vi
Tiếng Việt
vi
Tiếng Việt
English
English
日本語
日本語
Chia sẻ:

Các loại vitamin B: Chức năng, nguồn cung cấp và sự thiếu hụt

24/06/2023
Vitamin B là một nhóm gồm tám chất dinh dưỡng thiết yếu đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của nhiều cơ quan và hệ thống cơ thể. Chức năng vitamin B là giúp hỗ trợ các enzyme chuyển hóa thức ăn thành năng lượng, duy trì chức năng não, cân bằng hormone nội tiết và làm mịn màng sáng da. Các loại vitamin B được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm khác nhau. Một chế độ ăn uống cân bằng là cần thiết để đảm bảo cơ thể không thiếu vitamin B.

Vitamin B là loại vitamin tan trong nước và được thải vào nước tiểu. Vitamin B hỗ trợ nhiều quá trình khác nhau trong cơ thể bao gồm hỗ trợ các phản ứng enzyme và hỗ trợ hệ thống miễn dịch của cơ thể. Một số loại vitamin thúc đẩy tiêu hóa trong khi một số khác giúp vận chuyển oxy và năng lượng khắp cơ thể.

Vitamin B được sản xuất tự nhiên bởi các sinh vật khác nhau từ thực vật đến nấm men vi khuẩn. Tuy nhiên động vật có vú kể cả con người không thể tự tạo ra các loại vitamin này. Vitamin B phải được hấp thụ từ chế độ ăn uống hoặc nguồn vi khuẩn của chúng ta.

Chúng ta có thể cung cấp vitamin B complex từ nhiều nguồn khác nhau. Không có nguồn thực phẩm đơn lẻ nào có thể cung cấp tất cả các loại vitamin B cần thiết để cơ thể hoạt động bình thường. Do đó, một chế độ ăn uống cân bằng nhiều loại thực phẩm giàu dinh dưỡng là cần thiết để cung cấp đủ nhu cầu vitamin B cho cơ thể. Sự thiếu hụt vitamin B có thể làm tăng nguy cơ phát triển nhiều tình trạng bệnh lý như viêm, dị ứng hoặc bệnh truyền nhiễm.

Cùng tìm hiểu về chức năng vitamin B, nguồn cung cấp và sự thiếu hụt các loại vitamin B sẽ gây ảnh hưởng như thế nào tới cơ thể.

1. Vitamin B1

Tim, gan, thận và não đều chứa hàm lượng vitamin B cao. Chức năng vitamin B1 đối với cơ thể là:

  • Chuyển hóa carbohydrate từ thực phẩm
  • Sản xuất axit béo
  • Tổng hợp một số hormone cần thiết cho cơ thể

Vitamin B1 có thể được tìm thấy trong thịt nhất là thịt heo và thịt gà, đậu, cám gạo, trứng, mầm ngũ cốc nguyên hạt, gan và đậu xanh. Ngoài ra, vitamin B1 cũng có thể được cung cấp từ vi khuẩn sống trong ruột của chúng ta.

Vitamin B1 giúp cơ thể lấy năng lượng từ thức ăn và giúp duy trì hệ thần kinh khỏe mạnh. Khi cơ thể thiếu vitamin B có thể gây ra những triệu chứng sau:

  • Mệt mỏi, suy nhược
  • Rối loạn tiêu hóa
  • Giảm cân
  • Chán ăn
  • Giảm trí nhớ, giảm sự tập trung
  • Ngứa và tê bì ở bàn tay bàn chân
  • Phản xạ kém
  • Bệnh Beri Beri: Đây là bệnh lý do thiếu vitamin B1 gây tổn thương thần kinh dẫn đến đau và sưng chân tay. Ngoài ra, bệnh nhân có thể có triệu chứng khó thở, nhịp tim bất thường hoặc thậm chí là suy tim.
  • Hội chứng Wernicke-Korsakoff: Biểu hiện bởi các dấu hiệu thần kinh bao gồm đi lại bất thường, cử động mắt bất thường và mất trí nhớ.
cac-loai-vitamin-b
Thiếu vitamin b có thể gây mệt mỏi suy nhược 

Một số trường hợp có nguy cơ cao bị thiếu vitamin B, bao gồm: nghiện rượu, người cao tuổi, nhiễm HIV hoặc AIDS, mắc bệnh tiểu đường, suy tim và người đã từng phẫu thuật béo phì.

