Sự lão hóa là một quá trình tự nhiên và không thể tránh khỏi đối với cơ thể sống. Tuy nhiên, các nhà khoa học đang không ngừng nghiên cứu các phương pháp để làm chậm hoặc ngăn chặn quá trình này. Gần đây, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung NMN, một tiền chất của NAD+ có thể thúc đẩy biểu hiện của các miRNA chống lão hóa mạch máu của chuột già, dẫn đến các tác dụng trẻ hóa và chống xơ vữa động mạch.
Quá trình lão hóa mạch máu, hay xơ vữa động mạch xảy ra khi các động mạch dần cứng lại và mất đi tính đàn hồi do sự tích tụ mảng bám trong thành động mạch. Đây là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa nhưng có thể diễn ra nhanh hơn bởi các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tiểu đường và hút thuốc.
Quá trình xơ vữa động mạch bắt đầu từ rất sớm, thậm chí ngay trong thời thơ ấu. Các tế bào nội mô lót trong động mạch liên tục bị tác động bởi các yếu tố nguy cơ trong nhiều năm. Ngay từ những năm thiếu niên, các mảng bám, gọi là tổn thương xơ vữa động mạch, bắt đầu tích tụ trên thành động mạch. Những mảng bám này bao gồm chất béo, cholesterol, canxi và các chất khác có trong máu.
Quá trình xơ vữa động mạch bắt đầu từ rất sớm
Ở độ tuổi 30 và 40, mảng bám tích tụ nhiều hơn do các tổn thương liên tiếp từ huyết áp cao, mức cholesterol LDL cao và viêm toàn thân. Tuy nhiên, ở giai đoạn này, tắc nghẽn hiếm khi gây ra vấn đề nghiêm trọng vì động mạch vẫn khá đàn hồi và dễ thích nghi.
Khi bước vào tuổi 50 trở lên, các mảng bám tiếp tục phát triển và cứng lại. Thành động mạch bắt đầu mất dần tính đàn hồi, trở nên cứng và kém linh hoạt hơn theo thời gian. Đến những năm 60 và 70, quá trình lão hóa mạch máu đã làm giảm đáng kể khả năng giãn nở và chịu đựng áp lực của động mạch.
Hậu quả là lưu lượng máu bị hạn chế, buộc tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu qua các mạch bị thu hẹp, làm giảm cung cấp oxy cho các mô. Nếu mảng bám vỡ ra, nó có thể gây cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch, dẫn đến đau tim hoặc đột quỵ.
Năm 2019, Tamas Kiss và các cộng sự từ nhiều tổ chức, bao gồm Trung tâm Khoa học Y tế Đại học Oklahoma và Đại học Szeged, đã công bố một nghiên cứu về ảnh hưởng của NMN lên cấu hình biểu hiện miRNA trong động mạch chủ của chuột già, từ đó xem xét tác động đối với sức khỏe mạch máu và quá trình lão hóa. Nghiên cứu sử dụng chuột già 24 tháng tuổi, được điều trị bằng NMN trong 2 tuần, cùng với chuột đối chứng non 4 tháng tuổi và chuột già không điều trị. Sau đó, động mạch chủ của chúng được thu thập để phân tích biểu hiện miRNA.
Các nhà nghiên cứu sử dụng công nghệ trình tự thế hệ tiếp theo để xác định cấu hình biểu hiện miRNA trong động mạch chủ. Bằng cách so sánh giữa chuột già được điều trị bằng NMN với chuột đối chứng trẻ và chuột già không điều trị, họ phát hiện ra các miRNA có biểu hiện khác nhau. Tác động điều chỉnh dự đoán của các miRNA này đã được phân tích để hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của chúng đối với lão hóa mạch máu và các bệnh liên quan.
Một trong những kết quả quan trọng của nghiên cứu là NMN đã phục hồi mức NAD+ và cải thiện chức năng mạch máu ở chuột già. Việc phục hồi NAD+ này liên quan chặt chẽ đến việc cải thiện sự giãn mạch phụ thuộc vào nội mô, giảm căng thẳng oxy hóa và giảm sự biến đổi trong biểu hiện gen liên quan đến tuổi tác.
Nghiên cứu cũng cho thấy rằng, NMN điều chỉnh cấu hình biểu thức của miRNA. Phân tích biểu hiện miRNA cho thấy rằng điều trị bằng NMN đã gây ra những thay đổi đáng kể trong cấu hình miRNA của chuột già. Cụ thể, NMN đã điều hòa tăng cường một số miRNA có tác dụng bảo vệ chức năng mạch máu và điều hòa giảm miRNA liên quan đến stress oxy hóa và viêm.
Đồng thời, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các miRNA được biểu hiện khác biệt ở chuột già được điều trị bằng NMN có thể có tác dụng điều chỉnh như là các gen liên quan đến các con đường chính của lão hóa mạch máu, bao gồm chức năng nội mô, phản ứng stress oxy hóa và viêm.
Nghiên cứu cũng nhấn mạnh sự tương tác tiềm tàng giữa miRNA do NMN gây ra và con đường sirtuin, một yếu tố quan trọng trong quá trình lão hóa và tuổi thọ. Sirtuins là các deacetylase phụ thuộc NAD+ điều chỉnh các quá trình tế bào và hoạt động của chúng liên quan đến mức độ NAD+. Các miRNA được điều chỉnh bởi NMN có thể tương tác với sirtuins để tăng cường tác dụng chống lão hóa.
Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng việc bổ sung NMN có thể cải thiện chức năng mạch máu và giảm nguy cơ xơ vữa động mạch cũng như các bệnh mạch máu khác thông qua cơ chế điều chỉnh biểu hiện miRNA liên quan đến tuổi tác. Bằng cách khôi phục cấu hình miRNA trẻ trung, NMN có thể thúc đẩy quá trình trẻ hóa biểu sinh và tăng cường khả năng bảo vệ của mạch máu.
Bổ sung NMN có thể cải thiện chức năng mạch máu và giảm nguy cơ xơ vữa động mạch
Mặc dù nghiên cứu được thực hiện trên chuột nhưng kết quả này có thể có ý nghĩa quan trọng đối với sức khỏe con người. Sự suy giảm NAD+ và rối loạn điều hòa miRNA đã được quan sát trong quá trình lão hóa của con người và việc bổ sung NMN tốt cho mạch máu và các bệnh liên quan. Cần nghiên cứu thêm để hiểu rõ hơn về tiềm năng ứng dụng của những phát hiện này.
Nghiên cứu của Tamas Kiss và cộng sự đã cung cấp bằng chứng thuyết phục rằng việc bổ sung NMN thúc đẩy biểu hiện miRNA chống lão hóa ở động mạch chủ của chuột già. Sự điều biến biểu hiện miRNA này có liên quan đến việc cải thiện chức năng mạch máu, giảm căng thẳng oxy hóa và dự đoán tác dụng chống xơ vữa động mạch. Những phát hiện này ủng hộ tiềm năng của NMN như một biện pháp can thiệp trị liệu cho quá trình lão hóa mạch máu và nêu bật tầm quan trọng của việc điều chỉnh miRNA trong quá trình lão hóa. Nghiên cứu trong tương lai sẽ làm sáng tỏ hơn nữa các con đường phân tử liên quan và khám phá tiềm năng chuyển những phát hiện này.
Tác giả: Đặng Phước Bảo
Tài liệu tham khảo:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6815288/
https://www.umcclinic.com.vn/xo-vua-dong-mach-la-gi
