vi
Tiếng Việt
vi
Tiếng Việt
English
English
日本語
日本語
Chia sẻ:

Đo lường lão hóa sinh học ở người

24/07/2023
Quá trình lão hóa là 1 hiện tượng sinh lý bình thường và theo thời gian ai cũng phải đối mặt với quá trình này. Quá trình lão hóa sinh học hay còn được gọi là tuổi sinh lý được chứng minh là chính xác hơn tuổi thời gian để dự đoán sự khởi phát bệnh tật và cái chết. Vậy đo lường mức độ lão hóa của cơ thể như thế nào hay máy đo tuổi sinh học là gì?

Lão hóa sinh học ở người là gì?

Quá trình lão hóa sinh học là quá trình lão hóa xảy ra khi bạn dần dần tích lũy tổn thương cho các tế bào và mô khác nhau trong cơ thể. Còn được gọi là tuổi sinh học hoặc tuổi chức năng. Tuổi sinh học khác với tuổi thời gian vì nó tính đến một số yếu tố khác ngoài yếu tố ngày tháng mà bạn sinh ra.

Chức năng của các tế bào, mô và cơ thể của chúng ta hay tuổi sinh học không hoàn toàn gắn liền với đồng hồ thời gian và tốc độ đối với mọi người là không giống nhau. Mặc dù tuổi theo thời gian của chúng ta có thể phần nào liên quan đến sự khởi phát của các bệnh mãn tính, nhưng tuổi sinh học dường như là một yếu tố dự đoán tốt hơn nhiều đối với các tình trạng sức khỏe, tuổi thọ và tỷ lệ tử vong cụ thể.

Một số yếu tố ảnh hưởng đến mức độ lão hóa của cơ thể

Di truyền và tuổi sinh học

Lão hóa sinh học có nhiều mặt, phát sinh từ sự kết hợp phức tạp của các đặc điểm di truyền và bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như thành phần hệ vi sinh vật, môi trường, lối sống, căng thẳng, chế độ ăn uống và tập thể dục.

do-luong-muc-do-lao-hoa-o-nguoi
Di truyền ảnh hưởng đến mức độ lão hóa của cơ thể

Một số nghiên cứu đã xác định các gen có khả năng kéo dài tuổi thọ, chứng minh được ảnh hưởng của di truyền đối với lão hóa. 

Ví dụ, con cái của cha mẹ sống lâu và ngay cả những người có anh chị em sống lâu có xu hướng sống lâu hơn. Các nhà nghiên cứu cũng xác định được nhiều gen ảnh hưởng đến tuổi thọ và đóng vai trò trong khả năng phục hồi và bảo vệ cơ thể khỏi căng thẳng. Chúng bao gồm các gen sửa chữa DNA, bảo vệ tế bào khỏi các gốc tự do và điều chỉnh mức độ chất béo.

Tuy nhiên, gen không phải là yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến mức độ lão hóa của cơ thể. Trên thực tế, gen có lẽ chỉ chiếm 20% đến 30% tuổi sinh học. Điều này cho thấy rằng các thông số khác có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến quá trình lão hóa sinh học.

Ảnh hưởng của môi trường và lối sống

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, các yếu tố môi trường và lối sống ảnh hưởng lớn đến tuổi sinh học, bao gồm các mối quan hệ xã hội, thói quen ngủ, tiêu thụ nước, tập thể dục và chế độ ăn uống.

Kết nối xã hội là điều cần thiết cho hạnh phúc trong suốt cuộc đời. Nhưng các mối quan hệ xã hội có thể khó duy trì theo thời gian do mất gia đình và bạn bè, trầm cảm, bệnh mãn tính hoặc các yếu tố khác. Một số nghiên cứu đã báo cáo mối liên hệ chặt chẽ giữa sự cô lập xã hội và sự gia tăng căng thẳng, bệnh tật và tử vong.

Tương tự như vậy, chế độ ăn uống và tập thể dục là những yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ đến tuổi sinh học. Chế độ ăn giàu thực vật và các hoạt động kéo dài suốt cả ngày là những bí quyết nổi tiếng về sức khỏe và tuổi thọ. Mặc dù các nghiên cứu mới hơn về tác động của các biện pháp can thiệp chế độ ăn uống như nhịn ăn gián đoạn và hạn chế thời gian ăn đối với tuổi thọ chưa được kiểm tra nghiêm ngặt, nhưng chúng cho thấy nhiều lợi ích về sức khỏe, bao gồm điều chỉnh lượng đường và insulin tốt hơn.

Mặc dù di truyền khó kiểm soát, nhưng chế độ ăn uống và tập thể dục có thể được điều chỉnh để trì hoãn quá trình lão hóa sinh học.

Đo lường mức độ lão hóa của cơ thể như thế nào?