2. Vitamin B2

Chức năng vitamin B2 đối với cơ thể, bao gồm:

  • Sản xuất năng lượng
  • Chuyển hóa chất béo, thuốc và hormone steroid
  • Chuyển đổi tryptophan thành niacin (Vitamin B3)
  • Chuyển đổi vitamin B3 thành một coenzyme cần thiết cho cơ thể

Các nguồn cung cấp vitamin B2 trong chế độ ăn uống bao gồm gan, trứng, các sản phẩm từ sữa, các loại đầu, rau lá xanh, cá hồi, hạnh nhân, rau bina, thực phẩm tăng cường và một số loại nấm.

Thiếu vitamin B2 có thể xảy ra ở những bệnh nhân bị rối loạn nội tiết như các vấn đề về tuyến giáp hoặc một số tình trạng khác.

Vitamin B2 hỗ trợ chức năng của mắt, hệ thần kinh và da của chúng ta. Do đó, triệu chứng khi cơ thể thiếu vitamin B bao gồm:

  • Tổn thương da
  • Vết loét ở khóe miệng
  • Sưng miệng và cổ họng
  • Môi sưng và nứt nẻ
  • Rụng tóc
  • Đỏ và ngứa mắt
  • Thiếu hụt vitamin B2 nghiêm trọng có thể dẫn đến thiếu máu, đục thủy tinh thể, mệt mỏi, thờ ơ, thay đổi tính cách hoặc bất thường về chức năng não
  • Phụ nữ mang thai thiếu vitamin B2 có nguy cơ gây dị tật bẩm sinh cao hơn

Những người có nguy cơ thiếu hụt vitamin B2 cao nhất, bao gồm: những người có chế độ ăn thuần chay, không tiêu thụ các sản phẩm từ sữa và phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú.

3. Vitamin B3

Cơ thể chuyển đổi vitamin B3 thành một coenzyme gọi là nicotinamide adenine dinucleotide (NAD). NAD là một phần cần thiết của hơn 400 phản ứng enzyme khác nhau trong cơ thể, cao nhất trong số các coenzyme có nguồn gốc từ vitamin. Những enzyme này có một số tác dụng, bao gồm:

  • Chuyển hóa năng lượng trong carbohydrate, chất béo và protein thành dạng mà cơ thể có thể sử dụng
  • Hỗ trợ trao đổi chất trong tế bào
  • Giao tiếp giữa các tế bào
  • Sự biểu hiện ADN trong tế bào

Nguồn cung cấp vitamin B3 bao gồm thịt đỏ, thịt gia cầm, gạo lứt, các loại đậu, quả hạch, hạt, chuối, cá và thực phẩm tăng cường. Ngoài ra, nhiều loại vi khuẩn đường ruột cũng có thể sản xuất loại vitamin này.

Vitamin B3 có tác dụng hỗ trợ da và hệ thần kinh, đồng thời giải phóng năng lượng từ thực phẩm. Tình trạng thiếu vitamin B3 hiếm khi xảy ra vì nó được thêm vào nhiều loại thực phẩm. Triệu chứng của thiếu hụt vitamin B3, bao gồm:

  • Rụng tóc
  • Yếu cơ
  • Bỏng rát ở tay chân
  • Dáng đi bất thường
  • Tiêu chảy
  • Các triệu chứng khác bao gồm đau đầu, trầm cảm, lo lắng, các vấn đề về trí nhớ, thậm chí hoang tưởng hoặc ảo giác.
  • Một số trường hợp có thể phát triển bệnh Pellagra - phát ban có vảy sẫm màu khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
cac-loai-vitamin-b
Tình trạng thiếu vitamin B3 hiếm khi xảy ra vì nó được thêm vào nhiều loại thực phẩm 

Những người có nguy cơ thiếu vitamin B3, bao gồm: bệnh nhân suy dinh dưỡng, nghiện rượu, mắc HIV/AIDS, bệnh viêm ruột và hội chứng carcinoid khiến khối u phát triển trong đường tiêu hóa.

