Insulin là một hormone quan trọng được sản xuất từ tế bào Beta trong tuyến tụy đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa carbohydrate trong cơ thể. Ngoài ra, hoạt chất này còn giúp chuyển đổi mô mỡ và glycogen trong gan thành năng lượng ATP, cung cấp nguồn năng lượng cho hoạt động sinh hoạt của cơ thể. Insulin không chỉ được tổng hợp và sản xuất bởi tế bào Beta trong tuyến tụy thông qua quá trình tổng hợp protein trong tế bào, mà còn có khả năng làm giảm nồng độ glucose trong máu.
Là một trong các hormone quan trọng đối với cơ thể, insulin chủ yếu tham gia vào quá trình chuyển hóa, vận chuyển các chất dinh dưỡng, đồng thời là yếu tố quan trọng giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
Vai trò của insulin tăng cường việc tích trữ glycogen và chuyển đổi glucose trong cơ. Sau khi ăn, mức đường trong máu tăng cao, kích thích sự tiết insulin và tăng sự vận chuyển glucose vào tế bào. Trong trường hợp cơ không hoạt động, glucose được chuyển đổi thành glycogen để dự trữ. Nếu mức đường trong máu tăng cao mà glucose không thể nhập vào tế bào, có thể dẫn đến tình trạng tăng áp lực thẩm thấu máu, gây nguy hiểm cho sức khỏe như hôn mê và tử vong.
Khi thiếu insulin, tế bào không đủ glucose để chuyển hóa thành năng lượng, dẫn đến quá trình chuyển hóa trong tế bào sẽ thay đổi và sử dụng con đường chuyển hóa lactic, gây ra tình trạng toan máu. Một trong những tác dụng quan trọng nhất của insulin là chuyển đổi glucose ở gan thành glycogen để dự trữ. Khi mức đường trong máu giảm, sự tiết insulin bị ức chế và glycogen được giải phóng thành glucose để cung cấp cho cơ thể.
Ít người biết rằng, vai trò của insulin ngoài việc tham gia chuyển hóa glucid thì còn giúp chuyển hóa lipid trong cơ thể và là một mắt xích quan trọng của quá trình này. Khi insulin được tiết ra, chúng kích thích quá trình vận chuyển và chuyển hoá chất béo vào các tế bào. Đồng thời, insulin cũng ức chế quá trình giải phóng chất béo từ mô mỡ, giúp hạn chế sự phân hủy mỡ trong cơ thể.
Khi mức insulin trong máu tăng lên, các tế bào mỡ và gan sẽ lấy glucose từ máu để sử dụng làm nguồn năng lượng. Điều này ảnh hưởng đến quá trình chuyển hoá chất béo trong cơ thể bằng cách làm giảm sự phân hủy mỡ và tăng sự tích tụ chất béo trong tế bào. Insulin cũng ức chế quá trình gluconeogenesis, quá trình tổng hợp glucose từ các nguồn không carbohydrate như protein và chất béo, làm giảm việc cung cấp glucose từ các nguồn khác ngoài đường trong cơ thể.
Một trong những vai trò của insulin là kích thích quá trình tổng hợp protein. Nó tác động đến tế bào cơ và tế bào khác trong cơ thể giúp đẩy mạnh quá trình tổng hợp protein bằng cách kích hoạt các cơ chế tăng tổng hợp acid nucleic (ADN, ARN) và các phân tử protein. Điều này đảm bảo rằng cơ thể có đủ protein để duy trì và xây dựng các mô cần thiết, như cơ, mô liên kết, enzyme, hormone và các cấu trúc tế bào khác.
Ngoài ra, insulin cũng ảnh hưởng đến quá trình phân hủy protein trong cơ thể. Khi mức insulin trong máu tăng lên, quá trình phân hủy protein bị ức chế. Điều này đảm bảo rằng protein không bị phân hủy quá mức, giúp duy trì cân bằng protein trong cơ thể.
Người mắc tiểu đường type 1 gặp tình trạng mất hẳn insulin do các tế bào beta trong tụy bị phá hủy và điều này có tác động nghiêm trọng đến sức khỏe của họ. Do đó, điều trị tiểu đường type 1 yêu cầu việc cung cấp insulin từ nguồn bên ngoài theo phác đồ do bác sĩ chỉ định.
Trái ngược với người tiểu đường type 1, tiểu đường type 2 thì cơ thể vẫn có khả năng tổng hợp & sản xuất insulin nhưng kém hơn một chút so với người khỏe mạnh. Thay vào đó, các tế bào trong cơ thể lại ở trong tình trạng kháng insulin, hay còn gọi là đề kháng insulin khiến cho lượng insulin sản xuất ra không sử dụng được cho mục đích chuyển hóa đường huyết. Ban đầu, cơ thể có thể phản ứng bằng cách tăng sản xuất insulin để đối phó nhưng khi bệnh tiến triển, tế bào beta trong tụy sẽ dần suy giảm. Do đó, điều trị tiểu đường type 2 yêu cầu sự kết hợp giữa thuốc và insulin, theo hướng dẫn của bác sĩ, để đảm bảo điều chỉnh đường huyết tối ưu.
Như vậy, insulin là một trong các hormone quan trọng với cơ thể và vai trò của insulin chính là tham gia nhiều quá trình chuyển hóa quan trọng, đặc biệt là giúp ổn định đường huyết. Tuy nhiên, ở người lớn tuổi thì mức độ tổng hợp insulin thường xuất hiện các vấn đề hoặc cơ thể xảy ra sự đề kháng insulin. Do đó, việc bổ sung các thực phẩm bổ sung nhằm tăng độ nhạy insulin và tổng hợp loại hormone này là cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe mỗi người.
