Lão hóa là quá trình không thể tránh khỏi đối với bất kỳ ai. Tuy nhiên, tốc độ lão hóa ở mỗi người là không giống nhau bởi sự ảnh hưởng của nhiều yếu tố như di truyền, chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục, thăm khám sức khỏe định kỳ… Vì vậy, lập kế hoạch theo dõi được xem là biện pháp giúp theo dõi quá trình lão hóa hiệu quả. Cùng tìm hiểu 6 cách theo dõi quá trình lão hóa qua bài viết dưới đây.
Các giai đoạn của quá trình lão hóa
“Quá trình lão hóa diễn ra như thế nào?”. Theo đó, lão hóa là quá trình diễn ra tự nhiên, liên tục. Cơ thể đạt giai đoạn cao nhất về thể chất và chức năng cơ quan khi ở tuổi 35 và sẽ dần suy giảm khi độ tuổi tăng lên. Quá trình lão hóa bao gồm cả sự thay đổi cả về cấu trúc cơ quan và sự thay đổi hình dạng bên ngoài cơ thể. Theo các nghiên cứu khoa học, quá trình lão hóa là khác nhau ở mỗi người. Tuy nhiên ở những khung độ tuổi nhất định sẽ diễn ra sự lão hóa của từng cơ quan cụ thể.Quá trình lão hóa ở độ tuổi 20 – 30: Lão hóa của cơ thể trong giai đoạn này bao gồm những biến đổi sau:
Suy giảm số lượng tế bào não: Ở độ tuổi trường thành, tế bào não con người dao động khoảng 100 tỷ. Tuy nhiên khi bước qua độ tuổi 20, số lượng tế bào não bắt đầu giảm dần và kích thước não cũng thu nhỏ lại. Bước qua tuổi 40, con người sẽ mất khoảng 10.000 tế bào não mỗi ngày.
Giảm dung tích phổi: Khối lượng phổi ở trẻ sơ sinh khoảng 50 – 60g, đến năm 12 tuổi dung tích phổi bắt đầu hoàn thiện và tăng gấp 20. Tuy nhiên sau độ tuổi 20, dung tích phổi bắt đầu giảm, các nhu mô phổi mất tính đàn hồi, giãn phế và chức năng phổi cũng lão hóa dần;
Da: Cơ thể giảm dẫn việc sản xuất collagen và chất kết dính cho da từ giữa độ tuổi 20. Đồng thời, tốc độ thay tế bào da chết cũng chậm dần, quá trình lão hóa xuất hiện sau tuổi 25.
Quá trình lão hóa ở độ tuổi 30 – 40: Các dấu hiệu lão hóa ở giai đoạn này bắt đầu xuất hiện rõ hơn.
Suy giảm cơ: Thông thường, sau những vận động hoặc chấn thương thì cơ bắp sẽ được tái tạo lại. Tuy nhiên đến độ tuổi 30, cơ thể có xu hướng tích lũy mỡ nhiều hơn. Đến độ tuổi 40, cơ bắp bị giảm 0,5 – 2% mỗi năm và giảm khả năng giữ thăng bằng của cơ thể.
Giảm số lượng tóc: Thông thường, khi tóc cũ rụng đi sẽ có tóc mới mọc lên, sau 3 năm tóc cũ sẽ được chuyển hóa hoàn toàn bằng lượng tóc mới. Tuy nhiên ở độ tuổi 35 trở đọ, sợi tóc sẽ bị chuyển màu dần, đồng thời lượng tóc cũ rụng đi nhiều hơn so với tóc mới mọc lên.
Ngực: Các mô và mỡ ở ngực sẽ mất dần đi ở phụ nữ bước qua 30 tuổi. Đến năm 40 tuổi, núm vú bị chảy xệ và teo lại.
Suy giảm sức khỏe sinh sản: Khả năng thụ thai của phụ nữ giảm dần sau 35 tuổi. Bởi số lượng và chất lượng trứng ở độ tuổi này trở đi bị suy giảm, mất cân bằng niêm mạc tử cung.
Quá trình lão hóa ở độ tuổi 40 – 50: Bước vào giai đoạn trung niên, cơ thể con người trở nên yếu và không còn linh hoạt như trước:
Giảm thị lực: Ở độ tuổi 40, mắt bị lão hóa nên dễ bị mỏi mắt do cơ mắt yếu dần đi, khả năng tập trung của mắt bị suy giảm.
Suy giảm sức khỏe tim mạch: Động mạch bị xơ cứng, nguy cơ xuất hiện lớp mỡ bám vào thành mạch gây tắc nghẽn mạch máu, giảm lượng máu cung cấp cho tim. Đồng thời đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng đột quỵ ở người già.
Rụng răng: Ở độ tuổi trên 40, răng cũng bắt đầu suy yếu, các cơ bám quanh răng có thể bị teo dần dẫn đến nguy cơ răng không bám chắc, tụt răng…
Quá trình lão hóa ở độ tuổi trên 50: Ở độ tuổi này trở lên, con người bắt đầu bước sang giai đoạn già nua, kéo theo đó là hàng loạt quá trình lão hóa trong cơ thể:
Suy giảm chức năng thận: Chức năng lọc của cầu thận bắt đầu suy giảm, dẫn đến hàng loạt triệu chứng như tăng tần suất đi tiểu, ảnh hưởng đến giấc ngủ…
Suy giảm thính lực: Thành ống tai bị mỏng đi, màng nhĩ dày lên làm cho việc tiếp nhận âm thanh trở nên khó khăn. Đặc biệt ở độ tuổi càng cao, thính lực càng giảm dẫn đến hiện tượng lãng tai.
Suy giảm chức năng tiêu hóa: Độ tuổi càng cao, lượng vi khuẩn có lợi trong đường tiêu hóa giảm đi dẫn đến suy giảm chức năng tiêu hóa, tăng nguy cơ mắc bệnh về đường tiêu hóa;
Bàng quang: Quá trình lão hóa của bàng quang bắt đầu tăng dần, lượng nước tiểu có thể chứa trong bàng quang chỉ bằng ½ so với bình thường. Vì vậy người cao tuổi sẽ cần phải đi tiểu nhiều hơn.
Thay đổi giọng nói: Độ tuổi càng cao thì giọng nói càng yếu dần đi, khàn hơn khi bước vào tuổi 65.
Giảm khả năng phân biệt mùi vị: Khứu giác và vị giác bị lão hóa khi bắt đầu tuổi 60.
Cách theo dõi quá trình lão hóa
Một số biện pháp giúp theo dõi quá trình lão hóa lành mạnh như sau:
Đặc mục tiêu cụ thể và dễ thực hiện
Điều quan trọng khi xây dựng và theo dõi quá trình lão hóa là cần phân biệt được giữa một ý tưởng và một mục tiêu. Chẳng hạn như ăn uống lành mạnh là một ý tưởng, tuy nhiên để thực hiện được ý tưởng đó bạn cần xây dựng cho mình một mục tiêu cụ thể là ăn 2 phần rau mỗi ngày trong 8 tuần tới.Bên cạnh đó, bạn cần đảm bảo các mục tiêu của mình thực hiện được bằng cách đo lường và kiểm soát mỗi ngày. Nếu bạn muốn ăn nhiều rau hơn, hãy bắt đầu với từng lượng vừa phải như 2 phần rau mỗi tuần, sau đó chuyển dần sang mỗi ngày và cuối cùng là mỗi bữa ăn. Đặt mốc thời gian khi các quá trình chuyển đổi này xảy ra. Bằng cách đó, bạn sẽ có những dấu hiện tiến bộ rõ ràng.
Sử dụng ứng dụng nhắc nhở
Những ứng dụng nhắc như trong điện thoại thông minh cho phép chúng theo dõi và nhắc nhở những nhiệm vụ, mục tiêu mà bạn đặt ra mỗi ngày, mỗi tuần.
Sử dụng máy theo dõi sức khỏe
Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến khích mỗi người nên hoạt động thể chất ít chất 150 phút mỗi tuần. Sử dụng máy theo dõi sức khỏe bên cạnh các hoạt động thể chất cho phép người dùng quản lý được các yếu tố sức khỏe như nhịp tim, huyết áp… Đối với một số hoạt động như đi bộ,chạy bộ… ứng dụng có thể quản lý số lượng bước đi, khoảng cách hoạt động để giúp người dùng quản lý được sức khỏe.
Điều tốt nhất để theo dõi quá trình lão hóa là xây dựng một kế hoạch ăn uống lành mạnh. Lập chế độ ăn uống cụ thể cho từng ngày và cố gắng thực hiện theo đúng kế hoạch. Bắt đầu với kế hoạch bữa ăn trong 1 ngày tập trung vào các loại thực phẩm tốt cho sức khỏe. Sử dụng các chất bổ sung lão hóa lành mạnh như nicotinamide riboside để tối ưu hóa kế hoạch ăn kiêng của bạn để có nhiều lợi ích lão hóa lành mạnh hơn.
Viết nhật ký
Một trong những cách đơn giản và tiết kiệm chi phí giúp theo dõi quá trình lão hóa là viết nhật ký. Ghi lại tất cả những hoạt động, chế độ ăn uống diễn ra trong ngày. Viết nhật ký còn giúp kiểm soát sự lo lắng, giảm căng thẳng và đối phó với chứng trầm cảm.