Những thay đổi trong vật liệu di truyền của bạn là chìa khóa của máy đo tuổi sinh học của bạn. Vậy đo lường mức độ lão hóa ở người như thế nào?

Chiều dài telomere

Trong mỗi tế bào, ở cuối các sợi DNA có các mũ bảo vệ được gọi là telomere. Những cấu trúc này bảo vệ DNA mã hóa khỏi bị dính khi các tế bào tái tạo.

Telomere là một dấu ấn sinh học lão hóa vì nhiều lý do, bao gồm:

  • Các khiếm khuyết di truyền trong chức năng của enzyme quan trọng để duy trì độ dài telomere có liên quan đến các bệnh liên quan đến tuổi tác ở người, bao gồm nhiều bệnh ung thư, tiểu đường, bệnh tim mạch và chứng mất trí nhớ.
  • Chiều dài telomere rút ngắn theo tuổi thời gian và dự đoán sự khởi đầu của quá trình lão hóa tế bào - một trạng thái ngừng phát triển tế bào liên quan đến tuổi tác.
  • Chiều dài telomere và hoạt động của telomerase có thể di truyền ở cả người và chuột, cho thấy rằng nó có thể giải thích cho một số biến thể di truyền được thấy trong quá trình lão  hóa.

Trong nghiên cứu sâu rộng nhất hiện có về chiều dài telomere ở người cho đến nay, khi con người đạt 75 tuổi, tuổi tác có mối liên hệ tích cực với chiều dài telomere. Nói cách khác, những người có telomere dài hơn ở tuổi 75 sống lâu hơn những người có telomere ngắn.

do-luong-muc-do-lao-hoa-o-nguoi
Telomere là một dấu ấn sinh học như máy đo tuổi sinh học

Đồng hồ biểu sinh

Di truyền biểu sinh là nghiên cứu về cách hoạt động của gen được quy định. Thay đổi biểu sinh liên quan đến sửa đổi protein và DNA làm thay đổi hoạt động của gen mà không sửa đổi trình tự DNA. Các tế bào của chúng ta có thể tạo ra nhiều loại tế bào khác nhau cư trú trong cơ thể con người, tất cả đều từ cùng một bộ DNA và phản ứng với những thay đổi của môi trường thông qua biểu sinh.

Loại sửa đổi biểu sinh phổ biến nhất được gọi là quá trình methyl hóa DNA. Sự thay đổi biểu sinh này bị ảnh hưởng bởi di truyền và môi trường. Một nghiên cứu đã tìm cách khám phá xem liệu quá trình methyl hóa DNA có phải là một cách dự đoán tuổi chính xác hay không. Các nhà nghiên cứu đã thu thập 8000 mẫu của 51 mô và tế bào khác nhau. Nhìn vào tốc độ methyl hóa, hầu hết các mẫu mô và tế bào được nghiên cứu đều có cùng độ tuổi sinh học và thời gian, nhưng một số thì không. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng một số bộ phận của cơ thể lão hóa nhanh hơn những bộ phận khác. Ví dụ, mô vú khỏe mạnh có thể già hơn phần còn lại của cơ thể bạn tới ba năm. Nếu mô vú khỏe mạnh nằm cạnh mô ung thư thì sẽ già hơn trung bình 12 tuổi. 

Dấu ấn sinh học dựa trên máu và sinh lý

Trong lịch sử, những ước tính đầu tiên về tuổi sinh học dựa trên các dấu hiệu dựa trên máu có thể được đo tại phòng khám và trên các xét nghiệm chức năng. Các dấu ấn sinh học liên quan đến thành phần của máu, từ số lượng của một số hợp chất, chẳng hạn như huyết sắc tố hoặc cholesterol, đến các dấu hiệu viêm và kháng glucose đối với các loại tế bào máu.

Chỉ số yếu

Một trong những biện pháp đặc trưng nhất của tuổi sinh học là chỉ số yếu. Chỉ số tổng hợp này dựa trên tỷ lệ thiếu hụt sức khỏe tích lũy của các cá nhân trong một tập hợp hạng mục sức khỏe được khảo sát trên toàn cơ thể. Các hạng mục sức khỏe bao gồm các dấu hiệu, triệu chứng, phép đo trong phòng thí nghiệm, khuyết tật và bệnh tật khác nhau.

Làm thế nào để chống lại quá trình lão hóa sinh học?

Tập thể dục hoặc tham gia các hoạt động thể chất

Tất cả mọi người, đặc biệt là những người bị tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch hoặc viêm khớp đều có thể hưởng lợi từ việc tập thể dục thường xuyên. Đối với người trẻ tuổi, tập thể dục giúp cải thiện lượng máu mà tim có thể bơm theo mỗi nhịp đập và làm giảm nhịp tim khi nghỉ ngơi. Tập thể dục giúp người lớn tuổi có chức năng tim phổi tốt hơn, có thể tăng sức bền và giảm mệt mỏi.

