Căng thẳng là 1 phản ứng tự nhiên của cơ thể để học hỏi kinh nghiệm sống. Cơ thể phản ứng với căng thẳng chỉ định cho bạn nên chiến đấu hoặc bỏ chạy là điều tự nhiên đồng nghĩa với việc nó giúp cơ thể chúng ta chuẩn bị hành động. Khi chúng ta cảm thấy bị đe dọa, cơ thể sẽ giải phóng các hormone như adrenaline và cortisol có thể giúp tinh thần minh mẫn, săn chắc cơ bắp và tăng nhịp tim.
Căng thẳng giúp bạn tỉnh táo hơn được gọi là căng thẳng cấp tính (loại căng thẳng đến rồi đi) và tất cả chúng ta đều có lúc gặp phải. Tuy nhiên nó không tồn tại lâu dài. Nhưng đối với một số người, tình trạng căng thẳng diễn ra trong thời gian dài hàng tuần hoặc hàng tháng thì đó lại là căng thẳng mãn tính.
Căng thẳng mãn tính dẫn đến vòng luẩn quẩn căng thẳng stress mất ngủ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của bạn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, căng thẳng mệt mỏi mãn tính có liên quan đến tăng huyết áp (hoặc huyết áp cao). Tăng huyết áp lại có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe khác, chẳng hạn như đau tim hoặc đột quỵ.
Tương tự như vậy, hormone cortisol được giải phóng khi bị căng thẳng mãn tính cũng có thể dẫn đến cảm giác thèm ăn đồ ngọt và chất béo. Như chúng ta đã biết, ăn uống không lành mạnh cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh béo phì hoặc các bệnh mãn tính khác.
Nhưng hậu quả của căng thẳng mãn tính không chỉ dừng lại ở những tác động về thể chất. Căng thẳng cũng có thể ảnh hưởng đến cảm xúc hoặc sức khỏe tinh thần của bạn, không chỉ khiến bạn dễ có cảm giác hồi hộp hoặc lo lắng mà còn khiến bạn trầm cảm hơn. Gần đây, Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ đã thừa nhận mối liên hệ giữa chứng lo âu và trầm cảm, cũng như việc cách ly COVID-19 có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề như thế nào.
Như đã nói ở trên, căng thẳng cấp tính xảy ra do nguy hiểm rõ ràng và ở hiện tại. Nó kích hoạt phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy với một loạt các triệu chứng thể chất. Căng thẳng mãn tính, thường xuyên hơn căng thẳng cấp tính, thậm chí có thể có những tác động sâu rộng hơn. Chúng bao gồm các triệu chứng về thể chất, cảm xúc, nhận thức và hành vi. Căng thẳng mãn tính có thể có tác động lâu dài đối với sức khỏe thể chất và tinh thần của một người.
Các dấu hiệu và triệu chứng của căng thẳng mãn tính có thể bao gồm:
Nếu bạn đang gặp phải những triệu chứng này, điều quan trọng là phải chủ động kiểm soát căng thẳng. Bạn có thể thực hiện các bước để thử và kiểm soát căng thẳng, chẳng hạn như tập thể dục thường xuyên hoặc tham gia các hoạt động thư giãn. Nếu các biện pháp này không hiệu quả, điều cần thiết là bạn phải được tư vấn y tế. Điều này rất quan trọng nếu bạn muốn ngăn chặn những tác động lâu dài về thể chất và tinh thần của căng thẳng, vốn có thể dẫn đến một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Một số tình huống có thể làm tăng nguy cơ bị căng thẳng mãn tính, ví dụ:
Theo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ, căng thẳng mãn tính (dài hạn) ảnh hưởng đến gần như mọi hệ thống cơ quan trong cơ thể con người.
Hệ thống thần kinh được thiết kế để đối phó với các tác nhân gây căng thẳng ngắn hạn. Hệ thống thần kinh giao cảm tham gia trực tiếp vào phản ứng của cơ thể trước nguy hiểm sắp xảy ra. Căng thẳng tăng cao và kéo dài có thể làm hỏng các phần quan trọng của não, chẳng hạn như hồi hải mã, thuộc hệ viền và chịu trách nhiệm về trí nhớ.
Căng thẳng làm giảm khối lượng hồi hải mã tổng thể. Sau thời gian kéo dài với mức độ căng thẳng cao, một số người gặp phải các triệu chứng đau nhức cơ thể, mệt mỏi, choáng váng, sụt cân không rõ nguyên nhân, v.v.
Khi căng thẳng tồn tại lâu dài, nó có thể làm cạn kiệt nguồn lực của cơ thể. Việc hệ thần kinh bị kích hoạt liên tục có thể dẫn đến sự hao mòn của nhiều cơ quan trong cơ thể.
Khi một số tình huống khiến một người căng thẳng, cơ thể sẽ tăng sản xuất các hormone như cortisol (thường được gọi là hormone gây căng thẳng) từ tuyến thượng thận. Mặc dù đây là một phản ứng quan trọng để cung cấp nhiều năng lượng hơn trong một sự kiện cực kỳ căng thẳng, nhưng về lâu dài, mức độ cortisol tăng lên có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe như tiểu đường, béo phì và trầm cảm.