4. Vitamin B5

Chức năng vitamin B5 đối với cơ thể, bao gồm: 

  • Vitamin B5 cần thiết cho cơ thể để tạo ra coenzyme, protein và chất béo mới.
  • Các tế bào hồng cầu mang vitamin B5 đi khắp cơ thể để có thể sử dụng chất dinh dưỡng này trong nhiều quá trình khác nhau giúp tạo năng lượng và trao đổi chất.

Các nguồn cung cấp vitamin B5 bao gồm trứng, thịt gà, gan hoặc thận, ngũ cốc, bông cải xanh, khoai tây, sữa, nấm và bơ. Vi khuẩn cũng có thể tạo ra loại vitamin này.

Vitamin B5 giúp cơ thể sản xuất năng lượng và kiểm soát các chức năng miễn dịch khác nhau của cơ thể. Triệu chứng thiếu hụt vitamin B5, bao gồm:

  • Tê và nóng rát bàn tay và bàn chân
  • Đau đầu
  • Cáu gắt
  • Bồn chồn và ngủ kém
  • Chán ăn
  • Buồn nôn và nôn mửa
  • Nhiễm trùng hoặc viêm da

5. Vitamin B6

Vitamin B6 đóng vai trò trong hơn 100 phản ứng enzyme. Cơ thể cần vitamin B6 để:

  • Chuyển hóa axit amin
  • Phá vỡ carbohydrate và chất béo
  • Phát triển não
  • Chức năng miễn dịch
  • Vitamin B6 tồn tại trong các tế bào hồng cầu giúp sản xuất huyết sắc tố

Nguồn cung cấp vitamin B6 cho cơ thể bao gồm bơ, đậu phụ, thịt gia cầm, cá, đậu xanh, gan bò, chuối, các loại đậu và khoai lang.

Sự thiếu hụt vitamin B6 có thể biểu hiện dưới dạng:

  • Dị ứng và viêm khớp dạng thấp
  • Thiếu máu
  • Vảy trên môi, vết nứt ở khóe miệng, sưng lưỡi
  • Hệ thống miễn dịch suy yếu
  • Các vấn đề về thần kinh như mất trí nhớ, trầm cảm, tinh thần bất thường và thậm chí là co giật.

Những người có nguy cơ thiếu vitamin B6 bao gồm người nghiện rượu, lớn tuổi, mắc bệnh thận gây giảm khả năng hấp thu vitamin B6. Những người mắc các bệnh qua trung gian miễn dịch như bệnh Crohn, viêm khớp dạng thấp và những người dùng thuốc tránh thai.

6. Vitamin B7

Chức năng vitamin B7 đối với cơ thể con người, bao gồm:

  • Chuyển hóa chất béo, carbohydrate, chất béo và protein
  • Giao tiếp giữa các tế bào trong cơ thể

Nguồn cung cấp vitamin B7 bao gồm đậu, quả hạch, hạt có dầu như đậu phộng, đậu nành, hoa hướng dương, hạt vừng. Ngoài ra, một số thực phẩm như gan, trứng, thịt lợn và rau lá xanh cũng cung cấp vitamin B7 cho cơ thể.

Dấu hiệu thiếu hụt vitamin B7, bao gồm:

  • Tóc mỏng
  • Móng tay dễ gãy
  • Phát ban có vảy quanh mắt, mũi và miệng
  • Trầm cảm
  • Mệt mỏi

Những người có nguy cơ thiếu hụt vitamin B7 bao gồm người mắc các bệnh rối loạn chuyển hóa, nghiện rượu và phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú.

7. Vitamin B9

Dạng tự nhiên của vitamin B9 được gọi là folate. Axit folic có trong thực phẩm tăng cường vi chất dinh dưỡng và một số chất bổ sung là một dạng tổng hợp của vitamin. Chức năng của vitamin B9, bao gồm:

  • Sao chép DNA
  • Chuyển hóa vitamin
  • Chuyển hóa axit amin
  • Phân chia tế bào thích hợp
  • Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản muốn thụ thai nên bổ sung 400mcg axit folic mỗi ngày cùng với một chế độ ăn uống đa dạng có chứa folate. Phụ nữ có đủ lượng folate cao cả trước và trong khi mang thai sẽ giảm nguy cơ mắc một số tật bẩm sinh ảnh hưởng đến não và tủy sống ở thai nhi.

