vi
Tiếng Việt
vi
Tiếng Việt
English
English
日本語
日本語
Chia sẻ:

Khi nào nên dùng thuốc ổn định tâm lý?

27/06/2023
Thuốc ổn định tâm lý là thuốc được sử dụng trong điều trị rối loạn lưỡng cực, khi tâm trạng của một người thay đổi từ cảm giác chán nản sang cảm giác “hưng cảm” cao độ hoặc ngược lại. Vậy khi nào chúng ta nên sử dụng loại thuốc này?

Thuốc ổn định tâm trạng là gì?

Thuốc ổn định tâm trạng là thuốc được sử dụng trong điều trị rối loạn lưỡng cực, khi tâm trạng của một người thay đổi từ cảm giác chán nản sang cảm giác “hưng cảm” cao độ hoặc ngược lại. Những loại thuốc này có thể giúp giảm tâm trạng thất thường và ngăn chặn các giai đoạn hưng cảm và trầm cảm.

Lithium, thuốc chống co giật (như Carbamazepin, Lamotrigine, Valproate) và thuốc chống loạn thần (như Clozapine, Olanzapine, Quetiapine, Risperidone) là ba loại thuốc chính được sử dụng làm để ổn định tinh thần.

Khi nào nên dùng thuốc ổn định tâm lý?

Thuật ngữ “lưỡng cực” đề cập đến hai thái cực của tâm trạng: hưng cảm và trầm cảm. Những người mắc chứng rối loạn lưỡng cực thường trải qua những trạng thái cực đoan này vào những thời điểm khác nhau, mặc dù hai trạng thái tâm trạng có thể xảy ra cùng nhau (được gọi là trạng thái hỗn hợp). Với chứng rối loạn lưỡng cực, mọi người cũng có thể có những khoảng thời gian mà tâm trạng của họ được cân bằng. Thuốc ổn định tâm trạng có thể giúp giữ tâm trạng của người bị rối loạn lưỡng cực trong phạm vi cân bằng này.

thuoc-on-dinh-tam-ly
Thuốc ổn định tâm trạng là thuốc được sử dụng trong điều trị rối loạn lưỡng cực 

Điều trị bằng thuốc ổn định tâm trạng có thể làm giảm các triệu chứng rối loạn lưỡng cực và tăng khả năng theo đuổi sở thích của họ và tham gia đầy đủ hơn vào các mối quan hệ của họ.

Thuốc ổn định tinh thần thường được coi là nền tảng của điều trị rối loạn lưỡng cực; tuy nhiên, kết hợp thuốc với các hình thức trị liệu và hỗ trợ khác có thể giúp bạn phục hồi và duy trì sức khỏe. Các hình thức trị liệu trò chuyện đã được chứng minh là có ích với chứng rối loạn lưỡng cực là liệu pháp nhịp điệu giữa các cá nhân và xã hội, liệu pháp hành vi nhận thức và giáo dục tập trung vào gia đình về chứng rối loạn lưỡng cực. Các hỗ trợ khác có thể bao gồm hỗ trợ đồng đẳng, tư vấn về trường học và việc làm, hỗ trợ về nhà ở và việc làm. Xây dựng một chế độ ăn uống bổ dưỡng, tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc cũng rất quan trọng, cũng như giảm thiểu việc sử dụng rượu và cafein, tránh sử dụng chất gây nghiện.

Lưu ý khi sử dụng thuốc ổn định tâm trạng

Tùy vào loại thuốc ổn định tâm trạng khác nhau sẽ có những tác dụng phụ cần lưu ý khác nhau. Với một số loại thuốc, tác dụng phụ được giữ ở mức tối thiểu thông qua việc theo dõi thường xuyên nồng độ thuốc trong máu. Một số người không gặp tác dụng phụ, trong khi những người khác có thể gặp các tác dụng phụ. Theo đó, các dụng phụ thường giảm bớt khi tiếp tục điều trị.

Kiểm tra thông tin do bác sĩ hoặc dược sĩ cung cấp về tác dụng cụ thể của bất kỳ loại thuốc nào bạn đã được kê đơn. Nếu tác dụng phụ không nhẹ và không thể chịu đựng được thì bạn hãy cho bác sĩ biết càng sớm càng tốt. Bác sĩ có thể:

  • Điều chỉnh liều lượng thuốc ổn định tâm lý
  • Đề nghị  dùng thuốc vào một thời điểm khác trong ngày
  • Đề nghị bạn dùng thuốc với thức ăn
  • Kê toa các loại thuốc ổn định tâm trạng khác để giúp kiểm soát tác dụng phụ
  • Thay đổi thuốc

Dưới đây là một vài thông tin thêm về tác dụng phụ cho từng loại thuốc giúp ổn định tinh thần.