Các loại bài tập để thử, bao gồm:

  • Các bài tập thăng bằng làm giảm nguy cơ té ngã, đây là nguyên nhân chính gây thương tích ở người lớn tuổi.
  • Các bài tập sức mạnh giúp xây dựng khối lượng cơ bắp, làm giảm nguy cơ loãng xương sau này.
  • Các bài tập sức bền giúp nhịp thở và nhịp tim của bạn tăng lên, giúp cải thiện sức khỏe và sức chịu đựng của phổi và tim, cũng như có lợi cho hệ tuần hoàn của bạn.
  • Giãn cơ giúp cơ thể thả lỏng, cho phép bạn tiếp tục thực hiện các công việc hàng ngày mà ít bị đau nhức.

Ăn nhiều thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp

Các chất dinh dưỡng trong những loại thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp giúp giữ cho xương, cơ bắp và các cơ quan của bạn chắc khỏe trong thời gian dài. Ví dụ về những thực phẩm này bao gồm trái cây, rau, đậu, sữa ít béo và bánh mì nhiều chất xơ.

Ngoài ra, hãy giảm lượng thức ăn nhanh, bánh mì trắng và soda mà bạn tiêu thụ, vì những thứ này có thế gây ra sự tăng lượng đường trong máu không lành mạnh.

Bài viết trên đã trả lời được câu hỏi quá trình lão hóa sinh học là gì và cách đo lường mức độ lão hóa của cơ thể thông qua chiều dài telomere, đồng hồ biểu sinh và chỉ số yếu. Chúng ta có thể đảo ngược quá trình lão hóa sinh học bằng cách áp dụng chế độ ăn uống lành lạnh, tập luyện thể dục thể thao, ngủ đủ giấc và bổ sung thực phẩm chức năng có chứa hoạt chất Nicotinamide Mononucleotide (NMN) để kéo dài tuổi thọ của tế bào và duy trì mức năng lượng tế bào trẻ trung.

Các bài viết khác

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

27/06/2023
Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải và tăng vài kilogam cân nặng không mong muốn, có lẽ đã đến lúc bạn nên kiểm soát sức khỏe của mình. Dưới đây là 10 cách cải thiện sức khỏe thể chất của bạn ngay hôm nay.
Tác dụng an toàn và chống lão hóa của Nicotinamide Mononucleotide (NMN) trong các thử nghiệm lâm sàng ở người

Tác dụng an toàn và chống lão hóa của Nicotinamide Mononucleotide (NMN) trong các thử nghiệm lâm sàng ở người

14/07/2024

Nicotinamide Mononucleotide (NMN) là một chất bổ sung dinh dưỡng đầy triển vọng trong việc ngăn ngừa quá trình lão hóa và cải thiện sức khỏe tổng thể. Các nghiên cứu lâm sàng gần đây đã chỉ ra những tác dụng an toàn và hiệu quả của NMN đối với sức khỏe con người. Việc tìm hiểu sâu hơn về những lợi ích của NMN sẽ giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về vai trò của nó trong việc duy trì sự lão hóa chậm và tăng cường sức khỏe tổng thể.

NMN giúp cải thiện sự mệt mỏi ở người lớn tuổi

NMN giúp cải thiện sự mệt mỏi ở người lớn tuổi

14/07/2024

NMN (Nicotinamide Mononucleotide) gây sự chú ý nhờ khả năng cải thiện các vấn đề liên quan đến tuổi tác. Một trong những lợi ích tiềm năng của NMN là khả năng giúp giảm mệt mỏi ở người già. Nghiên cứu gần đây đang chỉ ra những cơ chế thông qua đó NMN giúp cải thiện tình trạng người lớn tuổi dễ mệt mỏi.

NMN giúp cải thiện khả năng sinh sản thế nào?

NMN giúp cải thiện khả năng sinh sản thế nào?

14/07/2024

NMN (Nicotinamide Mononucleotide) đang nhận được sự quan tâm ngày càng lớn trong lĩnh vực sức khỏe và chăm sóc cá nhân. Một trong những ứng dụng tiềm năng của NMN như một cách cải thiện khả năng sinh sản. Nghiên cứu đang chỉ ra những lợi ích tiềm năng của NMN đối với khả năng sinh sản ở cả nam và nữ giới.

Bổ sung Nicotinamide mononucleotide (NMN) giúp tăng cường khả năng hiếu khí ở người chạy nghiệp dư

Bổ sung Nicotinamide mononucleotide (NMN) giúp tăng cường khả năng hiếu khí ở người chạy nghiệp dư

14/07/2024

Hoạt động thể thao, đặc biệt là chạy bộ, đòi hỏi khả năng hiếu khí tốt để cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể. Ở những người tập luyện nghiệp dư, khả năng hiếu khí thường bị giới hạn, ảnh hưởng đến hiệu quả tập luyện. Gần đây, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung NMN - Nicotinamide mononucleotide có thể hỗ trợ tăng cường khả năng hiếu khí ở những người chạy nghiệp dư.