Nguồn cung cấp vitamin B9 cho cơ thể bao gồm măng tây, gan bò, hải sản, ngũ cốc nguyên hạt, trứng, đậu phộng, trái cây họ cam quýt, các loại đậu và rau lá xanh. Ngoài ra, vi khuẩn đường ruột cũng có thể tạo ra loại vitamin này.

Vitamin B9 đóng vai trò tạo nên ADN và giúp tổng hợp axit amin. Các tế bào hồng cầu cũng cần lượng vitamin B9 cao. Triệu chứng khi cơ thể thiếu vitamin B9, bao gồm:

  • Thiếu máu
  • Đau đầu
  • Tim đập nhanh
  • Cáu gắt
  • Vết loét trên lưỡi hoặc trong miệng
  • Thay đổi da, tóc và móng tay
  • Thay đổi về thần kinh như mất trí nhớ, thay đổi hành vi và suy giảm nhận thức.
cac-loai-vitamin-b
Tim đập nhanh là triệu chứng khi cơ thể thiếu vitamin B9 

Những người nên bổ sung vitamin B9 cho cơ thể bao gồm phụ nữ trước và trong khi mang thai, nghiện rượu, bệnh celiac và bệnh viêm ruột.

Không nên dùng quá 1000 mcg axit folic mỗi ngày, uống nhiều hơn mức này có thể che giấu các triệu chứng thiếu vitamin B12 gây tổn thương thần kinh vĩnh viễn.

8. Vitamin B12

Cơ thể sử dụng vitamin B12 để:

  • Nguyên liệu sản xuất các tế bào hồng cầu mới
  • Tổng hợp ADN
  • Hỗ trợ chức năng thần kinh và não
  • Chuyển hóa chất béo và protein

Nguồn cung cấp vitamin B12 cho cơ thể bao gồm trứng, cá, sữa, gan bò, thịt gà và hải sản. Tất cả các nguồn cung cấp vitamin B12 đều đến từ động vật. Do đó, đối với người ăn chay hoặc thuần chay có thể cần bổ sung vitamin B12 từ các chất bổ sung hoặc thực phẩm tăng cường như ngũ cốc ăn sáng và men dinh dưỡng.

Vitamin B12 hỗ trợ sản xuất tế bào hồng cầu và giúp duy trì hệ thần kinh vui vẻ và khỏe mạnh. Cũng như các loại vitamin B khác, vitamin B12 giúp giải phóng năng lượng từ thức ăn và giúp cơ thể sử dụng folate. Triệu chứng thiếu vitamin B12, bao gồm:

  • Thiếu máu nguyên hồng cầu khổng lồ
  • Mệt mỏi
  • Sụt cân
  • Táo bón
  • Ăn mất ngon
  • Tê và ngứa ran ở bàn tay và bàn chân
  • Trầm cảm
  • Suy giảm trí nhớ

Những người có nguy cơ thiếu vitamin B12 bao gồm tình trạng giảm hấp thu chất dinh dưỡng gặp trong bệnh Celiac, bệnh Crohn, người ăn chay và ăn chay trường, phẫu thuật cắt dạ dày và dùng các thuốc ngăn chặn sản xuất axit dạ dày.

Tóm lại, vitamin B đóng vai trò quan trọng trong cơ thể chúng ta và là chất dinh dưỡng không thể thiếu. Nhiều nguồn thực phẩm có thể cung cấp các loại vitamin B cần thiết để duy trì sự cân bằng hợp lý. Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng thêm các loại thực phẩm bổ sung vitamin B complex để đảm bảo cung cấp đủ nhu cầu của cơ thể. Không ăn một chế độ ăn uống cân bằng thích hợp có thể dễ dàng dẫn đến thiếu vitamin B gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Các bài viết khác

