Lão hóa sớm: Dấu hiệu, Nguyên nhân & Phòng ngừa

Lão hóa sớm là gì?

Theo thời gian, cơ thể chúng ta diễn ra quá trình lão hóa một cách tự nhiên. Lão hóa sớm xảy ra khi các dấu hiệu của việc già đi xảy ra sớm, đó là khi cơ thể bạn trông già hơn so với độ tuổi thật. Các dấu hiệu lão hóa sớm phổ biến nhất bao gồm:

Những thay đổi về da như nếp nhăn, đốm đồi mồi, khô da, mất màu da, tăng sắc tố da, chảy xệ ngực…
Mặt hốc hác;
Nổi nhiều gân và nhăn da tay: Theo thời gian, phần da trên cùng trở nên mỏng hơn, chứa ít protein (như collagen) tạo sự săn chắc cho da. Vì vậy, da bàn tay thường bắt đầu nổi nhiều gân, lớp da dễ bị nhăn và mỏng hơn;
Rụng tóc: Quá trình này xảy ra khi tế bào gốc kích thích sự phát triển tóc mới trong các nang tóc bị chết. Các yếu tố như di truyền, thay đổi hormone, chế độ ăn uống… kích thích quá trình rụng tóc xảy ra nhanh hơn;
Các dấu hiệu lão hóa sớm khác có thể kể đến như có vấn đề về trí nhớ, đi bộ chậm hơn, đau khớp, dễ bầm tím, vòng eo nhiều mỡ hơn, tay yếu hơn, thay đổi về tầm nhìn, kinh nguyệt không đều…

Rụng tóc là một trong những dấu hiệu lão hóa sớm

Nguyên nhân gây lão hóa sớm

Các nguyên nhân lão hóa sớm phần lớn là các yếu tố có thể kiểm soát và ngăn ngừa được, quá trình này được gọi là lão hóa bên ngoài. Hầu hết các dấu hiệu lão hóa sớm đều xuất hiện trên da của bạn. Quá trình thay đổi về da xảy ra khi chúng ta già đi. Khi quá trình này xảy ra sớm hơn trong đời, nguyên nhân thường là do các yếu tố môi trường hoặc lối sống. Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời là nguyên nhân lão hóa sớm hàng đầu:

Tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng gây nhiều vấn đề về da: Tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời làm da bị lão hóa nhanh hơn so với độ tuổi tự nhiên. Tia UV làm hỏng các tế bào da, gây ra những thay đổi sớm như đốm đồi mồi, phơi nắng cũng làm tăng nguy cơ ung thư da.
Năng lượng cao từ ánh nắng mặt trời (HEV) và ánh sáng hồng ngoại gây ra khoảng 10% các thay đổi khác trên da. Ánh sáng xanh đến từ mặt trời và các thiết bị điện tử như điện thoại thông minh… không làm tăng nguy cơ ung thư da nhưng chúng ảnh hưởng đến hàm lượng collagen và độ đàn hồi của da.

Các yếu tố môi trường hoặc lối sống khác gây lão hóa sớm bao gồm:

Hút thuốc: Các chất độc trong thuốc lá như nicotin sẽ làm thay đổi các tế bào trong cơ thể bạn. Những độc tố này phá vỡ collagen và các sợi đàn hồi trong da, tăng nguy cơ chảy xệ, nếp nhăn da;
Chế độ ăn uống không lành mạnh: Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng chế độ ăn uống chứa nhiều carbohydrate tinh chế hoặc đường là một trong những nguyên nhân lão hóa sớm. Trái ngược lại, chế độ ăn uống chứa nhiều trái cây, rau quả xanh giúp ngăn ngừa quá trình lão hóa sớm trên da;
Rượu bia: Uống quá nhiều rượu bia làm tăng nguy cơ mất nước, đẩy nhanh quá trình lão hóa của cơ thể;
Ngủ kém: Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng giấc ngủ kém chất lượng hoặc ngủ không đủ giấc khiến các tế bào trong cơ thể lão hóa nhanh hơn.
Căng thẳng: Căng thẳng làm tế bào não tăng tiết ra cortisol – một loại hormone gây stress. Cortisol ngăn chặn cơ thể tiết ra hai chất giúp làn da trông đầy đặn và khỏe mạnh là collagen và hyaluronan synthase;

Một số rối loạn của cơ thể có thể là nguyên nhân gây ra lão hóa sớm, bao gồm:

Hội chứng bloom;
Hội chứng Cockayne loại I hoặc loại III;
Hội chứng progeria Hutchinson – Gilford;
Hội chứng Seip;
Hội chứng Werner;

Cách phòng ngừa lão hóa sớm

Các yếu tố môi trường và lối sống thường là những nguyên nhân gây lão hóa sớm, vì vậy một trong những cách phòng ngừa lão hóa sớm là xây dựng thói quen sống lành mạnh. Một số biện pháp cụ thể như sau:

Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời: Bảo vệ cơ thể khỏi những tác động xấu của ánh nắng mặt trời như thoa kem chống nắng khi ra ngoài trời. Chọn sản phẩm chống nắng có khả năng chống tia cực tím ít nhất là SPF 30 trở lên. Mặc quần áo bảo hộ (mũ, kính râm) khi ra ngoài trời;
Ngưng hút thuốc lá;
Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Chế độ dinh dưỡng nên chứa đầy đủ vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể, bổ sung nhiều trái cây và rau xanh, tránh ăn nhiều carbohydrate tinh chế và đường;
Hạn chế uống rượu bia: Đây là một trong những cách phòng ngừa lão hóa sớm hiệu quả và quan trọng;
Chăm sóc da: Làm sạch da hàng ngày để loại bỏ bụi bẩn, lớp trang điểm, mồ hôi hoặc chất gây kích ứng. Tránh xa các sản phẩm chăm sóc da có chứa nước hoa hoặc có độ pH cao. Dưỡng ẩm da hàng ngày để ngăn ngừa tình trạng khô, kích ứng da;

Cải thiện chất lượng giấc ngủ: Mỗi ngày nên ngủ ít nhất 7 tiếng giúp bảo vệ sức khỏe và giảm nguy cơ lão hóa sớm;
Giảm mức độ căng thẳng: Cân bằng cuộc sống và tâm trạng, không để căng thẳng và stress ảnh hưởng đến cuộc sống.
Tập luyện thể dục đều đặn mỗi ngày;
Uống đủ lượng nước khuyến cáo cho cơ thể (1,5 – 2 lít/ngày).

Quá trình lão hóa xảy ra tự nhiên ở bất kỳ ai, tuy nhiên để bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ lão hóa sớm thì bên cạnh việc xây dựng lối sống và chế độ ăn uống lành mạnh thì bổ sung các loại thực phẩm bảo vệ sức khỏe chứa các loại vitamin, khoáng chất, đặc biệt là NMN (Nitcotinamide Mononucleotide) là vô cùng quan trọng. NMN là thành phần giúp nâng cao sức khỏe, kéo dài tuổi thọ và đảo ngược quá trình lão hóa toàn diện của cơ thể bằng cách đóng vai trò là tiền chất của NAD+, nguồn nguyên liệu cung cấp sự sống cho tế bào. Cùng với sự tăng lên của độ tuổi, nồng độ NMN càng suy giảm, đồng nghĩa với việc khả năng tổng hợp NAD+ cũng bị đầy lùi. Vì vậy việc bổ sung hàm lượng NMN từ các thực phẩm sẽ giúp cân bằng lại lượng NMN bị thiếu hụt, nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống.