Đừng coi thường tình trạng khô rát âm đạo tuổi trung niên

1. Nguyên nhân gây khô âm đạo

Âm đạo bình thường luôn ở trạng thái ẩm ướt do được bôi trơn bởi lớp dịch mỏng trong suốt tạo ra bởi hormon estrogen. Loại hormon này giúp bảo vệ lớp lót âm đạo được khỏe mạnh, đàn hồi và dày dặn.

Niêm mạc âm đạo của người phụ nữ khi có nhu cầu quan hệ tinh dục sẽ tiết ra chất dịch giúp bôi trơn, làm ẩm để quá trình giao hợp được thuận lợi. Chất dịch này còn là môi trường giúp tinh trùng di chuyển dễ dàng hơn trong âm đạo vào gặp trứng để thụ thai.

Vì vậy, phụ nữ bị khô hạn khi quan hệ đồng nghĩa với việc niêm mạc âm đạo không tiết hoặc giảm tiết dịch bôi trơn, gây khó khăn khi quan hệ tình dục. Đồng thời, nếu cố quan hệ sẽ gây trầy xước niêm mạc âm đạo, chảy máu, đau rát và tăng nguy cơ viêm nhiễm ở phụ nữ.

Khô âm đạo xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, tuy nhiên nguyên nhân phổ biến nhất là do suy giảm hormon estrogen. 

Estrogen là hormon được tiết ra từ buồng trứng, đóng vai trò quan trọng và là nhân tố quyết định đặc trưng của nữ giới. Estrogen giữ vai trò duy trì độ dày niêm mạc âm đạo, phụ trách điều tiết việc tiết dịch âm đạo trong khi quan hệ tình dục, tạo môi trường thuận lợi để tinh trùng dễ xâm nhập vào tử cung và nâng cao khả năng thụ thai.

Khi estrogen bị suy giảm, người phụ nữ có nguy cơ bị khô âm đạo giảm ham muốn và các vấn đề khác như bốc hỏa, khô da, nám sạm, rối loạn kinh nguyệt, mất ngủ và giảm khả năng thụ thai…

Một số nguyên nhân khác có thể gây khô âm đạo như khô âm đạo do sử dụng thuốc chống trầm cảm, hội chứng Sjogren, bệnh lý tự miễn cũng có thể gây âm đạo…

2. Biện pháp điều trị khô âm đạo

“Phụ nữ bị khô hạn khi quan hệ phải làm sao?”. Theo đó, một số biện pháp giúp điều trị và phòng ngừa khô âm đạo như sau:

2.1. Liệu pháp hormone thay thế

Trong thời kỳ mãn kinh và tiền mãn kinh, nồng độ estrogen bài tiết ở người phụ nữ bị suy giảm. Các triệu chứng như bốc hỏa, khó chịu, phụ nữ bị khô hạn khi quan hệ xuất hiện với tần suất lớn. Bổ sung estrogen cho phụ nữ ở giai đoạn này được gọi là liệu pháp hormone thay thế (HRT) được xem là phương pháp điều trị hiệu quả.

Tuy vậy việc bổ sung estrogen ở phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh cần được chỉ định bởi bác sĩ dựa trên tình trạng lâm sàng của người bệnh.

Một số cách bổ sung estrogen cho phụ nữ như sau:

• Viên uống nội tiết tố: Bổ sung estrogen dạng viên uống là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho các triệu chứng mãn kinh. Các dạng viên uống có sẵn là estrogen liên hợp (Cenestin, Estrace, Femtrace…) hoặc estrogen – bazedoxifene. Việc sử dụng viên uống nội tiết estrogen cần đúng theo chỉ định của bác sĩ. Phần lớn liều dùng thuốc là 1 lần mỗi ngày khi bụng đói.
• Miếng dán estrogen: Miếng dán được dán trên phần bụng. Miếng dán được thay một hoặc hai lần một tuần theo chỉ định của bác sĩ điều trị. Ưu điểm của miếng dán estrogen là thuận tiện và dễ sử dụng, giảm nguy cơ đông máu ở phụ nữ sau mãn kinh so với viên uống. Tuy nhiên miếng dán không nên tiếp xúc với nhiệt độ cao hoặc ánh nắng mặt trời trực tiếp, bởi nhiệt độ cao làm một số miếng dán giải phóng estrogen quá nhanh làm tăng nguy cơ gặp tác dụng không mong muốn;
• Kem bôi, gel bôi hoặc thuốc xịt estrogen: Estrogen dạng gel (như Estroge, Divigel), kem bôi (như Estrasorb) và dạng thuốc xịt (như Evamist) là các liệu pháp bổ sung estrogen cho phụ nữ mãn kinh. Cũng giống như miếng dán, estrogen dạng gel, kem bôi hoặc xịt đều được hấp thu trực tiếp qua da vào máu theo đường đường toàn thân. 
• Estrogen âm đạo: Estrogen âm đạo có dạng vòng đặt âm đạo, kem bôi hoặc viên nén. Nói chung, những phương pháp điều trị này dành cho phụ nữ có các triệu chứng như bị khô hạn giảm ham muốn, ngứa hoặc đau rát khi quan hệ tình dục. Liều dùng cụ thể phụ thuộc vào tình trạng người bệnh, thông thường viên đặt âm đạo được sử dụng hàng ngày trong vài tuần, vòng âm đạo được thay ba tháng một lần…

2.2. Các biện pháp khác

Bên cạnh liệu pháp hormone thay thế, một số biện pháp không thể bỏ qua khi trả lời câu hỏi “phụ nữ quan hệ bị khô phải làm sao?” như sau:

Vệ sinh vùng kín một cách hợp lý:

• Vệ sinh vùng kín nhẹ nhàng, sạch sẽ, thấm sạch và lau khô bằng khăn mềm mại, không mang quần lót chưa khô hay ẩm ướt;
• Vệ sinh vùng kín không quá 2 lần trong ngày;
• Không dùng vòi xịt trực tiếp lên âm đạo để tránh gây tổn thương âm đạo.

Sử dụng sản phẩm công dụng bôi trơn:

• Sản phẩm giữ ẩm âm đạo (KY Liquibeads, Replens): Sử dụng vài ngày một lần để giữ ẩm và giữ cho các mô âm đạo khỏe mạnh;
• Chất bôi trơn âm đạo: Sử dụng vào thời điểm quan hệ tình dục để giảm đau khi quan hệ;

Đối với người bệnh khô âm đạo sau mãn kinh, giảm tốc độ quá trình lão hóa, kéo dài tuổi thọ của tế bào và duy trì mức năng lượng tế bào đóng vai trò vô cùng quan trọng. Vì vậy, bổ sung các loại thực phẩm bảo vệ sức khỏe có chứa thành phần Nicotinamide Mononucleotide là một yếu tố quan trọng góp phần trong việc đẩy lùi nguy cơ bốc hỏa, khó chịu hay khô rát âm đạo tuổi trung niên. Nicotinamide Mononucleotide có vai trò quan trọng trong quá trình lưu thông máu, trao đổi chất, giúp cơ thể tránh khỏi bệnh tật hoặc ảnh hưởng của sự lão hóa. Nhờ đó chống lão hóa sớm và đảo ngược tuổi già, ngăn ngừa tình trạng  khô rát âm đạo tuổi trung niên 1 cách hiệu quả.