Lão hóa là quá trình tự nhiên không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, để quá trình lão hóa diễn ra khỏe mạnh thì bạn cần chuẩn bị rất nhiều thứ, bắt đầu từ tuổi trung niên. Vậy cần làm gì để lão hóa khỏe mạnh?
1. Lão hóa là gì?
Lão hóa là 1 quá trình thay đổi tự nhiên, diễn ra từ từ và thường bắt đầu ở độ tuổi trung niên. Ở giai đoạn này của cuộc đời, nhiều chức năng cơ thể bắt đầu có xu hướng suy giảm dần.
Khi một người già đi, chúng ta có thể hiểu theo nhiều cách tính tuổi khác nhau:
Tuổi niên đại: Dựa theo thời gian và được tính bằng năm. Tuổi niên đại có ý nghĩa hạn chế về mặt sức khỏe, tuy nhiên nguy cơ phát triển các vấn đề sức khỏe sẽ tăng lên khi tuổi niên đại tăng lên, và chính các vấn đề về sức khỏe thay vì quá trình lão hóa bình thường sẽ là nguyên nhân chính dẫn đến mất chức năng cơ thể;
Tuổi sinh học: Đề cập đến những thay đổi trong cơ thể thường xảy ra khi con người già đi. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến một số người sớm hơn những người khác, do đó sẽ có người già về tuổi sinh học ở tuổi niên đại 65, trong khi sẽ có những người khác ở tuổi niên đại cao hơn;
Tuổi tâm lý: Dựa vào cách một người hành động và cảm nhận. Ví dụ, một người 80 tuổi làm việc, lập kế hoạch, hướng tới các sự kiện trong tương lai và tham gia vào nhiều hoạt động được coi là trẻ hơn về tuổi tâm lý.
2. Quan điểm của tuổi trung niên để lão hóa khỏe mạnh
Quan điểm của người tuổi trung niên về quá trình lão hóa lành mạnh sẽ bao gồm 4 yếu tố chính, đó là có sức khỏe thể chất tốt, sức khỏe tinh thần tốt, tài chính sung túc và nhận được hỗ trợ xã hội. Các yếu tố này sẽ được liên kết với nhau và giải thích quan điểm của những người tuổi trung niên về tiến trình lão hóa lành mạnh:
Sức khỏe thể chất tốt: Khía cạnh sức khỏe được quan tâm nhiều nhất chính là sức khỏe thể chất, và nó cũng được đánh giá dễ dàng hơn so với các khía cạnh khác của sức khỏe. Trong các nghiên cứu hiện tại, những người tham gia cho biết sức khỏe thể chất tốt, không mắc bệnh mãn tính và có thể hoạt động độc lập là những dấu hiệu đầu tiên của quá trình lão hóa khỏe mạnh;
Không mắc các bệnh mãn tính: Quá trình lão hóa là thứ mà người cao tuổi phải đối mặt với nguy cơ tiềm ẩn mắc các bệnh lý mãn tính. Do đó nhiều người tuổi trung niên đánh giá việc không mắc bệnh mãn tính, như tăng huyết áp, béo phì hay tiểu đường, là một phần không thể thiếu của quá trình lão hóa khỏe mạnh;
Duy trì chức năng độc lập: Tuổi tác gia tăng khiến người già suy giảm chức năng, dẫn đến phải phụ thuộc vào người khác để thực hiện các hoạt động hàng ngày. Về vấn đề này, nhiều người tuổi trung niên tham gia nghiên cứu cho rằng việc sống độc lập và có thể tự giải quyết công việc hàng ngày là một phần thiết yếu của quá trình lão hóa lành mạnh;
Sức khỏe tinh thần tốt: Sức khỏe tinh thần cũng quan trọng không kém sức khỏe thể chất đối với người lớn tuổi và nó là yếu tố hàng đầu có thể ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của một người. Nếu sở hữu sức khỏe tinh thần tốt, người tuổi trung niên có thể bước vào tiến trình lão hóa lành mạnh hơn. Từ quan điểm của tuổi trung niên, việc không gặp phải các vấn đề tâm lý, như trầm cảm, lo âu và căng thẳng về cuộc sống, ở tuổi già sẽ giúp quá trình lão hóa ổn định hơn;
Tận hưởng cuộc sống: Ở góc độ tuổi trung niên, một người cao tuổi lão hóa khỏe mạnh là người biết cách tận hưởng cuộc sống và cảm nhận sự hạnh phúc. Người già khỏe mạnh là người tuy già mà trong lòng vui, không buồn, còn có thể trò chuyện, cười đùa vui vẻ;
Sung túc về tài chính: Một trong những bất hạnh lớn nhất mà người già phải đối mặt, và có lẽ quan trọng nhất, là tình trạng nghèo đói. Những người tuổi trung niên tuyên bố rằng có tiền là nhu cầu cơ bản để lão hóa khỏe mạnh. Khái niệm này bao gồm 2 yếu tố nhỏ là nguồn lực tài chính và có sự độc lập về tài chính. Trong đó, việc có đủ nguồn lực sẽ giúp người cao tuổi ít gặp vấn đề về tài chính và được chăm sóc sức khỏe tốt hơn. Với yếu tố độc lập về tài chính, những người tuổi trung niên tin rằng những người làm việc và độc lập về tài chính sẽ có một cuộc sống khỏe mạnh hơn khi về già;
Nhận được sự hỗ trợ xã hội: Nguồn lực hỗ trợ từ xã hội đóng một vai trò rất quan trọng trong việc duy trì sức khỏe người cao tuổi. Trong nghiên cứu hiện tại, hỗ trợ xã hội được thể hiện dưới hình thức hỗ trợ tinh thần từ gia đình cũng như hỗ trợ công cụ từ những người xung quanh liên quan đến các thành phần sức khỏe của tuổi già.