  • Uống đúng liều lượng
    • Với Lithium, Carbamazepine và Divalproex, liều lượng dựa trên lượng thuốc có trong máu và đáp ứng với điều trị của mỗi người. Điều này có nghĩa là liều lượng khác nhau đối với những người dùng nó. Các mẫu máu được lấy thường xuyên để đảm bảo rằng liều lượng không quá cao cũng không quá thấp. Uống ít hơn có thể không hiệu quả và uống nhiều hơn có thể khiến người bệnh bị ốm.
    • Liều lượng phù hợp nằm trong một phạm vi, chứ không phải là một điểm chính xác. Nó có thể thay đổi theo thời gian, tùy thuộc vào việc thuốc đang được sử dụng để điều trị các triệu chứng hưng cảm hoặc trầm cảm tích cực hay để giúp ngăn ngừa các triệu chứng quay trở lại. Vào những ngày dự kiến ​​kiểm tra nồng độ trong máu, hãy đợi cho đến sau khi xét nghiệm mới dùng liều vào buổi sáng để tránh kết quả không chính xác.
    • Nếu đang dùng Carbamazepine, hãy tránh uống nước bưởi, vì nó có thể làm tăng mức độ của loại thuốc này trong cơ thể.
  • Kiểm soát tác dụng phụ
    • Các thuốc có tác dụng ổn định tinh thần có thể làm tăng độ nhạy cảm với ánh nắng mặt trời. Theo đó, bạn hãy bôi kem chống nắng khi ở ngoài trời để tránh bị bỏng.
    • Để giảm đau dạ dày, hãy dùng liều với thức ăn hoặc sữa.
    • Nếu thuốc gây buồn ngủ, hãy hỏi bác sĩ xem liệu có thể uống thuốc trước khi đi ngủ hay không.
    • Uống thuốc ổn định tinh thần có thể gây tăng cân. Tập thể dục thường xuyên và ăn một chế độ ăn ít chất béo, ít đường, nhiều chất xơ (ví dụ như cám, trái cây và rau quả) có thể giúp ngăn ngừa tăng cân.
    • Nếu tác dụng phụ gây rắc rối hoặc nghiêm trọng, bạn có thể làm tốt hơn với liều lượng thấp hơn. Nói chuyện với bác sĩ để được tư vấn thêm.
thuoc-on-dinh-tam-ly
Khi dùng thuốc ổn định tâm lý, bạn cần lưu ý điều chỉnh liều phù hợp

Có lựa chọn thay thế cho thuốc ổn định tâm trạng không?

Quản lý một tình trạng như rối loạn lưỡng cực mà không có thuốc ổn định tâm trạng có thể là một thách thức. Nhưng thuốc không phù hợp với tất cả mọi người. Có một số cách khác để quản lý tâm trạng có thể được áp dụng cùng với việc dùng thuốc, hoặc thay vì dùng thuốc. Một số lựa chọn thay thế phổ biến như:

  • Liệu pháp nói chuyện: Liệu pháp hành vi nhận thức, trị liệu giữa các cá nhân, trị liệu cặp đôi nhận thức-hành vi, gia đình can thiệp là các loại  liệu pháp nói chuyện thường được áp dụng.
  • Viết nhật ký tâm trạng: Ghi nhật ký về cảm giác của mình hàng ngày, để giúp phát hiện các kiểu thay đổi tâm trạng theo thời gian. Điều này có thể giúp bạn học cách tránh những tình huống mà bạn biết có thể gây ra một giai đoạn trầm cảm hoặc hưng cảm trong tương lai.
  • Hỗ trợ ngang hàng: Hỗ trợ ngang hàng cho phép bạn tạo kết nối với những người có trải nghiệm tương tự hoặc chia sẻ với bạn.
  • Chăm sóc sức khỏe thể chất: 
    • Ngủ đủ giấc:  Đối với nhiều người mắc chứng rối loạn lưỡng cực, giấc ngủ bị xáo trộn có thể vừa là nguyên nhân vừa là triệu chứng của các cơn. Ngủ đủ giấc có thể giúp giữ tâm trạng ổn định hoặc rút ngắn một cơn. 
    • Chọn thức ăn và uống phù hợp: Ăn một chế độ ăn uống cân bằng và bổ dưỡng có thể giúp bạn cảm thấy khỏe khoắn, suy nghĩ rõ ràng và làm dịu tâm trạng.
    • Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục có thể giúp ích bằng cách sử dụng hết năng lượng khi bạn cảm thấy hưng phấn và giải phóng endorphin (hóa chất tạo cảm giác dễ chịu trong não) khi bạn cảm thấy buồn. Tập thể dục nhẹ nhàng, như yoga hoặc bơi lội, cũng có thể giúp thư giãn và kiểm soát căng thẳng. 

