng giấc ngủ của một người có thể dự đoán khả năng tái phát bệnh trầm cảm. 

Rối loạn lo âu

Phần lớn những người bị rối loạn lo âu cảm thấy khó đi vào giấc ngủ hoặc ngủ không sâu giấc. Nhiều người thường xuyên lo lắng hoặc lo lắng về các yếu tố gây căng thẳng trong cuộc sống đôi khi làm gián đoạn giấc ngủ của họ. 

Tuy nhiên, rối loạn lo âu khác ở chỗ chúng mang lại sự sợ hãi và lo lắng không giải quyết được. Nỗi lo lắng không được giải quyết có thể ảnh hưởng đến khả năng ngủ ngon giấc lâu dài của một người, cũng như làm gián đoạn công việc, cuộc sống học đường và các mối quan hệ cá nhân của họ.

  • Rối loạn lo âu tổng quát (GAD): Rối loạn lo âu tổng quát xảy ra ở khoảng 5% đến 10% dân số. Giấc ngủ bị ảnh hưởng là một trong các tiêu chí chẩn đoán cho GAD. Việc phân biệt xem GAD hay rối loạn giấc ngủ xảy ra trước có thể khó khăn, vì cả hai rối loạn có chia sẻ các triệu chứng tương tự.
  • Rối loạn stress sau chấn thương (PTSD): Lên tới 90% bệnh nhân mắc rối loạn stress sau chấn thương gặp khó khăn khi ngủ. Cơn ác mộng thường xuyên xảy ra ở những người mắc PTSD, điều này có thể khiến họ sợ hãi khi ngủ.

Rối loạn lưỡng cực

Rối loạn lưỡng cực là 1 tình trạng sức khỏe tâm thần, nhận biết bằng những thay đổi về tâm trạng, mức độ tập trung và năng lượng. Những người mắc chứng rối loạn lưỡng cực trải qua sự thay đổi giữa các giai đoạn trầm cảm, hưng phấn và trong một số trường hợp là chứng mê sảng.

Các nghiên cứu cho thấy, hầu hết những người mắc rối loạn lưỡng cực gặp khó khăn về giấc ngủ. Những người đang ở trong giai đoạn trầm cảm của rối loạn lưỡng cực thường gặp vấn đề về giấc ngủ như mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều.

Trong khi đó, những người đang trong giai đoạn hưng phấn của rối loạn lưỡng cực thường có nhu cầu giấc ngủ giảm đi. Điều này khác với khả năng không thể ngủ trong giai đoạn trầm cảm của rối loạn lưỡng cực. Ví dụ, họ có thể đi một vài ngày liền không ngủ, nhưng vẫn cảm thấy có đủ năng lượng và không mệt mỏi.

Một số nghiên cứu cho thấy, rối loạn giấc ngủ ở những người mắc rối loạn lưỡng cực có liên quan đến sự thay đổi trong chu kỳ giấc ngủ và thức dậy trong ngày.

Rối loạn sử dụng chất gây nghiện

Mất ngủ và rối loạn sử dụng chất gây nghiện (SUD) thường đi kèm với nhau. Những người bị mất ngủ có nhiều khả năng phát triển vấn đề sử dụng chất kích thích. Ngoài ra, những rắc rối với chứng mất ngủ thường xảy ra ở những người đang hồi phục sau chứng rối loạn sử dụng chất gây nghiện và có thể góp phần làm tái sử dụng chất gây nghiện.

Những người bị SUD lạm dụng các chất như thuốc theo toa, rượu và ma túy bất hợp pháp. Rối loạn sử dụng chất gây nghiện thường xảy ra cùng với các tình trạng sức khỏe tâm thần khác như trầm cảm, rối loạn lưỡng cực, rối loạn lo âu và tâm thần phân liệt.

Các chuyên gia cho rằng, việc sử dụng chất gây nghiện có thể ảnh hưởng đến quá trình điều chỉnh giấc ngủ và thức dậy của con người. Ví dụ, rượu có tác dụng an thần giúp con người thư giãn, cho nên một số người sử dụng rượu trước khi đi ngủ để giúp họ ngủ. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy hơn 10% người sử dụng rượu để giúp họ ngủ, và những người bị rối loạn giấc ngủ thường sử dụng rượu nhiều hơn.

Sử dụng chất gây nghiện có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của người dùng, bất kể họ đang sử dụng, đang trải qua quá trình cai nghiện hay đang trong quá trình phục hồi. Mất ngủ là một vấn đề chính đối với những người đang cố gắng kiểm soát cơn nghiện, và những rối loạn giấc ngủ có thể kéo dài trong nhiều năm sau khi người dùng ngừng sử dụng chất gây nghiện. Nghiên cứu cho thấy rối loạn giấc ngủ liên tục trong quá trình phục hồi làm tăng nguy cơ tái sử dụng chất gây nghiện.

Tâm thần phân liệt

Rối loạn tâm thần phân liệt là 1 rối loạn tâm thần được nhận biết bởi sự thay đổi trong hành vi, suy nghĩ và cảm xúc của người bệnh. Những người mắc rối loạn tâm thần phân liệt có thể trải qua những trải nghiệm không thực tế hoặc tin tưởng mạnh mẽ vào những điều không đúng sự thật. Điều không hiếm khi xảy ra là họ thiếu động lực, mất quan tâm đến cuộc sống hàng ngày, rút lui khỏi gia đình và bạn bè, hoặc không tìm thấy niềm vui trong cuộc sống.

Những người mắc rối loạn tâm thần phân liệt có nhiều vấn đề về giấc ngủ. Nghiên cứu cho thấy một phần đáng kể người mắc rối loạn tâm thần phân liệt báo cáo các triệu chứng mất ngủ. Những rối loạn giấc ngủ khác cũng xảy ra ở những người mắc rối loạn tâm thần phân liệt, bao gồm cả sự rối loạn nhịp sinh học và cách họ trải qua các giai đoạn giấc ngủ.

Giống như rối loạn sử dụng chất, mất ngủ có thể tăng nguy cơ tái phát đối với những người đang điều trị rối loạn tâm thần phân liệt.

Làm thế nào để điều trị chứng mất ngủ rối loạn tâm thần?

2 phương pháp chính để điều trị rối loạn tâm thần gây mất ngủ là tâm lý trị liệu hành vi (CBT-I) và sử dụng thuốc kê đơn.

  • Tâm lý trị liệu hành vi (CBT-I): CBT-I là phương pháp điều trị ban đầu được ưu tiên cho mất ngủ. Phương pháp này bao gồm các yếu tố nhằm xác định và giảm những suy nghĩ và hành vi có tác động tiêu cực đến giấc ngủ. Một chuyên gia được đào tạo sẽ cung cấp kiến thức về vệ sinh giấc ngủ, kiểm soát tác động, điều trị hạn chế giấc ngủ, các bài tập thư giãn, kiến thức cơ bản về giấc ngủ và các chủ đề khác.
  • Thuốc kê đơn: Thường dành cho những người không phản ứng với CBT-I. Để đạt hiệu quả tốt nhất, thuốc nên được kết hợp với CBT-I và kiến thức về thói quen ngủ tốt. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ đã chấp thuận một số loại thuốc để điều trị mất ngủ. Trong một số trường hợp, các bác sĩ có thể kê đơn thuốc an thần không được chấp thuận để điều trị mất ngủ.

Khi điều trị rối loạn tâm thần gây mất ngủ cho những người đang nhận liệu pháp cho tình trạng sức khỏe tâm thần, có một số yếu tố độc đáo cần được xem xét. Ví dụ, một số loại thuốc điều trị sức khỏe tâm thần có thể gây mất ngủ. Và một số loại thuốc không nên được kê đơn cho những người mắc rối loạn sử dụng chất gây nghiện, do nguy cơ lạm dụng và quá liều.

Vì những lý do này, bất kỳ ai đang được điều trị cho tình trạng sức khỏe tâm thần và rối loạn mất ngủ nên phối hợp với bác sĩ để phát triển kế hoạch điều trị hiệu quả nhất và hiểu rõ các rủi ro và lợi ích của nó.

Điều quan trọng đối với những người đang phải đối mặt với mất ngủ rối loạn tâm thần là có thói quen ngủ tốt và lành mạnh. Thường được gọi là vệ sinh giấc ngủ, các thói quen ngủ tốt giúp đảm bảo rằng người bệnh được nghỉ ngơi đầy đủ để hỗ trợ sức khỏe thể chất và tinh thần.

mat-ngu-roi-loan-tam-than
Những người mất ngủ rối loạn tâm thần cần thay đổi thói quen hàng ngày 

Một số người bệnh mất ngủ rối loạn tâm thần có thể gặp khó khăn khi tích hợp các thực hành chăm sóc bản thân như vệ sinh giấc ngủ vào đời sống hàng ngày của họ. Tuy nhiên, có một số chiến lược đơn giản mà người bệnh có thể bắt đầu với:

