Cơ thể lấy năng lượng từ đâu?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Dược sĩ Bùi Thị Phương Thảo.

1. Con người lấy năng lượng từ đâu?

Thông thường, năng lượng mà còn người sử dụng sẽ được cung cấp thông qua các loại thực phẩm, nước uống sử dụng hàng ngày. Thực phẩm chứa nhiều năng lượng hoá học dự trữ khi đưa vào cơ thể sẽ phân huỷ thành các thành phần nhỏ hơn và được hấp thu để sử dụng làm nhiên liệu. 

Năng lượng con người sử dụng đến từ 3 chất dinh dưỡng chính là carbohydrate, protein và chất béo, trong đó carbohydrate là nguồn năng lượng quan trọng nhất. Trong trường hợp carbohydrate cạn kiệt thì cơ thể mới sử dụng protein và chất béo để tăng cường tạo năng lượng. Sự trao đổi chất trong cơ thể chính là các phản ứng hoá học trong tế bào để biến thức ăn thành năng lượng.

Năng lượng tiêu thụ thường được đo lường theo đơn vị Kilojoules (kJ) hoặc kilocalories (kcal). Trong 1 kcal sẽ tương ứng với 4,18 kJ và các nhóm chất dinh dưỡng có thể cung cấp năng lượng trong mỗi gam như sau:

• Chất béo: chứa 9 kcal mỗi gam
• Protein: chứa 4 kcal mỗi gam
• Carbohydrate: chứa 4 kcal mỗi gam

2. Trong tế bào năng lượng tồn tại ở dạng nào?

Các loại thực phẩm được chuyển hoá ở cấp độ tế bào để tạo ra ATP (Adenosine Triphosphate) bởi một quá trình được gọi là hô hấp tế bào. Chính ATP hoá học này mà tế bào sử dụng làm năng lượng cho nhiều quá trình hoạt động đặc biệt là phân chia tế bào. Cơ chế hình thành năng lượng ATP của tế bào như sau:

• Đầu tiên, các đại phân tử thức ăn lớn được enzym phân huỷ thành các tiểu đơn vị đơn giản trong quá trình tiêu hoá.
• Protein được phân huỷ thành acid amin, polysacarit thành đường và chất béo thành axit béo và glycerol thông qua hoạt động của các enzyme trong cơ thể.
• Sau quá trình này, các phân tử tiểu đơn vị nhỏ hơn phải đi vào các tế bào của cơ thể và bắt đầu quá trình hô hấp tế bào.

3. Làm thế nào để bổ sung thêm năng lượng cho cơ thể?

Sau khi trả lời câu hỏi năng lượng lấy từ đâu thì ta cũng cần biết về cách mà cơ thể người bổ sung năng lượng. Thông thường, để duy trì năng lượng hoạt động cho cơ thể bạn cần thông qua chế độ ăn uống cân bằng, ngủ đủ giấc và tập thể dục thường xuyên. Tuy nhiên đối với một số người việc thực hiện lối sống giàu năng lượng không phải lúc nào cũng đơn giản. Do đó, có thể bổ sung thêm năng lượng cho cơ thể thông qua một số chất bổ sung như:

• Acetyl Coenzyme A: là một phân tử quan trọng trong quá trình trao đổi chất, cung cấp nhóm acetyl cho chu trình Krebs để giải phóng ATP.
• Axit alpha-lipoic (ALA): hoạt động như một chất chống oxy hoá và hiện diện tự nhiên trong ty thể. ALA đóng vai trò đồng yếu tố cho các enzyme tham gia vào quá trình chuyển hóa tế bào để tạo ATP. Nó hoạt động như một chất chống oxy hoá bằng cách loại bỏ các gốc tự do.
• Arginine: là chất tham gia vào nhiều quá trình trao đổi chất, chuyển hoá năng lượng cơ thể như chuyển hoá protein và tổng hợp creatinin. Ngoài ra, Arginine cũng là tiền chất của oxit nitric- chất dẫn truyền thần kinh và giãn mạch quan trọng. Có báo cáo cho rằng việc bổ sung L- Arginine có thể làm tăng quá trình tái tạo ATP thông qua kích hoạt con đường AMP Kinase.
• Carnitine: có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hoá năng lượng bằng cách chuyển các axit béo chuỗi dài vào ty thể để thực hiện quá trình oxy hóa beta. Nó cũng hỗ trợ loại bỏ các chất chuyển hóa acetyl coenzyme A bằng cách liên kết và bài tiết qua nước tiểu. Các sản phẩm từ động vật như thịt, cá, gia cầm là nguồn cung cấp carnitine tốt nhất.
• Coenzym Q10: có vai trò quan trọng trong các tế bào có nhu cầu năng lượng cao như tế bào tim.
• Iod: cần thiết để tạo thành các hormone tuyến giáp, giúp cơ thể tạo ra năng lượng. Khi nồng độ tuyến giáp thấp, cơ thể không có khả năng tạo ra nhiều năng lượng như bình thường.
• Sắt: là khoáng chất thiết yếu góp phần vào quá trình chuyển hoá năng lượng bình thường. Cơ thể người cần sắt để tạo ra huyết sắc tố, loại protein trong các tế bào hồng cầu vận chuyển oxy đi khắp cơ thể.
• Magie: có vai trò chủ yếu trong việc sản xuất và sử dụng ATP, hơn nữa magie cũng điều chỉnh hoạt động của một số enzyme tham gia vào chu trình Kreb.
• Ribose: là một loại đường quan trọng, là thành phần quan trọng của RNA nucleotide. Đây là nguồn năng lượng được tạo ra từ thức ăn và là nhiên liệu để ty thể sản xuất ATP cung cấp năng lượng cho tế bào.
• Thiamine: còn gọi là vitamin B1 góp phần vào quá trình trao đổi chất mang lại năng lượng bình thường của cơ thể.

Tóm lại, năng lượng là một phần không thể thiếu trong hoạt động sống của con người, được cung cấp chủ yếu thông qua chế độ ăn và chuyển hóa phức tạp trong cơ thể để cung cấp năng lượng cho tế bào. Ngoài việc cung cấp năng lượng từ nguồn thực phẩm thì chúng ta còn có thể cung cấp qua các thực phẩm chăm sóc, bảo vệ sức khỏe chứa thành phần Nicotinamide Mononucleotide. Đây là chất có tác dụng giảm tác hại của các gốc tự do trong tế bào từ đó chống lại sự thoái hóa cơ thể. Người bệnh có thể cải thiện khả năng nhận thức, trí nhớ và khơi dậy khả năng sáng tạo bằng cách cải thiện giao tiếp giữa các tế bào thần kinh một cách hiệu quả.