Ngoài ra, để chăm sóc sức khỏe về thể chất tốt hơn, bạn cũng có thể sử dụng thực phẩm chức năng giúp bổ sung, tái sinh năng lượng, cải thiện sức khỏe thể chất lẫn tinh thần từ sâu bên trong.

Các bài viết khác

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

27/06/2023
Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải và tăng vài kilogam cân nặng không mong muốn, có lẽ đã đến lúc bạn nên kiểm soát sức khỏe của mình. Dưới đây là 10 cách cải thiện sức khỏe thể chất của bạn ngay hôm nay.
Tác dụng an toàn và chống lão hóa của Nicotinamide Mononucleotide (NMN) trong các thử nghiệm lâm sàng ở người

Tác dụng an toàn và chống lão hóa của Nicotinamide Mononucleotide (NMN) trong các thử nghiệm lâm sàng ở người

14/07/2024

Nicotinamide Mononucleotide (NMN) là một chất bổ sung dinh dưỡng đầy triển vọng trong việc ngăn ngừa quá trình lão hóa và cải thiện sức khỏe tổng thể. Các nghiên cứu lâm sàng gần đây đã chỉ ra những tác dụng an toàn và hiệu quả của NMN đối với sức khỏe con người. Việc tìm hiểu sâu hơn về những lợi ích của NMN sẽ giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về vai trò của nó trong việc duy trì sự lão hóa chậm và tăng cường sức khỏe tổng thể.

NMN giúp cải thiện sự mệt mỏi ở người lớn tuổi

NMN giúp cải thiện sự mệt mỏi ở người lớn tuổi

14/07/2024

NMN (Nicotinamide Mononucleotide) gây sự chú ý nhờ khả năng cải thiện các vấn đề liên quan đến tuổi tác. Một trong những lợi ích tiềm năng của NMN là khả năng giúp giảm mệt mỏi ở người già. Nghiên cứu gần đây đang chỉ ra những cơ chế thông qua đó NMN giúp cải thiện tình trạng người lớn tuổi dễ mệt mỏi.

NMN giúp cải thiện khả năng sinh sản thế nào?

NMN giúp cải thiện khả năng sinh sản thế nào?

14/07/2024

NMN (Nicotinamide Mononucleotide) đang nhận được sự quan tâm ngày càng lớn trong lĩnh vực sức khỏe và chăm sóc cá nhân. Một trong những ứng dụng tiềm năng của NMN như một cách cải thiện khả năng sinh sản. Nghiên cứu đang chỉ ra những lợi ích tiềm năng của NMN đối với khả năng sinh sản ở cả nam và nữ giới.

Bổ sung Nicotinamide mononucleotide (NMN) giúp tăng cường khả năng hiếu khí ở người chạy nghiệp dư

Bổ sung Nicotinamide mononucleotide (NMN) giúp tăng cường khả năng hiếu khí ở người chạy nghiệp dư

14/07/2024

Hoạt động thể thao, đặc biệt là chạy bộ, đòi hỏi khả năng hiếu khí tốt để cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể. Ở những người tập luyện nghiệp dư, khả năng hiếu khí thường bị giới hạn, ảnh hưởng đến hiệu quả tập luyện. Gần đây, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung NMN - Nicotinamide mononucleotide có thể hỗ trợ tăng cường khả năng hiếu khí ở những người chạy nghiệp dư.

