Cơ thể sẽ thế nào nếu thiếu vitamin B1?

Vitamin B1 là gì?

Vitamin B1 hay thiamin là 1 loại vitamin thiết yếu của cơ thể, tham gia vào quá trình tăng trưởng, phát triển và chức năng tế bào cũng như sự chuyển hoá thức ăn thành năng lượng. Vitamin B1 tan trong nước và không được lưu trữ trong cơ thể. Vì vậy, nếu không bổ sung thông qua chế độ ăn thì dự trữ vitamin B1 chỉ có thể đủ cung cấp cho cơ thể trong khoảng 20 ngày. Nếu thiếu hụt vitamin B1 xảy ra sau 3 tuần có thể ảnh hưởng tới hệ thần kinh, hệ miễn dịch và sức khỏe tim mạch. Tuy nhiên, rất hiếm khi xảy ra tình trạng thiếu thiamin thực sự ở người khoẻ mạnh, được cung cấp dinh dưỡng đầy đủ.

Nguyên nhân gây thiếu vitamin B1

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu hụt vitamin B1 như:

• Chế độ ăn nghèo vitamin B1: Người bệnh mắc chứng chán ăn trầm trọng hoặc người có chế độ ăn chủ yếu là carbohydrate đã qua chế biến có thể không được cung cấp đủ lượng thiamin cho cơ thể.
• Nghiện rượu: Người tiêu thụ quá nhiều rượu thường có xu hướng ăn các thực phẩm nghèo dinh dưỡng, thêm vào đó rượu cũng làm giảm quá trình hấp thụ và chuyển hóa thiamin dẫn tới làm tăng nhu cầu vitamin B1 của cơ thể gây thiếu hụt.
• Cường giáp: Tuyến giáp hoạt động quá mức trong bệnh cường giáp dẫn tới làm tăng nhu cầu vitamin B1 của cơ thể gây thiếu hụt.
• Các rối loạn chức năng gan: Gây cản trở quá trình chuyển hoá vitamin B1.
• Tiêu chảy kéo dài: Làm cản trở sự hấp thụ vitamin B1 vào cơ thể.
• Nuôi ăn lâu dài qua đường tĩnh mạch.
• Phẫu thuật giảm cân.
• Bệnh nhân thường xuyên phải lọc máu hoặc sử dụng liều cao thuốc lợi tiểu.
• Các nguyên nhân khác: Tuổi già, AIDS.

Thiếu vitamin B1 gây ra bệnh gì?

Tình trạng thiếu hụt vitamin B1 ban đầu chỉ biểu hiện qua các triệu chứng mơ hồ như mệt mỏi, khó chịu, trí nhớ giảm sút, chán ăn, rối loạn giấc ngủ, khó chịu bụng và sụt cân. Tuy nhiên, khi tình trạng thiếu vitamin B1 trầm trọng, kéo dài gây nên bệnh beriberi sẽ biểu hiện ra thành các triệu chứng bất thường về thần kinh, tim mạch và não như:

• Chán ăn: Là cảm giác không điển hình nhưng xuất hiện sớm nhất ở người bị thiếu hụt vitamin B1. Mất cảm giác ngon miệng có thể dẫn tới sụt cân bất thường là lúc người bệnh để ý tới tình trạng này hơn.
• Cảm giác châm chích ở đầu ngón chân, nóng rát ở bàn chân và đặc biệt nghiêm trọng về đêm, gây chuột rút, đau ở chân.
• Cơ bắp có thể trở nên yếu đi kèm teo cơ.
• Tim đập nhanh do cần bơm nhiều máu hơn, có thể tiến triển thành suy tim, phù nề ở chân hoặc ứ dịch phổi, tụt huyết áp, thậm chí là sốc và tử vong.
• Mờ mắt: Sự thiếu hụt vitamin B1 có thể có thể ảnh hưởng tới hoạt động của các dây thần kinh thị giác dẫn tới triệu chứng mờ mắt, thậm chí là mất thị lực nhưng hiếm gặp.
• Bất thường về não chủ yếu gặp ở người nghiện rượu gây nên hội chứng Wernicke với các biểu hiện nhầm lẫn, thờ ơ, đi lại khó khăn, tê liệt một phần mắt, rung giật nhãn cầu. 
• Rối loạn tâm thần Korsakoff gây mất trí nhớ cho các sự kiện gần, nhầm lẫn và có xu hướng bịa ra sự thật để lấp đầy khoảng trống trong ký ức. 
• Trẻ sơ sinh mắc beriberi thường từ 3-4 tuần tuổi bú mẹ bị thiếu thiamin gây suy tim đột ngột, mất giọng hoặc có các phản xạ bất thường.

Làm thế nào để bổ sung vitamin B1 đúng cách?

Tất cả các dạng thiếu vitamin B1 đều cần điều trị bằng bổ sung vitamin B1 cho cơ thể, có thể qua đường miệng hoặc tiêm tĩnh mạch cho các trường hợp nghiêm trọng. Tuy nhiên, vì tình trạng thiếu vitamin B1 thường kèm theo sự thiếu hụt các loại vitamin khác. Do đó người bệnh nên được sử dụng các loại vitamin tổng hợp trong vài tuần. Mặt khác, nên khuyến khích ăn uống lành mạnh và tiêu thụ gấp 1-2 lần lượng vitamin B1 khuyến nghị hàng ngày. Tuyệt đối không sử dụng rượu trong khoảng thời gian này. 

Các trường hợp thiếu hụt vitamin B1 cấp tính có thể điều trị như sau:

• Tiêm tĩnh mạch thiamin 200 mg hoặc uống 3 lần/ ngày cho đến khi các triệu chứng thuyên giảm rồi duy trì 10 mg/ngày cho đến khi hồi phục hoàn toàn.
• Hoặc tiêm bắp 50 mg trong 2-4 ngày sau đó duy trì bằng đường uống.

Tóm lại, thiếu hụt vitamin B1 có thể gây ra các triệu chứng mệt mỏi, chán ăn hoặc nghiêm trọng hơn yếu cơ, rối loạn về thần kinh. Nếu không được điều trị và để lâu gây thiếu hụt thiamin mạn tính sẽ để lại nhiều hậu quả tiêu cực đối với sức khoẻ như hội chứng Wernicke- Korsakoff.Trong trường hợp bạn bị thiếu vitamin B1 thì cần thực hiện chế độ dinh dưỡng lành mạnh để bổ sung vitamin cho cơ thể. Đồng thời, có thể cân nhắc sử dụng thêm các thực thực phẩm bảo vệ sức khỏe có chứa thành phần tổ hợp vitamin nhóm B (B1, B3, B6, B12) và vitamin E được chiết xuất nấm tùng nhung để hỗ trợ chức năng các enzyme chuyển hóa năng lượng, dưỡng da đẹp hậu giảm cân và cân bằng hormone nội tiết,… Nhờ đó chăm sóc và bảo vệ sức khỏe hiệu quả nhất.