NMN hỗ trợ chức năng tim, ngăn suy tim do quá tải áp lực

NMN hỗ trợ chức năng tim, ngăn suy tim do quá tải áp lực

14/07/2024

Suy tim là một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chức năng bơm máu của tim. Một trong những nguyên nhân dẫn đến suy tim là quá tải áp lực tim. Gần đây, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng NMN (Nicotinamide mononucleotide) có thể hỗ trợ chức năng tim, góp phần ngăn ngừa suy tim do quá tải áp lực.

Bổ sung NMN thúc đẩy biểu hiện miRNA chống lão hóa ở động mạch chủ của chuột già, dự đoán sự trẻ hóa biểu sinh và tác dụng chống xơ vữa động mạch

Bổ sung NMN thúc đẩy biểu hiện miRNA chống lão hóa ở động mạch chủ của chuột già, dự đoán sự trẻ hóa biểu sinh và tác dụng chống xơ vữa động mạch

14/07/2024

Sự lão hóa là một quá trình tự nhiên và không thể tránh khỏi đối với cơ thể sống. Tuy nhiên, các nhà khoa học đang không ngừng nghiên cứu các phương pháp để làm chậm hoặc ngăn chặn quá trình này. Gần đây, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung NMN, một tiền chất của NAD+ có thể thúc đẩy biểu hiện của các miRNA chống lão hóa mạch máu của chuột già, dẫn đến các tác dụng trẻ hóa và chống xơ vữa động mạch.

NMN và đóng góp của chất này trong quá trình phân rã mô mỡ

NMN và đóng góp của chất này trong quá trình phân rã mô mỡ

14/07/2024

Thừa cân béo phì là kết quả của sự mất cân bằng trong quá trình chuyển hóa chất béo trong cơ thể, khi lượng calo tiêu thụ vượt quá lượng calo tiêu hao, dẫn đến tích tụ mô mỡ quá mức và tăng cân. NMN là một hợp chất tiềm năng hỗ trợ giảm cân và cải thiện sức khỏe. NMN có khả năng tăng cường biểu hiện và hoạt động của ATGL, trong khi ATGL có khả năng phân giải triglycerid (một nhóm mỡ dự trữ chính trong cơ thể). Hãy cùng tìm hiểu một cách đơn giản về cơ chết này nhé.

Nicotinamide mononucleotide (NMN) làm tăng độ nhạy insulin của cơ ở phụ nữ tiền tiểu đường

Nicotinamide mononucleotide (NMN) làm tăng độ nhạy insulin của cơ ở phụ nữ tiền tiểu đường

14/07/2024

Độ nhạy insulin là khả năng sử dụng insulin của cơ thể, một hormone do tuyến tụy sản xuất, hormon này đóng vai trò như một chiếc chìa khóa để mở cánh cửa mang đường từ máu vào tế bào. Khi độ nhạy insulin giảm, lượng đường trong máu có thể tăng cao trong lúc đó cơ thể hay cụ thể hơn là tế bào không có đường để sử dụng, giai đoạn đầu sẽ là tiền tiểu đường và cuối cùng là phát triển thành bệnh lý đái tháo đường type 2. Hiện nay, một số nghiên cứu cho thấy NMN có thể tăng độ nhạy insulin bằng cách kích thích sản xuất Nicotinamide adenine dinucleotide (NAD+) trong cơ thể, mang đến nhiều hy họng điều trị hiệu quả cho phụ nữ tiền tiểu đường.

Nghiên cứu: Bổ sung NMN (Mononucleotide Nicotinamide) đảo ngược rối loạn chức năng mạch máu và stress oxy hóa khi lão hóa ở chuột

Nghiên cứu: Bổ sung NMN (Mononucleotide Nicotinamide) đảo ngược rối loạn chức năng mạch máu và stress oxy hóa khi lão hóa ở chuột

14/07/2024

Lão hóa là một quá trình tự nhiên không thể tránh khỏi, dẫn đến nhiều thay đổi trong cơ thể, bao gồm cả sự suy giảm chức năng mạch máu và gia tăng stress oxy hóa. Những thay đổi này có thể góp phần gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng đặc biệt là bệnh tim mạch - mạch vành, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và nguy hiểm hơn cả là tính mạnh con người. Việc bổ sung NMN giúp tăng cường sản xuất NAD+, kích hoạt các cơ chế sửa chữa DNA, từ đó cải thiện chức năng tế bào và bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương do stress oxy hóa gây ra.

Theo dõi tin tức và thông tin khoa học
mới nhất của chúng tôi

phone icon