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

10 cách để cải thiện sức khỏe thể chất của bạn

27/06/2023
Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải và tăng vài kilogam cân nặng không mong muốn, có lẽ đã đến lúc bạn nên kiểm soát sức khỏe của mình. Dưới đây là 10 cách cải thiện sức khỏe thể chất của bạn ngay hôm nay.
Quản lý stress hiệu quả với 7 bước được chuyên gia khuyến nghị

Quản lý stress hiệu quả với 7 bước được chuyên gia khuyến nghị

14/08/2025
Quản lý stress hiệu quả không chỉ là kỹ năng giúp bạn vượt qua áp lực công việc, mà còn là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe và duy trì năng lượng mỗi ngày.
Thói quen gây stress trong công việc và cách khắc phục hiệu quả

Thói quen gây stress trong công việc và cách khắc phục hiệu quả

14/08/2025
Vì sao bạn cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng dù công việc không quá nặng? Lý do đôi khi nằm ở thói quen gây stress đang âm thầm “rút cạn” năng lượng tinh thần của bạn.
Stress ở người lớn tuổi là gì? Hướng dẫn nhận biết và khắc phục

Stress ở người lớn tuổi là gì? Hướng dẫn nhận biết và khắc phục

14/08/2025
Việc nhận diện và can thiệp stress ở người lớn tuổi kịp thời sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm nguy cơ bệnh lý liên quan và duy trì sự gắn kết xã hội.
Vì sao bạn nên tìm đến tư vấn tâm lý stress khi áp lực kéo dài

Vì sao bạn nên tìm đến tư vấn tâm lý stress khi áp lực kéo dài

14/08/2025
Khi stress, nhiều người nghĩ chỉ cần “nghỉ ngơi một chút” là sẽ ổn, nhưng thực tế, tư vấn tâm lý stress mới là bước giúp bạn chủ động kiểm soát và phục hồi tinh thần.
Stress và tăng cân: Cơ thể bạn đang tích mỡ vì căng thẳng?

Stress và tăng cân: Cơ thể bạn đang tích mỡ vì căng thẳng?

14/08/2025
Stress và tăng cân có mối quan hệ chặt chẽ thông qua phản ứng thay đổi chuyển hóa, kích thích thèm ăn, ăn nhiều, dẫn đến tăng cân âm thầm và khó kiểm soát.
Bạn có đang nhầm lẫn giữa stress và trầm cảm? Phân biệt thế nào?

Bạn có đang nhầm lẫn giữa stress và trầm cảm? Phân biệt thế nào?

14/08/2025
Stress và trầm cảm dễ bị nhầm lẫn. Theo khảo sát, có 51% người bị stress xuất hiện triệu chứng trầm cảm, nhấn mạnh sự cần thiết của việc nhận thức và can thiệp đúng.
6 hậu quả stress ảnh hưởng đến sức khỏe bạn không nên bỏ qua

6 hậu quả stress ảnh hưởng đến sức khỏe bạn không nên bỏ qua

14/08/2025
Stress ảnh hưởng đến sức khỏe không chỉ ở mức độ cảm xúc mà còn gây tổn hại toàn diện đến thể chất, tinh thần và cả các mối quan hệ xung quanh. Tìm hiểu qua bài viết sau.
Thiền để giảm stress: Hướng dẫn giúp bạn nhẹ đầu, ngủ ngon

Thiền để giảm stress: Hướng dẫn giúp bạn nhẹ đầu, ngủ ngon

14/08/2025
Thiền để giảm stress là phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả, không cần kinh nghiệm hay thiết bị cầu kỳ, chỉ với vài phút mỗi ngày, bạn có thể tìm lại sự cân bằng nội tâm.
12 loại thực phẩm giảm căng thẳng hiệu quả nên có trong thực đơn

12 loại thực phẩm giảm căng thẳng hiệu quả nên có trong thực đơn

13/08/2025
Ngoài việc nghỉ ngơi hợp lý, lựa chọn đúng thực phẩm giảm căng thẳng cũng là chiến lược quan trọng giúp tái tạo sức khỏe thần kinh và tinh thần một cách tự nhiên.

Theo dõi tin tức và thông tin khoa học
mới nhất của chúng tôi

phone icon