Các tác động vật lý của căng thẳng bắt đầu bằng việc giảm các tế bào lympho của cơ thể, đó là các tế bào bạch cầu giúp ngăn ngừa nhiễm trùng. Mức tế bào lympho thấp là dấu hiệu của hệ thống miễn dịch suy yếu, viêm nhiễm và virus.
Cơ thể cũng sản xuất hormone cortisol, hay còn gọi là hormone căng thẳng, khi bị ép buộc. Quá nhiều cortisol có thể gây viêm. Viêm là phản ứng đầu tiên của cơ thể chống lại độc tố, nhiễm trùng và chấn thương. Nó không phải là một điều xấu nếu nó dừng lại ở đó. Tuy nhiên, chứng viêm mãn tính là cửa ngõ dẫn đến nhiều căn bệnh nguy hiểm, bao gồm ung thư, tiểu đường, bệnh tim, bệnh Alzheimer và trầm cảm. Nguy cơ đặc biệt cao ở những người lớn tuổi hoặc những người có tình trạng sức khỏe tiềm ẩn.
Trục não - ruột là một kênh giao tiếp trực tiếp giữa hệ thần kinh và ruột. Do đó, hệ thống đường tiêu hóa (GI) rất dễ bị tổn thương khi gặp cảm xúc và căng thẳng. Căng thẳng gửi tín hiệu cho các hóa chất như adrenaline và cortisol được giải phóng. Khi dư thừa, những hormone này làm thay đổi phản ứng của hệ thống miễn dịch và ức chế hệ thống tiêu hóa.
Căng thẳng mệt mỏi mãn tính còn làm giảm lưu lượng máu và oxy đến dạ dày, đồng thời thay đổi trong hệ vi sinh vật đường ruột, tức là hàng triệu vi sinh vật sống trong đường tiêu hóa gây mất cân bằng vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh và gây viêm nhiễm. Điều này có thể dẫn đến các triệu chứng như ợ chua, buồn nôn, nôn, đau bụng, đầy hơi và khó tiêu. Nếu không được dập tắt, những điều này có thể dẫn đến rối loạn GI như hội chứng ruột kích thích và các bệnh về ruột kích thích như viêm loét đại tràng, trào ngược dạ dày thực quản hoặc loét dạ dày tá tràng.
Những cảm xúc mạnh mẽ liên quan đến căng thẳng có thể ảnh hưởng đến hơi thở, gây ra hơi thở nhanh, nông hoặc thở gấp. Đây thường không phải là vấn đề đối với những người có hệ hô hấp bình thường, nhưng ở những người có vấn đề về hô hấp tiềm ẩn, chẳng hạn như hen suyễn, viêm phế quản mãn tính, khí phế thũng hoặc COPD, nó có thể làm trầm trọng thêm tình trạng này. Ngoài ra, thở nhanh ở một người đang căng thẳng có thể gây ra cơn hoảng loạn nếu người đó dễ bị rối loạn sức khỏe tâm thần.
Tăng nhịp tim và huyết áp là những thành phần quan trọng của phản ứng căng thẳng cấp tính. Tuy nhiên, nhịp tim tăng liên tục và huyết áp cao do căng thẳng mãn tính có thể dẫn đến bệnh tim và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.
Khi cơ thể bị căng thẳng, các cơ căng lên. Khi bị căng thẳng mãn tính, các cơ liên tục bị căng hoặc dạy. Kết quả là căng cơ có thể dẫn đến các triệu chứng thể chất như căng thẳng hoặc đau nửa đầu và/ hoặc đau cổ, vai và lưng.
Mức độ căng thẳng cao hơn có liên quan đến mật độ khoáng xương thấp hơn ở phụ nữ sau mãn kinh. Điều đó có thể dẫn đến tăng nguy cơ loãng xương, nghĩa đen là “xương xốp”. Loãng xương khiến xương trở nên giòn đến mức một cú ngã hoặc làm một việc gì đó đơn giản như cúi xuống hoặc ho có thể gây gãy xương.
Tình dục có thể chỉ đơn giản là một sự giải phóng thể chất rất cần thiết. Tình dục là một phần quan trọng của hạnh phúc tổng thể và sự hài lòng trong các mối quan hệ yêu đương hay hạnh phúc gia đình.
Trầm cảm và lo lắng, cả hai đều có thể do căng thẳng gây ra, có thể làm giảm ham muốn tình dục của bạn và do đó, không chỉ ảnh hưởng đến đời sống tình dục lành mạnh mà còn ảnh hưởng đến mối quan hệ của bạn nói chung. Một đời sống tình dục lành mạnh không nhất thiết phải liên quan đến số lượng mà là về chất lượng, bất kể tần suất, quan trọng là cảm nhận của người trong cuộc.