3. Một số chiến lược để lão hóa lành mạnh
Nhiều vấn đề phổ biến ở người cao tuổi có thể được ngăn chặn và người tuổi trung niên cần có những giải pháp thích hợp trước khi lão hóa để đảm bảo sức khỏe tốt. Những người tham gia nghiên cứu xác định một số chiến lược để đạt được tiến trình lão hóa khỏe mạnh, thường bao gồm các yếu tố là lập kế hoạch tài chính, tăng cường sức khỏe thể chất, tăng cường sức khỏe tâm lý, duy trì và cải thiện giao tiếp:
Lập kế hoạch tài chính cho tương lai: Những người tham gia nghiên cứu chú trọng nhiều hơn đến các yếu tố kinh tế và tin rằng mọi thứ đều phụ thuộc vào tiền (ngay cả sức khỏe cũng phụ thuộc vào tiền). Những người tuổi trung niên tin rằng có tiền là điều kiện tiên quyết để có sức khỏe, và không có tiền là trở ngại lớn nhất để có sức khỏe tốt và lão hóa khỏe mạnh;
Tăng cường sức khỏe thể chất: Những người tuổi trung niên trong nghiên cứu hiện tại tuyên bố rằng việc có nhiều hoạt động thể chất hơn và chế độ ăn uống bổ dưỡng lành mạnh hơn khi còn trẻ chắc chắn sẽ trải qua quá trình lão hóa khỏe mạnh. Sự phát triển thể chất và sức khỏe có mối liên hệ trực tiếp với chế độ dinh dưỡng lành mạnh. Mặc dù nó không thể ngăn ngừa lão hóa nhưng chế độ dinh dưỡng lành mạnh có thể giúp duy trì sức khỏe thể chất và tinh thần tốt khi về già. Một yếu tố khác là tập thể dục. Những người tuổi trung niên tin rằng tập thể dục đã là một phần trong cuộc sống của người cao tuổi từ khi họ còn trẻ. Theo đó, tập thể dục nên là ưu tiên hàng đầu trong cuộc sống để có thể lão hóa lành mạnh, có thể không cần tập nặng mà chỉ cần các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ;
Thúc đẩy sức khỏe tâm lý: Một trong những vấn đề quan trọng nhất mà người cao tuổi phải đối mặt là sức khỏe tâm lý bất ổn. Từ quan điểm của tuổi trung niên, tăng cường sức khỏe tinh thần thông qua suy nghĩ tích cực, hạnh phúc và kết nối tinh thần là những chiến lược hiệu quả cho quá trình lão hóa lành mạnh. Suy nghĩ tích cực sẽ mang lại lối sống lành mạnh và những người tuổi trung niên cho rằng việc nhìn vấn đề với cái nhìn tích cực sẽ giúp giải quyết vấn đề dễ dàng hơn. Người cao tuổi phải nghĩ về những điều tốt đẹp để lão hóa lành mạnh hơn. Bên cạnh đó, hạnh phúc là một trong những cảm xúc tích cực đối lập với những cảm xúc tiêu cực như trầm cảm, lo lắng và tuyệt vọng. Hạnh phúc có thể đóng vai trò bảo vệ chống lại các vấn đề sức khỏe tâm thần vốn là một thách thức đặc biệt đối với người cao tuổi;
Duy trì và mở rộng giao tiếp với những người già xung quanh có thể dẫn đến sức khỏe tinh thần tốt và trong một số trường hợp còn giúp cải thiện sức khỏe thể chất, vì vậy việc duy trì và mở rộng các mối quan hệ là một trong những chiến lược thiết yếu để đạt được lão hóa lành mạnh.