NMN hỗ trợ chức năng tim, ngăn suy tim do quá tải áp lực

NMN hỗ trợ chức năng tim, ngăn suy tim do quá tải áp lực

14/07/2024

Suy tim là một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chức năng bơm máu của tim. Một trong những nguyên nhân dẫn đến suy tim là quá tải áp lực tim. Gần đây, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng NMN (Nicotinamide mononucleotide) có thể hỗ trợ chức năng tim, góp phần ngăn ngừa suy tim do quá tải áp lực.

Bổ sung NMN thúc đẩy biểu hiện miRNA chống lão hóa ở động mạch chủ của chuột già, dự đoán sự trẻ hóa biểu sinh và tác dụng chống xơ vữa động mạch

Bổ sung NMN thúc đẩy biểu hiện miRNA chống lão hóa ở động mạch chủ của chuột già, dự đoán sự trẻ hóa biểu sinh và tác dụng chống xơ vữa động mạch

14/07/2024

Sự lão hóa là một quá trình tự nhiên và không thể tránh khỏi đối với cơ thể sống. Tuy nhiên, các nhà khoa học đang không ngừng nghiên cứu các phương pháp để làm chậm hoặc ngăn chặn quá trình này. Gần đây, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung NMN, một tiền chất của NAD+ có thể thúc đẩy biểu hiện của các miRNA chống lão hóa mạch máu của chuột già, dẫn đến các tác dụng trẻ hóa và chống xơ vữa động mạch.

NMN và đóng góp của chất này trong quá trình phân rã mô mỡ

NMN và đóng góp của chất này trong quá trình phân rã mô mỡ

14/07/2024

Thừa cân béo phì là kết quả của sự mất cân bằng trong quá trình chuyển hóa chất béo trong cơ thể, khi lượng calo tiêu thụ vượt quá lượng calo tiêu hao, dẫn đến tích tụ mô mỡ quá mức và tăng cân. NMN là một hợp chất tiềm năng hỗ trợ giảm cân và cải thiện sức khỏe. NMN có khả năng tăng cường biểu hiện và hoạt động của ATGL, trong khi ATGL có khả năng phân giải triglycerid (một nhóm mỡ dự trữ chính trong cơ thể). Hãy cùng tìm hiểu một cách đơn giản về cơ chết này nhé.

Nicotinamide mononucleotide (NMN) làm tăng độ nhạy insulin của cơ ở phụ nữ tiền tiểu đường

Nicotinamide mononucleotide (NMN) làm tăng độ nhạy insulin của cơ ở phụ nữ tiền tiểu đường

14/07/2024

Độ nhạy insulin là khả năng sử dụng insulin của cơ thể, một hormone do tuyến tụy sản xuất, hormon này đóng vai trò như một chiếc chìa khóa để mở cánh cửa mang đường từ máu vào tế bào. Khi độ nhạy insulin giảm, lượng đường trong máu có thể tăng cao trong lúc đó cơ thể hay cụ thể hơn là tế bào không có đường để sử dụng, giai đoạn đầu sẽ là tiền tiểu đường và cuối cùng là phát triển thành bệnh lý đái tháo đường type 2. Hiện nay, một số nghiên cứu cho thấy NMN có thể tăng độ nhạy insulin bằng cách kích thích sản xuất Nicotinamide adenine dinucleotide (NAD+) trong cơ thể, mang đến nhiều hy họng điều trị hiệu quả cho phụ nữ tiền tiểu đường.

Nghiên cứu: Bổ sung NMN (Mononucleotide Nicotinamide) đảo ngược rối loạn chức năng mạch máu và stress oxy hóa khi lão hóa ở chuột

Nghiên cứu: Bổ sung NMN (Mononucleotide Nicotinamide) đảo ngược rối loạn chức năng mạch máu và stress oxy hóa khi lão hóa ở chuột

14/07/2024

Lão hóa là một quá trình tự nhiên không thể tránh khỏi, dẫn đến nhiều thay đổi trong cơ thể, bao gồm cả sự suy giảm chức năng mạch máu và gia tăng stress oxy hóa. Những thay đổi này có thể góp phần gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng đặc biệt là bệnh tim mạch - mạch vành, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và nguy hiểm hơn cả là tính mạnh con người. Việc bổ sung NMN giúp tăng cường sản xuất NAD+, kích hoạt các cơ chế sửa chữa DNA, từ đó cải thiện chức năng tế bào và bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương do stress oxy hóa gây ra.

Theo dõi tin tức và thông tin khoa học
mới nhất của chúng tôi

phone icon