  • Thiết lập lịch ngủ: Người bệnh nên xem xét thời gian cho công việc, học tập của mình, sau đó lên kế hoạch thời gian ngủ đều và đặt giờ thức dậy thường xuyên để đảm bảo ngủ đủ giấc.
  • Ghi nhật ký giấc ngủ: Việc ghi nhật ký giấc ngủ có thể giúp người bệnh và bác sĩ có thể hiểu hơn về giấc ngủ và tác động của chúng đến tâm trạng và chất lượng cuộc sống. Một số bác sĩ có thể cho phép người bệnh sử dụng các thiết bị giám sát để ghi lại giấc ngủ.
  • Tiếp xúc với đủ ánh sáng: Tiếp xúc với đủ ánh sáng giúp điều chỉnh chu kỳ thức dậy và giấc ngủ. Đi bộ ít nhất 30 phút vào mỗi buổi sáng có thể giúp người bệnh cảm thấy tỉnh táo hơn. 
  • Dành thời gian cho việc tập thể dục: Tập luyện thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày rất tốt cho cả giấc ngủ và tâm lý của người bệnh. Tập thể dục cải thiện tâm trạng và giúp người bệnh dễ ngủ hơn, tuy nhiên, nên tránh tập luyện quá gần giờ đi ngủ.

Trên đây là phần giải đáp cho câu hỏi “mất ngủ rối loạn tâm thần có liên quan đến nhau không?”. Qua bài đó có thể thấy rằng, mất ngủ có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tâm thần và tình trạng tâm lý của một người. Tuy nhiên, việc điều trị cần tiếp cận và đánh giá kỹ lưỡng để xác định nguyên nhân chính xác và  phải có sự giám sát từ các chuyên gia y tế tâm lý.

Các bài viết khác

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

27/06/2023
Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải và tăng vài kilogam cân nặng không mong muốn, có lẽ đã đến lúc bạn nên kiểm soát sức khỏe của mình. Dưới đây là 10 cách cải thiện sức khỏe thể chất của bạn ngay hôm nay.
Uống NMN có tốt không? 3 lưu ý phải biết trước khi dùng

Uống NMN có tốt không? 3 lưu ý phải biết trước khi dùng

22/11/2024
Những năm gần đây, NMN đang dần trở thành tâm điểm chú ý trong việc cải thiện năng lượng, đảo ngược lão hóa. Tuy nhiên, để tối ưu hiệu quả và tránh những rủi ro không mong muốn, có 3 lưu ý quan trọng mà bạn cần biết trước khi sử dụng NMN.
Tác dụng an toàn và chống lão hóa của Nicotinamide Mononucleotide (NMN) trong các thử nghiệm lâm sàng ở người

Tác dụng an toàn và chống lão hóa của Nicotinamide Mononucleotide (NMN) trong các thử nghiệm lâm sàng ở người

14/07/2024

Nicotinamide Mononucleotide (NMN) là một chất bổ sung dinh dưỡng đầy triển vọng trong việc ngăn ngừa quá trình lão hóa và cải thiện sức khỏe tổng thể. Các nghiên cứu lâm sàng gần đây đã chỉ ra những tác dụng an toàn và hiệu quả của NMN đối với sức khỏe con người. Việc tìm hiểu sâu hơn về những lợi ích của NMN sẽ giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về vai trò của nó trong việc duy trì sự lão hóa chậm và tăng cường sức khỏe tổng thể.

NMN giúp cải thiện sự mệt mỏi ở người lớn tuổi

NMN giúp cải thiện sự mệt mỏi ở người lớn tuổi

14/07/2024

NMN (Nicotinamide Mononucleotide) gây sự chú ý nhờ khả năng cải thiện các vấn đề liên quan đến tuổi tác. Một trong những lợi ích tiềm năng của NMN là khả năng giúp giảm mệt mỏi ở người già. Nghiên cứu gần đây đang chỉ ra những cơ chế thông qua đó NMN giúp cải thiện tình trạng người lớn tuổi dễ mệt mỏi.

NMN giúp cải thiện khả năng sinh sản thế nào?

NMN giúp cải thiện khả năng sinh sản thế nào?

14/07/2024

NMN (Nicotinamide Mononucleotide) đang nhận được sự quan tâm ngày càng lớn trong lĩnh vực sức khỏe và chăm sóc cá nhân. Một trong những ứng dụng tiềm năng của NMN như một cách cải thiện khả năng sinh sản. Nghiên cứu đang chỉ ra những lợi ích tiềm năng của NMN đối với khả năng sinh sản ở cả nam và nữ giới.

Bổ sung Nicotinamide mononucleotide (NMN) giúp tăng cường khả năng hiếu khí ở người chạy nghiệp dư

Bổ sung Nicotinamide mononucleotide (NMN) giúp tăng cường khả năng hiếu khí ở người chạy nghiệp dư

14/07/2024

Hoạt động thể thao, đặc biệt là chạy bộ, đòi hỏi khả năng hiếu khí tốt để cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể. Ở những người tập luyện nghiệp dư, khả năng hiếu khí thường bị giới hạn, ảnh hưởng đến hiệu quả tập luyện. Gần đây, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung NMN - Nicotinamide mononucleotide có thể hỗ trợ tăng cường khả năng hiếu khí ở những người chạy nghiệp dư.

NMN hỗ trợ chức năng tim, ngăn suy tim do quá tải áp lực

NMN hỗ trợ chức năng tim, ngăn suy tim do quá tải áp lực

14/07/2024

Suy tim là một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chức năng bơm máu của tim. Một trong những nguyên nhân dẫn đến suy tim là quá tải áp lực tim. Gần đây, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng NMN (Nicotinamide mononucleotide) có thể hỗ trợ chức năng tim, góp phần ngăn ngừa suy tim do quá tải áp lực.

Bổ sung NMN thúc đẩy biểu hiện miRNA chống lão hóa ở động mạch chủ của chuột già, dự đoán sự trẻ hóa biểu sinh và tác dụng chống xơ vữa động mạch

Bổ sung NMN thúc đẩy biểu hiện miRNA chống lão hóa ở động mạch chủ của chuột già, dự đoán sự trẻ hóa biểu sinh và tác dụng chống xơ vữa động mạch

14/07/2024

Sự lão hóa là một quá trình tự nhiên và không thể tránh khỏi đối với cơ thể sống. Tuy nhiên, các nhà khoa học đang không ngừng nghiên cứu các phương pháp để làm chậm hoặc ngăn chặn quá trình này. Gần đây, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung NMN, một tiền chất của NAD+ có thể thúc đẩy biểu hiện của các miRNA chống lão hóa mạch máu của chuột già, dẫn đến các tác dụng trẻ hóa và chống xơ vữa động mạch.

NMN và đóng góp của chất này trong quá trình phân rã mô mỡ

NMN và đóng góp của chất này trong quá trình phân rã mô mỡ

14/07/2024

Thừa cân béo phì là kết quả của sự mất cân bằng trong quá trình chuyển hóa chất béo trong cơ thể, khi lượng calo tiêu thụ vượt quá lượng calo tiêu hao, dẫn đến tích tụ mô mỡ quá mức và tăng cân. NMN là một hợp chất tiềm năng hỗ trợ giảm cân và cải thiện sức khỏe. NMN có khả năng tăng cường biểu hiện và hoạt động của ATGL, trong khi ATGL có khả năng phân giải triglycerid (một nhóm mỡ dự trữ chính trong cơ thể). Hãy cùng tìm hiểu một cách đơn giản về cơ chết này nhé.

Nicotinamide mononucleotide (NMN) làm tăng độ nhạy insulin của cơ ở phụ nữ tiền tiểu đường

Nicotinamide mononucleotide (NMN) làm tăng độ nhạy insulin của cơ ở phụ nữ tiền tiểu đường

14/07/2024

Độ nhạy insulin là khả năng sử dụng insulin của cơ thể, một hormone do tuyến tụy sản xuất, hormon này đóng vai trò như một chiếc chìa khóa để mở cánh cửa mang đường từ máu vào tế bào. Khi độ nhạy insulin giảm, lượng đường trong máu có thể tăng cao trong lúc đó cơ thể hay cụ thể hơn là tế bào không có đường để sử dụng, giai đoạn đầu sẽ là tiền tiểu đường và cuối cùng là phát triển thành bệnh lý đái tháo đường type 2. Hiện nay, một số nghiên cứu cho thấy NMN có thể tăng độ nhạy insulin bằng cách kích thích sản xuất Nicotinamide adenine dinucleotide (NAD+) trong cơ thể, mang đến nhiều hy họng điều trị hiệu quả cho phụ nữ tiền tiểu đường.

Theo dõi tin tức và thông tin khoa học
mới nhất của chúng tôi

phone icon