Cơ quan tình dục lớn nhất của bạn chính là bộ não của bạn. Nếu bạn không vui, lo lắng hoặc mất tập trung khi quan hệ tình dục, điều đó có thể sẽ không mang lại kết quả tích cực, giảm căng thẳng. Bởi vì, căng thẳng có thể làm giảm ham muốn tình dục, quan hệ tình dục cũng có thể làm giảm căng thẳng. Tình dục thúc đẩy quá trình sản xuất “hoóc-môn phần thưởng” - dopamine và “hoóc-môn tình yêu” - oxytocin. Khi đạt cực khoái, oxytocin được giải phóng khỏi não và cùng với đó là sự giải phóng endorphin, là loại hormone giảm đau tự nhiên.
Việc giải phóng các hormone gây căng thẳng như cortisol từ tuyến thượng thận có ảnh hưởng đến hệ thống sinh sản của cả nam và nữ. Ở nam giới, căng thẳng mãn tính có thể dẫn đến giảm ham muốn tình dục và rối loạn chức năng cương dương (bất lực). Phản ứng căng thẳng cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng, khiến các cặp vợ chồng khó thụ thai. Ở phụ nữ, căng thẳng có thể dẫn đến kinh nguyệt không đều hoặc đau, giảm ham muốn tình dục và giảm khả năng mang thai.
Một đêm ngon giấc đóng một vai trò quan trọng đối với sức khỏe thể chất, cảm xúc và tinh thần của bạn. Khi bạn đang ngủ, huyết áp của bạn có cơ hội giảm xuống. Tâm trí của bạn được thiết lập lại, nghĩa là các khớp thần kinh hoặc các kết nối trong não co lại, cho phép sự phát triển mới và các kết nối mới được tạo ra vào ngày hôm sau. Và tâm trí cảm xúc của bạn trở lại trạng thái ít phản ứng hơn, trung tính hơn .
Các tác động vật lý của căng thẳng có thể dẫn đến rối loạn giấc ngủ như mất ngủ, ảnh hưởng đến chất lượng chung của giấc ngủ. Chứng mất ngủ khiến bạn khó đi vào giấc ngủ hoặc ngủ không sâu giấc. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh, hầu hết người trưởng thành cần ngủ ít nhất 7 tiếng mỗi đêm. Thiếu ngủ liên tục có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ, huyết áp cao, bệnh thận, tiểu đường và nhiều bệnh hoặc thách thức sức khỏe khác.
Không phải tất cả các trường hợp mất ngủ hay ngủ không ngon giấc đều do căng thẳng. Tuy nhiên, nếu bạn có thể sắp xếp những khó khăn của mình trong việc đi vào giấc ngủ khi các tác nhân gây căng thẳng bắt đầu ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn, thì căng thẳng có thể là thủ phạm. Nếu đúng như vậy, thông thường dạng mất ngủ này sẽ tự biến mất mà không cần sự can thiệp của y tế sau khi tình trạng căng thẳng đã qua.
Theo Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh và Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ, căng thẳng mãn tính có một số tác động đáng kể nhất đối với tim và mạch máu. Nhịp tim tăng liên tục và huyết áp tăng liên tục có thể gây tổn hại nặng nề cho cơ thể. Hơn nữa, kích thích tố căng thẳng góp phần gây viêm trong hệ thống tim mạch, đặc biệt là các động mạch vành, cũng như tăng mức cholesterol.
Vì những lý do này, căng thẳng mãn tính được cho là có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc 3 tình trạng nghiêm trọng, có khả năng đe dọa đến tính mạng là bệnh tim, đau tim và đột quỵ.
Căng thẳng là 1 phần không thể tránh khỏi của cuộc sống. Trong một số tình huống nhất định, một số người có thể điều trị căng thẳng mãn tính bằng cách giải quyết tình huống tiềm ẩn gây ra nó. Nhưng có những lúc bạn không thể thoát khỏi nguồn gây căng thẳng. Các vấn đề tài chính, xung đột gia đình và yêu cầu công việc không phải lúc nào cũng có giải pháp đơn giản. Vào những thời điểm đó, điều quan trọng là bạn phải tự chăm sóc bản thân để có thể sống chung với căng thẳng tốt hơn.
Dưới đây là một số chiến lược có thể giúp điều trị căng thẳng mãn tính và giúp bạn chăm sóc bản thân:
Ngoài ra, cũng có thể cân nhắc sử dụng các thực phẩm bảo vệ sức khỏe có chứa thành phần Nicotinamide Mononucleotide (NMN). Nicotinamide Mononucleotide có tác dụng giảm tác hại của các gốc tự do trong tế bào não từ đó chống lại sự thoái hóa thần kinh. Người bệnh có thể cải thiện khả năng nhận thức, trí nhớ và khơi dậy khả năng sáng tạo bằng cách cải thiện giao tiếp giữa các tế bào thần kinh. Ngoài ra, Nicotinamide Mononucleotide còn giúp ổn định tâm trạng, chống stress, chống trầm cảm, chống căng thẳng và suy nhược thần kinh hiệu quả.
