Dấu hiệu lão hóa sớm là gì?
Khi bạn già đi, các quá trình bên trong cơ thể bạn - từ những thay đổi ở tế bào da đến phục hồi khi tập luyện bị chậm lại và mất nhiều thời gian hơn để hoàn thành hoặc nạp lại năng lượng. Điều này tạo điều kiện cho các dấu hiệu lão hóa như nếp nhăn và mệt mỏi xuất hiện. Những thay đổi này có thể gây ngạc nhiên nếu chúng xảy ra sớm hơn dự kiến, do đó có thuật ngữ lão hóa “sớm”.
Lão hóa sớm là khi các tác động điển hình của việc già đi xảy ra sớm. Khi đó cơ thể bạn trông già hơn so với tuổi thật. Quá trình lão hóa sẽ khác nhau đối với mỗi người, nhưng có một số dấu hiệu lão hóa nhất định được coi là “quá sớm” nếu bạn nhận thấy chúng trước khi bước sang tuổi 35, trong một số trường hợp còn được xem là bệnh lão hóa sớm:
Đốm đồi mồi là những đốm phẳng trên da của bạn do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong nhiều năm. Những đốm tăng sắc tố này có thể phát triển trên mặt, mu bàn tay hoặc cẳng tay của bạn, chúng có xu hướng xuất hiện ở hoặc sau tuổi 40. Những người có làn da trắng có thể thấy những đốm nắng này phát triển sớm hơn.
Theo thời gian, các lớp trên cùng của da trở nên mỏng hơn và chứa ít protein cấu trúc hơn (chẳng hạn như collagen) giúp tạo nên hình dạng cho làn da của bạn. Lão hóa sớm xảy ra dẫn đến kết quả là bàn tay của bạn bắt đầu xuất hiện nhiều gân hơn, gầy hơn và dễ bị nếp nhăn. Không có thước đo khách quan nào về thời điểm bàn tay bắt đầu trông già đi, nhưng hầu hết mọi người có xu hướng nhận thấy điều đó vào cuối những năm 30 và đầu những năm 40 tuổi.
Nhiều người phát hiện sự đổi màu loang lổ trên ngực khi họ già đi. Tương tự như đồi mồi, những vùng có sắc tố khác này có thể do các tế bào của bị tổn thương khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Loại tăng sắc tố này không phải lúc nào cũng liên quan đến lão hóa. Nó có thể là kết quả của bệnh chàm hoặc các tình trạng da khác làm tổn thương các tế bào hắc tố trên da của bạn và không có độ tuổi trung bình khi tình trạng da này xuất hiện.
Da khô hoặc ngứa (xerosis cutis) có thể dễ xảy ra hơn do da mỏng sẽ dễ bị mất nước hơn. Bạn có thể nhận thấy làn da của mình trở nên khô hơn và dễ bị bong tróc hơn khi gần 40 tuổi.
Khi bạn bước vào độ tuổi 30, làn da của bạn sẽ chậm sản xuất collagen , loại protein tạo nên hình dạng cho làn da của bạn. Collagen là thứ giúp làn da của bạn phục hồi và luôn căng mọng. Với ít collagen trong da, các nếp nhăn và chảy xệ sẽ dễ dàng xuất hiện. Bạn có thể nhận thấy điều này xảy ra nhiều hơn ở những vùng xung quanh các cơ thường xuyên sử dụng như trán hoặc nơi bạn tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời.
Độ tuổi lần đầu tiên nhận thấy các nếp nhăn của mỗi người sẽ khác nhau, có rất ít tiêu chuẩn để xác định khi nào là “quá sớm”. Và đôi khi lão hóa không phải là nguyên nhân duy nhất, có thể chỉ đơn giản là do bụi bẩn hoặc mất nước.
Rụng tóc xảy ra khi các tế bào gốc kích hoạt mọc tóc mới trong nang tóc của bị chết đi. Sự thay đổi nội tiết tố, các yếu tố môi trường, di truyền và chế độ ăn uống đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy điều này xảy ra nhanh. Lên đến 40% phụ nữ trên 70 tuổi bị rụng tóc. Đàn ông thường sẽ trải nghiệm nó sớm hơn, với 50% chứng rụng tóc sau 50 tuổi.
Có một số yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ mà các dấu hiệu của lão hóa sớm xuất hiện trên cơ thể bạn:
Khi bạn hút thuốc, các chất độc trong nicotin sẽ làm thay đổi các tế bào trong cơ thể bạn. Những độc tố này phá vỡ collagen và các sợi đàn hồi trong da của bạn, dẫn đến chảy xệ, nếp nhăn và khuôn mặt hốc hác.
Tắm nắng, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và tia UV làm hỏng DNA trong tế bào da của bạn, gây ra nếp nhăn.
Phơi nắng gây ra nhiều vấn đề về da. Tia cực tím (UV) và tiếp xúc với ánh sáng mặt trời làm da bạn lão hóa nhanh hơn so với tuổi tự nhiên. Điều này chịu trách nhiệm cho 90% những thay đổi có thể nhìn thấy trên da của bạn. Tia UV làm hỏng các tế bào da, góp phần gây ra những thay đổi sớm như đốm đồi mồi, làm tăng nguy cơ ung thư da.
Năng lượng cao có thể nhìn thấy (HEV) và ánh sáng hồng ngoại chịu trách nhiệm cho 10% thay đổi khác của da. Ánh sáng HEV (còn gọi là ánh sáng xanh) đến từ mặt trời và các thiết bị điện tử như điện thoại thông minh. Ánh sáng hồng ngoại là vô hình, nhưng chúng ta thường cảm thấy nó dưới dạng nhiệt. Những dạng ánh sáng như thế này tuy không làm tăng nguy cơ ung thư da nhưng lại ảnh hưởng đến collagen và độ đàn hồi của da.
Một vài nghiên cứu cho thấy chế độ ăn nhiều đường hoặc carbohydrate tinh chế có thể gây lão hóa sớm. Mặt khác, chế độ ăn nhiều trái cây và rau quả sẽ giúp ngăn ngừa các thay đổi sớm trên da.
Uống quá nhiều rượu có thể làm mất nước và làm hỏng làn da của bạn theo thời gian, dẫn đến các dấu hiệu lão hóa sớm.
Các nghiên cứu cho thấy giấc ngủ kém chất lượng (hoặc không đủ) khiến các tế bào của bạn lão hóa nhanh hơn.
Khi bạn căng thẳng, não của bạn tiết ra cortisol, một loại hormone gây căng thẳng. Cortisol ngăn chặn hai chất giữ cho làn da của bạn trông đầy đặn và rực rỡ là hyaluronan synthase và collagen.
Các yếu tố môi trường và lối sống thường gây lão hóa sớm nên những thói quen lành mạnh hàng ngày có thể cải thiện tình trạng này. Nếu bạn đã có dấu hiệu lão hóa sớm, đây là cách để ngăn chặn nó trở nên tồi tệ hơn:
Để tránh lão hóa sớm, phòng ngừa là chìa khóa then chốt thông qua việc xây dựng một cuộc sống lành mạnh. Nhưng nếu các dấu hiệu lão hóa sớm của bạn đã xảy ra, các phương pháp điều trị sau đây có thể giúp đẩy lùi các dấu hiệu lão hóa sớm:
Lưu ý rằng các quy trình này có thể khắc phục sự xuất hiện của lão hóa sớm, nhưng chúng sẽ không khắc phục được nguyên nhân gây ra lão hóa sớm. Để phòng ngừa lão hóa sớm hiệu quả, bạn cần xây dựng được lối sống khoa học và lành mạnh.
